Pothuajse 1000 struktura Maja të fshehura janë gjetur në Guatemalën veriore, falë skanimit me lazer nga ajri.
Bëhet fjalë për një nga zbulimet më të mëdha lidhur me këtë të ashtuquajtur “qytetërimi i humbur”.
Zona e mbuluar nga ky vendbanim është e madhe: ndërtesat dhe strukturat e vëzhguara nga studiuesit përfshijnë rreth 1683 kilometra katrorë të pellgut karstik Mirador-Calakmul (MCKB) dhe rrethinat e tij të afërta. Këto vende ishin të banuara nga rreth 1000 para Krishtit deri në 250 para Krishtit.
Studiuesit nga institucionet në SHBA, Guatemala dhe Francë vënë në dukje se vendbanimet që ata hasën duket se kanë qenë të mbushura mjaft dendur, duke ofruar dëshmi të mëtejshme se si këto vende të hershme mezoamerikane ishin të banuara.
Zbulimi i ri zbulon ndërtesa duke përfshirë shtëpi, fusha sportive dhe qendra fetare, ceremoniale dhe qytetare, si dhe rrjete të gjera digash dhe kanalesh që lidhin shumë prej tyre.
Lidhjet e vëzhguara midis pikave të banimit sugjerojnë se të gjitha këto ishin pjesë e një shteti të ngjashëm me mbretërinë, në kuptimin që ideologjitë dhe politikat me gjasë ishin të përbashkëta.
Sipas studiuesve, ndërtimi i këtyre strukturave kërkonte aftësi të shumta: prodhues gëlqereje, ekspertë të suvasë dhe guroreve, teknikë guroresh, arkitektë dhe zyrtarë ligjorë e fetarë.
“Madhësia e punës së përfshirë në ndërtimin e platformave masive, pallateve, digave, tumave dhe piramidave që datojnë nga periudha e Mesme dhe e Vonë Preklasike në të gjithë MCKB sugjeron fuqinë e organizimit të mijëra punëtorëve dhe ekspertëve,” shkruajnë studiuesit.
Këtu ka gjithashtu prova të sistemeve inteligjente të kullimit dhe grumbullimit të ujit, duke lejuar që uji të lëvizë më lehtë midis vendbanimeve në kohë thatësire ose përmbytjesh – diçka për të cilën dihet se Mayat kanë qenë ekspertë.
Sistemi i skanimit ajror
LIDAR do të thotë që shkencëtarët mund të shikojnë lehtësisht nën tenda pyjore dhe rritje të tjera të vegjetacionit në strukturat e forta më poshtë. Vitet e fundit, e kemi parë të përdoret për të zbuluar qytete kamboxhiane dhe fshatra të Amazonës.
Tani teknologjia ka zbuluar një rrjet tjetër të gjerë civilizimi. Në të ardhmen, ne mund të presim më shumë zbulime nga kjo pjesë e botës, si dhe më shumë vende të fshehura që LIDAR do të zbulojë.
Hulumtimi është publikuar në Ancient Mesoamerica. /tesheshi.com/
