Zbulimi i bujshëm në Libi: historia e një ujku statujë

Autoritetet libiane kanë gjetur një statujë të madhe prej bronzi të një ujku që dikur qëndronte në majë të një shtylle në Bengazin qendror përpara se të zhdukej dekada më pare. Ajo gjendej në një fermë, pronari i së cilës tha se e kishte blerë atë si skrap.

Autoritetet u njoftuan për statujën e epokës koloniale pas një informacioni se ajo ndodhej në një fermë pranë Bengazit në pronësi të Sayyed Mohammed Bourabida, i cili u tha atyre se e kishte blerë nga një kantier mbeturinash sepse i pëlqente.

“Këtë statujë në vendin e saj pranë portit e mbaja mend që kur isha i vogël… kisha një punishte bakri dhe kur e pashë në skrap më pëlqeu forma dhe cilësia e punës, ndaj bleva atë”, tha ai.

Bourabida, 80 vjeç, e mbajti statujën, një kopje e skulpturës së famshme Lycaena të Kapitolit që përshkruan një skenë legjendare nga Roma e lashtë, në pamje të thjeshtë nën një pemë të madhe pranë verandës së shtëpisë së tij.

Khalid al-Akouri, kreu i departamentit të turizmit dhe antikiteteve në policinë e Bengazit, tha se ishte i sigurt se Bourabida nuk ishte në dijeni se statuja ishte ende pronë publike.

Autoritetet koloniale italiane ngritën statujën në qendrën e re të Bengazit që ata ndërtuan në vitet 1930, duke promovuar lidhjen midis vendbanimeve të lashta romake të Libisë dhe kolonializmit modern në vend.

Pasi Libia fitoi pavarësinë, autoritetet hoqën statujën e ujkut nga shtylla dhe ajo u zhduk pasi Muammar Gaddafi mori pushtetin në vitin 1969, një periudhë revolucionare në të cilën mbetjet e kolonializmit të huaj u hoqën nga hapësirat publike.

Në një moment statuja humbi këmbët e saj të përparme, si dhe figurat e dy foshnjave njerëzore që ushqeheshin me gji, që përfaqësonin Romulusin dhe Romusin, themeluesit mitikë të Romës për të cilët thuhet se ishin ushqyer nga një ujk.

Tani statuja qëndron jashtë departamentit të antikiteteve në Bengazi, e mbështetur në blloqe betoni ndërsa ka të ngjarë të restaurohet.

Libia ishte një provincë e rëndësishme romake, shtëpia e qyteteve portuale të Sabratha-s dhe Leptis Magna-s, tempujt dhe teatrot mbresëlënës të të cilëve qëndrojnë ende në brigjet e Mesdheut.

Megjithatë, shumë antika të çmuara libiane janë zhdukur: të grabitura nga evropianët gjatë epokës koloniale, të përvetësuara pas pavarësisë, ose të grabitura në kaosin që pasoi kryengritjen e vitit 2011 që rrëzoi regjimin e Gadafit.

Khalid al-Hadar, një studiues libian i antikiteteve të vjedhura, theksoi se monitorimi i trashëgimisë kulturore në Libi mbetet i dobët dhe nuk filloi deri në vitin 1974 – pasi statuja u zhduk. /tesheshi.com/