Kur Ignacio Garriga, kandidati kryesor i partisë ultra të djathtë Vox në zgjedhjet e ardhshme rajonale Katalunase, filloi fushatën e tij të enjten e kaluar, ai sulmoi Salvador Illu, një rival socialist i cili kohët e fundit dha dorëheqjen si ministër i shëndetësisë.
“I paaftë dhe i papërgjegjshëm, Salvador Illu qëndron pas administrimit të pakujdesshëm dhe kriminal të pandemisë,” tha Garriga.
“Ky menaxhim mund të përmblidhet në dy fjalë: vdekje dhe shkatërrim”, tha ai.
Tonet apokaliptike të Garriga-s, së bashku me kujtesën e tij për sa kohë ka vazhduar kriza COVID-19, mund të kenë përmirësuar shanset e Vox për të fituar mbështetjen e votuesve katalanas të rraskapitur nga ndikimi i pamëshirshëm i pandemisë dhe për të kërkuar dikë që të fajësojë, ose të japë një përshkrim të shkurtër të lodhjes nga pandemia.
Me partitë e ekstremit të djathtë aktualisht në rritje në një numër të konsiderueshëm të vendeve evropiane, mënyra se si lodhja e përgjithshme mund t’i shtyjë votuesit drejt zgjedhjeve si Vox mund të formojnë peisazhin politik për vitet që vijnë.
Partitë e ekstremit të djathtë po arrijnë sukses në të gjithë Evropën
Në zgjedhjet e fundit presidenciale, kur vetëm 30 përqind e publikut bashkëpunuan për shkak të kufizimit COVID-19, pjesa prej 11.9 përqind e votave për partinë Chega hodhi plotësisht 1.3 përqind që kishin në zgjedhjet e përgjithshme të mëparshme 2019.
Në skajin tjetër të Evropës, dhjetorin e kaluar, Aleanca për Unitetin e Rumunëve (AUR) doli nga errësira e plotë politike në 9 përqind të votave në zgjedhjet e përgjithshme dhe u bë partia e katërt më e madhe në Parlamentin rumun.
Përsëri, lodhja pandemike ishte ndër faktorët që kontribuan në suksesin e rëndësishëm të partisë.
Pastaj, ka një rritje të pamëshirshme të ekstremit të djathtë në sondazhet në disa vende të mëdha evropiane.
Në Francë, një nga parashikimet më të fundit për rezultatin e mundshëm të zgjedhjeve të ardhshme presidenciale 2022 thotë që ultra e djathta Marine Le Pen mund të arrijë një popullaritet rekord që pothuajse arrin atë të Presidentit aktual Emmanuel Macron.
Përtej kufirit në Itali, partia Fratelli d’Italia ka dyfishuar mbështetjen e saj krahasuar me një vit më parë, e cila është rritur nga 6 në 15 përqind.
Në Belgjikën fqinje, ndërkohë, partia ultranacionaliste Vlaams Belang është aktualisht në kulmin e mbështetjes më të madhe prej 26.3 përqind, 6 më shumë se rivali i saj më i ngushtë.
Dhe në jug të Pirenejve, Vox parashikohet të fitojë 10 vende në Parlamentin katalan në zgjedhjet rajonale në 14 shkurt.
Eshtë një përparim i pashembullt për Vox në Katalonjë, një rajon ku lëkundjet e tërmetit politik të referendumit të pavarësisë 2017 po ndjehen ende, por ku pandemia po ndikon gjithashtu.
“Këto ditë, pothuajse çdo parti politike që nuk është në pushtet do të thotë se qeveria po menaxhon keq situatën. Por në rast të pandemisë, qeveria me të vërtetë është çrregulluar,” tha Juan Luis Gutiérrez Quirós, një ish-votues i partisë së krahut të djathtë Partido Popular që tani mbështet partinë Vox në zgjedhjet e ardhshme në Spanjë.
“Ata nuk donin të pranonin atë që ishte para tyre, duke e quajtur valën (e infeksionit) një valë të vogël dhe që ishte në të vërtetë e madhe.”
Nga ana tjetër, ai tha, “atje ku Vox mori pjesë në qeverinë rajonale, si në Andaluzi nga unë vij, autoritetet lokale menaxhuan pandeminë relativisht mirë” – dhe ai nuk ka dyshim se Vox do të korrë përfitimet politike nga kjo.
Terren pjellor për mesazhe toksike
Në Portugali dhe Rumani, fitoret e ekstremit të djathtë të paktën pjesërisht i atribuohen lodhjes pandemike.
Megjithatë, sipas Jean-Yves Camus, një mendimtar politik francez që drejton Observatorin për Luftën kundër Radikalizmit Politik në Fondacionin Jean-Jaurès, për t’i atribuar COVID-19 suksesin e ekstremit të djathtë në të gjithë Evropën, kjo do të ishte një thjeshtim serioz.
“Unë mendoj se Chega bëri mirë në zgjedhje, sepse portugezët i thanë vetes se meqenëse presidenti nuk është një person i fuqishëm, ata mund të votojnë në mënyra që tregojnë se nuk u pëlqen izolimi,” tha ai.
