Më shumë se dy vjet pasi Presidenti amerikan Donald Trump propozoi planin për të ringjallur procesin e paqes izraelito-palestineze, faza e saj e parë do të zbulohet zyrtarisht të martën në një samit ekonomik në Bahrein.
Samiti ekonomik “Paqja për prosperitet” po bëhet për të inkurajuar investimet në territoret palestineze. Ajo është faturuar si pjesë e parë e planit të gjerë politik të Shtëpisë së Bardhë për t’i dhënë fund konfliktit.
Dhëndëri i Trump, Jared Kushner – arkitekti kryesor i planit, i dha Reuters një vrojtim ekskluziv të propozimeve ekonomike për Palestinën.
Por prospektet ekonomike të Shtëpisë së Bardhë nuk përmendin askund shtetësinë palestineze. Deri tani, shumë pak është zbuluar për fazën e mëvonshme politike të planit, e cila do të duhej të trajtojë këtë dhe çështje shumë të tjera që kanë sfiduar dekada përpjekjesh nga paqebërësit e mëparshëm.
Këto çështje përfshijnë:
– Statusi i Jerusalemit – i cili është vend i shenjtë për Islamin, Hebraizmin, dhe Krishterimin
– Vendosja e kufijve të pranuar reciprokisht.
– Vendosja e masave të sigurisë për të larguar frikën e Izraelit nga sulmet që vijnë nga brenda apo jashtë.
-Përcaktimi i kërkesave palestineze për shtetësi dhe dhënia fund pushtimit të vjetër izraelit të territoreve palestineze.
-Gjetja e një zgjidhjeje për situatën e vështirë të miliona refugjatëve palestinezë.
– Marrëveshja për të ndarë burimet e pakta natyrore, të tilla si uji.
Palestinezët ndërkohë kërkojnë që Izraeli të heqë vendbanimet ilegale në të cilat më shumë se 400,000 izraelitë jetojnë si kolonë në mesin e 3 milion palestinezëve në Bregun Perëndimor, dhe 200,000 të tjerë që tani janë vendosur në Jerusalemin Lindor.
Çfarë dihet për planin?
Samiti “Paqja për prosperitet” i cili do të mbahet në kryeqytetin e Bahreinit, Manama, do të marrë një qasje të tipit “ekonomia në radhë të parë”, në vend të shqyrtimit të konfliktit edhe nga prizmi politik dhe fetar.
Kjo reflekton një qasje “pragmatike freskuese” ose reflekton rrënjët e biznesit të arkitektëve të saj në Nju Jork, varësisht nga fakti nëse flisni me mbështetësit apo kritikët e planit.
Ai bën thirrje për një fond investimi prej 50 miliardë dollarësh për të rritur ekonomitë palestineze, sipas dokumenteve të analizuara nga Reuters.
Ndër 179 infrastrukturat e propozuara dhe projektet e biznesit janë një korridor transporti prej 5 miliard dollarësh për të lidhur Bregun Perëndimor dhe Gazën.
Më shumë se gjysma e 50 miliardë dollarëve do të shpenzohen në territoret palestineze për më shumë se 10 vjet.
Kush do të paguajë?
Administrata Trump shpreson që shtetet e pasura të Gjirit dhe investitorët privatë, do të mbështesin pjesën më të madhe të faturës.
Cilat janë pritshmëritë?
Pritshmëritë janë të ulëta – nuk do të ketë asnjë nga qeveritë izraelite apo palestineze në Samitin e thirrur për promovimin e paqes ndërmjet tyre.
Dhe plani i ringjalljes ekonomike do të zbatohej vetëm nëse arrihet një zgjidhje politike për një nga konfliktet më të ashpra në botë.
Çfarë ka te re?
I dërguari i Kushner dhe Trump në Lindjen e Mesme, Jason Greenblatt, po kërkon një marrëveshje që mund të hapë prosperitet për palestinezët dhe sigurinë për Izraelin.
Por disa nga propozimet ekonomiket janë të dëgjuara edhe më parë – siç është korridori i transportit që lidh Gazën dhe Bregun Perëndimor. Kjo ide ka kohë që ka ngecur për shkak të mungesës së marrëveshjeve themelore politike apo të sigurisë.
Kombet e Bashkuara dhe shumica e popujve anembanë botës mbështesin zgjidhjen me dy shtete dhe kanë mbështetur çdo plan paqeje për dekada të tëra. Por ekipi i Trump ka refuzuar vazhdimisht të angazhohet në të.
A është tani momenti i duhur?
Rrethanat sigurisht që janë shumë të komplikuara.
Marrëdhëniet zyrtare amerikano-izraelite janë në zenit, pasi Trump dhe Netanjahu janë aleatët më të afërt që i ka parë historia moderne.
Por marrëdhëniet SHBA-Palestinë janë më të këqijat nga të gjitha kohërat. Kjo erdhi pas vendimeve të Trump-it për të njohur Jerusalemin si kryeqytetin e Izraelit dhe për të zhvendosur Ambasadën e SHBA-së nga Tel Avivi në Jerusalem.
Presidenti palestinez Mahmud Abbas ka thënë se Uashingtoni nuk mund të konsiderohet më si ndërmjetës i ndershëm në asnjë bisedim paqeje me Izraelin.
Lindja e Mesme është e preokupuar nga ngjarjet në Gjirin Persik, mes frikës së tensionet midis SHBA dhe aleatëve të saj në njërën anë dhe Iranit nga ana tjetër mund të përshkallëzohen në armiqësi që mund të kërcënojnë të ardhurat e naftës dhe stabilitetin rajonal.
Dhe të dy, Trump dhe Netanjahu po përballen me fushata zgjedhore – Trump për rizgjedhje dhe Netanjahu sepse nuk arriti të krijojë një koalicion qeverisës në zgjedhjet që i mbajti në pranverë.
Përshtati: Arbnora Avdiu-Hoxha. /tesheshi.com/
