Pas përmbysjes së regjimit të presidentit sirian Bashar al-Assad, udhëheqësi i Hayat Tahrir al-Sham (HTS) dhe komandanti i përgjithshëm i administratës së re, Ahmed al-Sharaa, emëroi Mohammed al-Bashir për të udhëhequr qeverinë e përkohshme deri më 1 mars.
Qëllimi është të stabilizohet vendi duke ofruar shërbime bazë për civilët dhe duke parandaluar luftërat për pushtet midis grupeve të armatosura mbi burimet shtetërore dhe ministritë, thanë ekspertët për Al Jazeera-n.
“Një qeveri e përkohshme nevojitet për të siguruar që vendi të vazhdojë të funksionojë dhe që njerëzit të kenë energji elektrike, ujë, kanalizime dhe internet,” tha Thomas Pierret, një ekspert për Sirinë në Institutin për Kërkime dhe Studime në Botën Arabe dhe Myslimane.
Megjithatë, qeveria e përkohshme – dhe HTS – mund të humbasin besueshmërinë nëse refuzojnë të ndajnë pushtetin pas tre muajsh, paralajmërojnë ekspertët.
Ja çfarë ç’dihet për qeverinë e përkohshme dhe udhëheqësin e saj.
Kush është Mohammed al-Bashir?
Kreu i qeverisë së përkohshme është një teknokrat që drejtoi Qeverinë e Shpëtimit Sirian (SSG) në Idlib, një provincë në Sirinë veriperëndimore.
Pas shpërthimit të kryengritjes në Siri në mars 2011, Idlibi u bë një bastion i opozitës. Deri në vitin 2017, HTS kishte konsoliduar kontrollin dhe kishte krijuar një SSG të përbërë nga teknokratë civilë.
“Mohammed al-Bashir ka bërë një punë relativisht të mirë në Idlib,” thotë Robin Yassin-Kassab, një ekspert i Sirisë. “Unë e kuptoj se duhet të shtrihet [qeveria e shpëtimit] në të gjithë Sirinë, tani për tani.”
Sfondi i Al-Bashir në inxhinierinë elektrike, menaxhimin e projektit dhe planifikimin administrativ sugjeron se ai ka ekspertizën për të ruajtur shërbimet thelbësore të vendit, thanë analistët.
Ai u shfaq për herë të parë si ministër në qeverinë e shpëtimit të mbështetur nga HTS në vitin 2021, sipas faqes zyrtare të qeverisë së përkohshme. Për dy vjet, ai shërbeu si kreu i zhvillimit dhe çështjeve humanitare, sipas Assaad Al Achi, drejtor ekzekutiv i Baytna, një OJQ që mbështeti grupet lokale të shoqërisë civile në Siri gjatë luftës.
“Ai ishte padyshim i interesuar për punën humanitare sepse aty ishin paratë”, thotë Al Achi, duke iu referuar politikës së SSG-së për taksimin e organizatave humanitare.
Më 13 janar 2024, Këshilli Shura në Idlib zgjodhi al-Bashir si kryeministër të SSG-së.
Kush janë ministrat e tjerë?
Al-Bashir i tha Al Jazeera Arabic se për momentin, ministrat nga SSG do të marrin përsipër portofolet kombëtare të ministrave. Përbërja aktuale e ministrive është:
Mohammed Abdul Rahman – Ministër i Brendshëm.
Basel Abdul Aziz – Ministër i Ekonomisë dhe Burimeve.
Muhammad Jaqoub al-Omar – ministër i Informacionit.
Shadi Muhamed al-Vaisi – ministër i Drejtësisë.
Mohamed Taha al-Ahmad – ministër i Bujqësisë dhe Ujitjes.
Mazen Dukhan – ministër i Shëndetësisë.
Fadi al-Qassem – ministër i Zhvillimit.
Mohamed Abdel Rahman Muslim – ministër i Pushtetit Lokal dhe Shërbimeve.
Hussam Haj Hussein – ministër i Vakëfeve.
Nazir al-Qadri – ministër i Arsimit.
Abdel Moneim Abdel Hafez – ministër i Arsimit të Lartë dhe Kërkimit Shkencor.
A do të ketë një tranzicion?
Pavarësisht rolit të spikatur të Al-Bashir, Al Achi nuk beson se kryeministri i përkohshëm ka ambicie për të konsoliduar pushtetin mbi Sirinë.
“Ajo që më shqetëson është nëse [kjo qeveri kalimtare] zgjat [mandatin e saj] për më shumë se tre muaj, por nëse është vetëm për tre muaj […] atëherë është mirë,” tha ai.
Ekspertët janë të shqetësuar se HTS do të përpiqet të sundojë të gjithë Sirinë me një grusht të hekurt.
Përgatitja për sukses
Qeveria e përkohshme dhe HTS mund të lehtësojnë shqetësimet në lidhje me marrjen e kontrollit nëse propozojnë një plan që detajon se kur do të fillonin negociatat me grupet e tjera përpara se të formonin një koalicion më të gjerë, tha Yassin-Kassab për Al Jazeera-n.
Ai shtoi se plani duhet të synojë zbatimin e Rezolutës 2254 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, e cila kërkon një periudhë tranzicioni 18-mujore gjatë së cilës koalicioni gjithëpërfshirës do të hartojë një kushtetutë dhe do të përgatitet për zgjedhjet nën mbikëqyrjen e Kombeve të Bashkuara.
“HTS duhet të thotë se ky është fillimi i një procesi që do të përfshijë çdo aspekt të shoqërisë dhe të gjithë udhëheqjen politike,” thotë Yassin-Kassab. “Kjo do të siguronte sirianët dhe komunitetin ndërkombëtar dhe do t’i jepte qeverisë së re shumë më tepër legjitimitet.”
Kush do të paguajë për tranzicionin?
Ekonomia e Sirisë është në rrënim dhe Banka Botërore e rendit atë në vendin e 129-të nga 196 vende bazuar në produktin e saj të brendshëm bruto (GDP).
HTS arriti të rriste të ardhurat gjatë sundimit të saj në Idlib duke taksuar banorët, si dhe mallrat dhe ndihmat që kalonin përmes kufirit turk. Megjithatë, është e paqartë nëse grupi ka fonde të mjaftueshme për të forcuar ekonominë dhe për të furnizuar me ushqime bazë në periudhën afatshkurtër dhe afatmesme.
Ekspertët besojnë se HTS mund të inkurajohet të ndajë pushtetin duke lidhur lehtësimin e sanksioneve me reformat politike.
“Është e domosdoshme që HTS të ndajë pushtetin me grupet e tjera dhe shoqërinë civile për të bindur sirianët dhe komunitetin ndërkombëtar se grupi ka ndryshuar”, argumentoi Yassin-Kassab. /tesheshi.com/