Sa i përket Francës, ngritja e sondazheve të Le Pen “mund të jetë për shkak të izolimit dhe asaj që shumë njerëz këtu e perceptojnë si menaxhim të dobët të krizës”, tha Camus, por shtoi se “nuk është arsyeja e vetme”.
Camus përmendi gjithashtu migracionin, ekonominë dhe krimin si tema të tjera të nxehta të garës presidenciale, si dhe “çështjen e vërtetë franceze”, atë të sekularizmit.
Ai gjithashtu vuri në dukje se lëvizjet ultra të djathta nuk po bëjnë gjithçka në Evropë.
“Ata thjesht humbën pushtetin në Estoni, kjo është një pengesë, për një parti aleate me Vox dhe Le Pen”, tha Camus.
Edhe nëse është kështu, disa besojnë se e djathta ekstreme nuk do të humbasë mundësinë për të fituar pikë dhe të përdorë pandeminë për të përsëritur mesazhin themelor ideologjik.
“Ligjërimi i ekstremit të djathtë është gjithmonë i njëjtë, ata thjesht po ndryshojnë kornizën,” tha Juliana Santos Wahlgren, një zyrtare e lartë e avokimit në Rrjetin Evropian Antikracizëm (ENAR).
“Dikur ishte një kornizë ekonomike ose një kornizë migrimi,” tha ajo. “Tani ka një përbërës shëndetësor që kryqëzohet me ideologjitë e ekstremit të djathtë.”
“Mbi të gjitha, mungesa e politikave të qarta dhe shumë dezinformata në lidhje me pandeminë, janë tokë pjellore për mesazhe toksike. Ky është i gjithë ushqimi që i duhet ekstremit të djathtë për të thjeshtuar debatin”.
Por marrja e menjëhershme ose humbja e pushtetit nuk mund të jetë masa e vetme e suksesit të ekstremit të djathtë.
Camus tha se në planin afatgjatë, partitë e ekstremit të djathtë në të gjithë Evropën ka të ngjarë të përfitojnë nga pasojat e saj, veçanërisht kur bëhet fjalë për normalizimin e çështjeve të caktuara, më parë të diskutueshme, politike.
“Kontrolli i kufirit u përmend nga Macron në fjalimet e tij, kështu që nuk është më një temë që i përket vetëm programit të ekstremit të djathtë,” tha ai.
“Çdo parti politike po flet për diçka që ne, si pjesë e Bashkimit Evropian, kemi thënë se është e pamundur.”
Përpjekjet e ekstremit të djathtë për t’u parë si rrjedhë kryesore
Për shkak të pandemisë, dhe para kësaj, megjithëse në një shkallë më të vogël, mund të thuash që Brexit – çështje të tjera karakteristike ultra të djathta, si interesat e ndara kombëtare dhe kontrollet e rritura anti-imigracion, gjithashtu ka lëvizur shumë më pranë politikës kryesore të BE-së.
Kur e djathta ekstreme ka një aftësi të shtuar për të fituar fuqi të konsiderueshme, si në Francë, kjo lëvizje ngre frikë për humbjen e privatësisë personale për shkak të “kartës së shëndetit” të propozuar për COVID-19.
Duke vepruar kështu, Camus thotë se “Le Pen dëshiron që njerëzit të harrojnë se kjo parti i përket ekstremeve, sepse përndryshe kur mbroni liritë civile, ju jeni politika më e zakonshme, nuk jeni aq autoritare”.
Përtej kufirit, në Belgjikë, ka një histori të ngjashme me partinë Vlaams Belang.
Isolde Van den Eynde, një reporter për gazetën kryesore flamande Het Laatste Nieuws, the: “Përndryshe, Vlaams Belang do të ishte shumë më kritike në një krizë si kjo, por ata janë shumë të qetë”.
“Unë mendoj se kjo është për shkak se ata janë të vendosur për të marrë pushtetin në 2024, dhe ata janë të bindur që do të bëjnë këtë, ndaj nuk duan të duken si një parti rebele.”
“Meqenëse partitë e tjera belge nuk janë të gatshme të qeverisin me ta, Vlaams Belang dëshiron t’i tregojë elektoratit të tij se nëse qeverisin vetëm, ata mund të veprojnë me përgjegjësi.”
Pra, megjithëse është e mundur që lodhja nga pandemia t’i japë shtysë ekstremit të djathtë evropian në një periudhë afatshkurtër, ka pak shanse që si rezultat ata të fitojnë fuqi reale.
Por në zona të caktuara, e djathta ekstreme ka gjetur rrugën e saj në politikën e zakonshme evropiane – ose duke detyruar partitë tradicionale të krahut të djathtë dhe të majtë të miratojnë një qasje më të ashpër në një përpjekje për të mbajtur votuesit, ose duke i bërë ata të duken si rrjedhat kryesore.
Fitimet afatgjata që ata bëjnë me këto ndryshime lënë përfundimisht një efekt të fortë. /tesheshi.com/
