Te Sheshi
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
    • All
    • Afrika
    • Amerika
    • Azia
    • Ballkani
    • Europa
    • Kosova
    • Lindja e Mesme
    Guardian: Izraelitët, bombë 230 kg mbi kafene

    Guardian: Izraelitët, bombë 230 kg mbi kafene

    “Do të doja që Trump të vinte këtu…”, tha një  kryebashkiak japonez

    “Do të doja që Trump të vinte këtu…”, tha një kryebashkiak japonez

    Valët e të nxehtit dhe zjarret, viktimat e para në Evropë

    Valët e të nxehtit dhe zjarret, viktimat e para në Evropë

    A do ta aneksojë Izraeli Bregun Perëndimor?

    A do ta aneksojë Izraeli Bregun Perëndimor?

    Klima që i kushton Evropës miliarda euro

    Klima që i kushton Evropës miliarda euro

    Pendesa e Elon Musk

    Pendesa e Elon Musk

    Viktimat e një qytetërimi me rrënjë dhune

    Viktimat e një qytetërimi me rrënjë dhune

    Qershori, “muaji i zi” izraelit në Gaza

    Qershori, “muaji i zi” izraelit në Gaza

    Gjykata e Beogradit liron gjeneralin serb për krimet në Srebrenicë

    Gjykata e Beogradit liron gjeneralin serb për krimet në Srebrenicë

  • Lajme nga Gaza
  • Analizë
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet
No Result
View All Result
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
    • All
    • Afrika
    • Amerika
    • Azia
    • Ballkani
    • Europa
    • Kosova
    • Lindja e Mesme
    Guardian: Izraelitët, bombë 230 kg mbi kafene

    Guardian: Izraelitët, bombë 230 kg mbi kafene

    “Do të doja që Trump të vinte këtu…”, tha një  kryebashkiak japonez

    “Do të doja që Trump të vinte këtu…”, tha një kryebashkiak japonez

    Valët e të nxehtit dhe zjarret, viktimat e para në Evropë

    Valët e të nxehtit dhe zjarret, viktimat e para në Evropë

    A do ta aneksojë Izraeli Bregun Perëndimor?

    A do ta aneksojë Izraeli Bregun Perëndimor?

    Klima që i kushton Evropës miliarda euro

    Klima që i kushton Evropës miliarda euro

    Pendesa e Elon Musk

    Pendesa e Elon Musk

    Viktimat e një qytetërimi me rrënjë dhune

    Viktimat e një qytetërimi me rrënjë dhune

    Qershori, “muaji i zi” izraelit në Gaza

    Qershori, “muaji i zi” izraelit në Gaza

    Gjykata e Beogradit liron gjeneralin serb për krimet në Srebrenicë

    Gjykata e Beogradit liron gjeneralin serb për krimet në Srebrenicë

  • Lajme nga Gaza
  • Analizë
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet
No Result
View All Result
Te Sheshi
No Result
View All Result
Porosit Web Porosit Web Porosit Web

Ç’janë ndryshe ujgurët dhe kur u bënë muslimanë?

E kaluara dhe e tashmja e rajonit Xinjijang

by te Sheshi
15/01/2022
in Azia, Kryesore
Reading Time: 3 mins read
A A
Ç’janë ndryshe ujgurët dhe kur u bënë muslimanë?
43
SHARES

Turkestan është një përzierje e dy fjalëve “turk” dhe “stan” që do të thotë “tokë e turqve”. Është një rajon i gjerë në Azinë Qendrore i ndarë nga malet në dy pjesë: Turkestanin Lindor dhe Turkestanin Perëndimor. Sa i përket Turkestanit Lindor, ai u pushtua nga Kina dhe ndryshoi emrin në “Xinjiang”, që në arabisht do të thotë “koloni e re”.

