Dita me emrin e tij: ç’duhet të dini për Nelson Mandela-n

Miliona njerëz në mbarë botën po festojnë 105-vjetorin e lindjes së udhëheqësit të luftës kundër ndarjes racore (aparteidit) Nelson Mandela.

Në këtë ditë të vitit 1918, në Mveza lindi Nelson Mandela, i cili ia kushtoi jetën luftës për liri, barazi dhe barazi racore.

Me vendim të Kombeve të Bashkuara, Dita e Nelson Mandelës festohet zyrtarisht që nga viti 2009. Mandela kaloi 27 vjet të jetës së tij në burg për kritika ndaj autoriteteve të aparteidit dhe vdiq në dhjetor 2013 në moshën 95-vjeçare.

Si bir i një prijësi të fisit, Mendela në lindje mori emrin Rolihlahla Dalinhunga dhe sipas traditës së kohës, kur shkoi për herë të parë në shkollë, mësuesi e quajti Nelson.

Si student, ai drejtoi protestat për të drejtat e popullsisë me shumicë zezake në Afrikën e Jugut dhe pasi mbaroi fakultetin juridik, hapi një zyrë avokatie me kolegun e tij Oliver Tambo, i cili njihet si avokati i parë me ngjyrë në atë vend.

Si 25-vjeçar, ai iu bashkua Kongresit Kombëtar Afrikan (ANC) ku themeloi një krah të rinjsh me Walter Sisulu dhe Oliver Tumba. Ai shpejt u bë lider i luftës kundër aparteidit, për këtë arsye u sulmua nga autoritetet e Afrikës së Jugut, të cilat e ndaluan atë nga aktiviteti politik.

Në vitin 1960, qeveria e Afrikës së Jugut ndaloi punën e ANC dhe policia vrau 69 demonstrues gjatë protestave kundër këtij vendimi.

Ngjarja njihet si Masakra e Sharpvilit dhe arrestimi i mëvonshëm i mijëra demonstruesve e forcoi më tej rezistencën e popullsisë së zezë. Mandela mbrojti armatimin e zezakëve për të luftuar segregacionin, për të cilin u arrestua.

Në vitin 1964, në çështjen “Rinova”, Mandela u dënua me burgim të përjetshëm për tentativë për të rrëzuar qeverinë.

“Unë avokova për një shoqëri demokratike dhe të lirë në të cilën të gjithë njerëzit do të jetojnë së bashku në harmoni dhe barazi. Ky është qëllimi im dhe një ideal për të cilin jam gati të vdes”, është një nga deklaratat e Mandelës nga gjyqi.

Ai kaloi 18 vitet e para të burgimit në burgun e sigurisë maksimale në Robben Island dhe më pas u transferua në burgun Pollsmoor në Cape Town.

Miku dhe kolegu i tij avokat Oliver Tambo nisi një fushatë ndërkombëtare antiraciste në vitet ‘80 të shekullit të kaluar, simboli i së cilës ishte Mandela.

Fushata dha frytet e saj dhe Mandela u lirua më 11 shkurt 1990.

Katër vjet më vonë, ai fitoi zgjedhjet e para demokratike presidenciale dhe u bë udhëheqësi i të gjitha grupeve etnike, racore dhe fetare në Afrikën e Jugut.

Pas ardhjes në pushtet, Mandela tha se paqja është një kategori sovrane dhe se nuk do të lejonte fushata hakmarrjeje për shkak të shtypjes së popullatës zezake. Emërimi i kryeministrit të fundit të regjimit racist, Frederick Willem de Klerk, në postin e zëvendëspresidentit ishte një konfirmim se ai nuk ushqen urrejtje dhe synime hakmarrëse.

Mandela dhe De Klerk morën çmimin Nobel për Paqen në vitin 1993 dhe pas përfundimit të mandatit pesëvjeçar, Mandela nuk kandidoi më në zgjedhjet presidenciale. Ai u pasua nga shoku i tij Thabo Mbeki.

Pjesa tjetër e jetës së Mandelës kaloi në fushata kundër varfërisë dhe SIDA-s, të cilat shkaktuan vdekjen e djalit të tij të sëmurë. /tesheshi.com/