Bota po përballet me rënien e rendit ndërkombëtar të vitit 1948 të vendosur pas Luftës së Dytë Botërore, mes luftërave brutale në Gaza dhe Ukrainë, ndërsa politikat autoritare vazhdojnë të përhapen, ka paralajmëruar Amnesty International.
Raporti i grupit të të drejtave të njeriut akuzoi qeveritë më të fuqishme në botë, duke përfshirë Kinën, Rusinë dhe SHBA-në, për një shpërfillje globale ndaj rregullave dhe vlerave ndërkombëtare të mishëruara në Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut të dhjetorit 1948.
Lufta në Gaza, e cila filloi më 7 tetor, ishte “një zbritje në ferr”, shkroi Sekretarja e Përgjithshme Agnes Callamard në parathënien e raportit, “ku mësimet morale dhe ligjore [të vitit 1948] u copëtuan në një milion copa, si kurrë më parë”.
Duke u përqendruar te Gaza, Callamard tha se “fushata e hakmarrjes” e Izraelit ishte kthyer në një “fushatë ndëshkimi kolektiv”.
“Krimet” ruse dhe kineze
Amnesty tha se ndërkohë që Izraeli vazhdon të shkelë ligjin ndërkombëtar për të drejtat e njeriut, aleati i tij më i madh, SHBA dhe vende të tjera, duke përfshirë Britaninë e Madhe dhe Gjermaninë, janë fajtorë për një “standard të dyfishtë grotesk” duke pasur parasysh gatishmërinë e tyre për të mbështetur autoritetet izraelite dhe amerikane në Gaza, e nga ana tjetër, duke dënuar krimet e luftës të Rusisë në Ukrainë.
“Mospërfillja flagrante e Izraelit për ligjin ndërkombëtar është komplikuar nga dështimi i aleatëve të tij për të ndaluar gjakderdhjen e papërshkrueshme të civilëve në Gaza. Shumë prej këtyre aleatëve ishin vetë arkitektët e këtij sistemi ligjor pas Luftës së Dytë Botërore”, pohon Callamard.
“Me agresionin e vazhdueshëm të Rusisë kundër Ukrainës dhe rritjen e numrit të konflikteve të armatosura dhe shkeljeve masive të të drejtave të njeriut, për shembull, në Sudan, Etiopi dhe Mianmar – rendi global i bazuar në rregulla rrezikon të shembet”.
Moska, një anëtare e përhershme me veto të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, dërgoi trupa në Ukrainë në shkurt 2022 në një pushtim të plotë dhe Amnesty thotë se ajo vazhdon të shkelë ligjin ndërkombëtar me “sulme të qëllimshme ndaj civilëve” dhe “torturë dhe keqtrajtim të robërve të luftës”.
Kina, një tjetër anëtare me veto të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, ndërkohë vazhdoi të “mbrohet nga shqyrtimi ndërkombëtar për krimet kundër njerëzimit që vazhdon të kryejë, përfshirë ato kundër pakicës ujgure” në rajonin e largët perëndimor të Xinjiang.
OKB-ja zbuloi për herë të parë ekzistencën e rrjetit të qendrave të paraburgimit në vitin 2018, duke thënë se të paktën një milion ujgurë dhe pakica të tjera etnike ishin të burgosur atje. Kina më vonë pranoi se kishte kampe në rajon, por tha se ato ishin qendra trajnimi për aftësitë profesionale të nevojshme për të luftuar “ekstremizmin”.
Në tetor 2022, Këshilli i OKB-së për të Drejtat e Njeriut votoi për të mos diskutuar çështjen edhe pse Zyra e OKB-së për të Drejtat e Njeriut arriti në përfundimin se shkalla e abuzimeve mund të arrinte në “krime kundër njerëzimit”.
“Urrejtja dhe frika”
Kina dhe Rusia janë kritikuar gjithashtu për rolin e tyre të vazhdueshëm në Mianmar pasi ushtria mori pushtetin në një grusht shteti të shkurtit 2021.
Të paktën 1000 civilë u vranë vetëm vitin e kaluar, tha Amnesty, në mes të një lufte civile të përshkallëzuar në vend. Ushtria është akuzuar për abuzime të përhapura, duke përfshirë shënjestrimin e civilëve në sulmet ajrore dhe djegien e fshatrave. Më shumë se 2.7 milionë njerëz janë zhvendosur dhe pothuajse 19 milionë kanë nevojë për ndihmë humanitare.
“As ushtria e Mianmarit dhe as autoritetet ruse nuk janë zotuar të hetojnë raportet për krime të dukshme”, tha Amnesty.
“Të dyja kanë marrë mbështetje financiare dhe ushtarake nga Kina”.
Raporti i Amnesty-t për gjendjen e të drejtave të njeriut në botë publikohet çdo vit.
Raporti i këtij viti thekson gjithashtu se si idetë autoritare kanë vazhduar të përhapen në mbarë botën, me narrativa “të bazuara në urrejtje dhe të rrënjosura në frikë”. /tesheshi.com/