Turkestani Perëndimor përfshin pesë republika të reja të pavarura muslimane që u shfaqën pas rënies së Bashkimit Sovjetik: Kazakistani, Uzbekistani, Turkmenistani, Taxhikistani dhe Kirgistani, popujt e të cilëve janë me origjinë turke. Disa ngatërrojnë turqit dhe osmanët, sepse një turk është një emër kombëtar, si arabët dhe persët, ndërsa osmanët janë një degë e turqve si të tjerët, si uzbekët dhe taxhikët, kështu që çdo osman është turk por jo çdo turk është osman.

Popullsia e Turkestanit Lindor, sipas qeverisë kineze, është rreth 21 milionë, 11 milionë prej të cilëve janë muslimanë që i përkasin grupit etnik ujgur, dhe disa pakica të tjera si kazakët, kirgizët, tatarët, uzbekët dhe taxhikët.

Turkestani Lindor kufizohet në veriperëndim me tre republika muslimane: Kazakistanin, Kirgistanin dhe Taxhikistanin, në jug me Afganistanin, Pakistanin dhe Indinë dhe në lindje me Tibetin. Ai mbulon një sipërfaqe prej rreth 1,664,000 km2 dhe renditet në vendin e nëntëmbëdhjetë në mesin e vendeve të botës për nga sipërfaqja. Zona e saj është tre herë më e madhe se Franca dhe përbën një të pestën e sipërfaqes totale të Kinës.

Ardhja e Islamit

Fillimi i ardhjes së Islamit në Turkistan lidhet me kalifatin e Othmanit. Por sundimi i vërtetë i kësaj pjese të botë ishte në kohën e kalifit umajad Abdul Malik ibn Mervan dhe komandantit të tij të famshëm Kutejbe ibn Muslim al-Bahili. Edhe pas rënies së kalifatit umajad, Turkistani u sundua nga kalifët abasid. Në periudhat e dobësisë së kalifatit abasid, në atë rajon u formuan shtete të vogla të pavarura, dhe më pas u sundua nga mongolët pasi Genghis Khan shkatërroi shtetin e Hawarizmit, në vitin 1231 (628 pas Krishtit).

Turkestani është i pasur me qymyr dhe rezervat e tij përbëjnë gjysmën e rezervave të qymyrit të Kinës, e ndjekur nga toka bujqësore pjellore dhe potenciali i madh ujor.

Rreth 118 lloje xeheroresh dhe metalesh të çmuara të 148 llojeve të prodhuara nga e gjithë Kina nxirren dhe shfrytëzohen nga Turkestani. Prandaj, Kina donte ta pushtonte dhe aneksonte pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore dhe vendosjes së regjimit komunist të udhëhequr nga Mao Ce Duni, i cili mori kontrollin e Turkestanit Lindor me forcat e tij në vitin 1949, kur qeveria komuniste filloi të konfiskonte pronat muslimane.

Qeveria kineze ka nxjerrë disa ligje për të kufizuar ujgurët, si shumica muslimane, dhe për të ndaluar gratë me hixhab që të përdorin transportin publik dhe të hyjnë në shërbimet qeveritare. Sipas raportimeve, autoritetet kineze kanë urdhëruar ujgurët të dorëzojnë kopje të Kuranit dhe sende të tjera fetare, përndryshe ata do të përballen me ndëshkime drakoniane – sipas British Independent – bazuar në burime ujgure nga viti 2017.

Në shtator 2020, një studim nga Instituti Australian për Politikat Strategjike zbuloi se autoritetet kineze kishin rritur mbylljen e ujgurëve në kampe speciale dhe sipas Institutit, numri i kampeve ujgure aktualisht është 380. Aty, ata i nënshtrohen formave më të këqija e tortures ndaj përpjekjeve për identitet, duke nxitur Kombet e Bashkuara të lëshojnë një deklaratë të nënshkruar nga 43 vende që shprehin shqetësimin për shkeljet e të drejtave të njeriut kundër ujgurëve në Xinjiang, duke i kërkuar Pekinit zyrtar të “sigurojë respektimin e plotë” të të drejtave të kësaj pakice muslimane. Është interesante se asnjë vend arab nuk e ka nënshkruar këtë deklaratë.

Senati miratoi gjithashtu një ligj që ndalon importin e çdo produkti nga rajoni Xinjiang i Kinës, në një përpjekje të fundit nga Uashingtoni për të ndëshkuar Pekinin për atë që thotë se është gjenocidi i vazhdueshëm kundër ujgurëve dhe grupeve të tjera muslimane. /tesheshi.com/

Related Posts

Hamasi shqyrton një armëpushim, por lufta vazhdon: a do të ketë një marrëveshje?
Diplomaci

Hamasi shqyrton një armëpushim, por lufta vazhdon: a do të ketë një marrëveshje?

03/07/2025
“Do të doja që Trump të vinte këtu…”, tha një  kryebashkiak japonez
Azia

“Do të doja që Trump të vinte këtu…”, tha një kryebashkiak japonez

03/07/2025
Një “mister” i bregdetit italian si alarm mjedisor
Kryesore

Një “mister” i bregdetit italian si alarm mjedisor

03/07/2025
Next Post
Dramatike: një vullkan nëndetës shpërthen në Paqësor

Dramatike: një vullkan nëndetës shpërthen në Paqësor

Një pastrim plot cinizëm brenda

Propozimi: si mund të zgjidhej kriza në PD

Rama filozofon mbi politikën: fjalë e pistë apo…?

Rama filozofon mbi politikën: fjalë e pistë apo…?

TË FUNDIT

  • Të fundit
Nga Namir Lapardhaja: Gaza duhet të ripërkufizojë çfarë është e njerëzishmja

Nga Namir Lapardhaja: Gaza duhet të ripërkufizojë çfarë është e njerëzishmja

03/07/2025
Pse Rama s’po gjen karar më kryebashkiakët e Vlorës?

Pse Rama s’po gjen karar më kryebashkiakët e Vlorës?

03/07/2025
Toka jonë: e rilindur apo e rivdekur?

Toka jonë: e rilindur apo e rivdekur?

03/07/2025
Ngjan e pabesueshme: Diogo Jota nuk jeton më….

Ngjan e pabesueshme: Diogo Jota nuk jeton më….

03/07/2025

NA NDIQNI!

KRYESORET

  • Kryesore
Nga Namir Lapardhaja: Gaza duhet të ripërkufizojë çfarë është e njerëzishmja

Nga Namir Lapardhaja: Gaza duhet të ripërkufizojë çfarë është e njerëzishmja

03/07/2025
Pse Rama s’po gjen karar më kryebashkiakët e Vlorës?

Pse Rama s’po gjen karar më kryebashkiakët e Vlorës?

03/07/2025
Toka jonë: e rilindur apo e rivdekur?

Toka jonë: e rilindur apo e rivdekur?

03/07/2025
Ngjan e pabesueshme: Diogo Jota nuk jeton më….

Ngjan e pabesueshme: Diogo Jota nuk jeton më….

03/07/2025

SHOSHITJE

  • Opinione

Nga Namir Lapardhaja: Gaza duhet të ripërkufizojë çfarë është e njerëzishmja

Nga Vladimir Kera: Në kohën e banalitetit, edhe lufta mbyllet me gallatë!

Nga Roald A. HYSA: Konflikti Iran-Izrael dhe Gaza

Nga Besim Limani: Kush po e menaxhon Vetëvendosjen sot?

Nga Lutfi Dervishi: “Bomba bërthamore” e Shqipërisë!

Nga Edmond Arizaj: “Sindromi Leart Vasili” dhe shoqëria shqiptare

Te Sheshi

© 2021 TESHESHI.COM - Portal mbarëkombëtar. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Harta e faqes

  • Arkiva
  • Bota dhe Rajoni
  • HOME
  • Kontakti
  • Redaksia
  • Retro-demo

Na ndiqni

No Result
View All Result
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
  • Lajme nga Gaza
  • Analizë
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet

© 2021 TESHESHI.COM - Portal mbarëkombëtar. Të gjitha të drejtat e rezervuara.