Ofensiva e Trumpit kundër USAID-it ka goditur rëndë disa media dhe OJQ në Serbi. Ndërkohë që autoritetet në Beograd po festojnë se “revolucioni me ngjyrë” nuk po financohet më, marrësi më i madh i parave ishte në fakt shteti.
Presidenti amerikan Donald Trump tha se Agjencia Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) drejtohet nga “një tufë të çmendurish radikalë” të cilët do t’i pushojë të gjithë. Kjo vjen pasi administrata Trump tashmë ka ngrirë të gjitha projektet e USAID-it në mbarë botën për tre muaj, me përjashtim të disa ndihmave rreptësisht humanitare. E pa aksesueshme është edhe faqja e kësaj organizate, e cila kishte një xhiro vjetore prej 43 miliardë dollarësh, ku shumë punonjës janë larguar nga puna apo janë dërguar me leje të detyruar.
Probleme për shumë në Serbi
“Shanset janë më pak se një për qind që ata të paguajnë një dinar të vetëm në tre muajt e ardhshëm, edhe pse ne kemi një kontratë të nënshkruar,” thotë një burim i DW në Serbi, organizata e të cilit më parë merrte donacione përmes USAID-it. “Dhe pas kësaj, shanset për të ardhur prej andej derisa Trump është këtu janë minimale”, shton ky burim.
Kështu u futën në telashe të mëdha disa nga organizatat joqeveritare dhe mediat e vogla të pavarura, shpesh lokale. Tashmë është pezulluar projekti “Drejtësia për të gjithë”, i cili u zbatua në bashkëpunim me Komitetin e Avokatëve për të Drejtat e Njeriut (YUCOM). Kolektivet kërkimore si BIRN ose organizata që monitoron zgjedhjet dhe zhvillimin demokratik, CRTA, morën para përmes USAID-it.
Këto janë shpesh organizata kritike ndaj autoriteteve në Serbi ose media që nuk janë blerë nga askush i afërt me Partinë Progresive Serbe (SNS) dhe që raportojnë në mënyrë profesionale. Por shumë veta theksojnë se shteti, por edhe pushteti vendor, në fakt kanë marrë më së shumti para deri tani.
USAID në Serbi: më shumë se dy dekada dhe gati një miliard dollarë
Gjatë vitit 2022, USAID-i festoi njëzet vjetorin e punës në Serbi dhe njoftoi se kishte ndarë 882 milionë dollarë gjatë asaj periudhe – për punën e qeverive lokale, blerjen e ambulancave dhe forcimin e ekonomisë dhe sundimit të ligjit.
Gjatë viteve, USAID-i ka bashkëpunuar me rreth 500 organizata të shoqërisë civile dhe rreth 250 media në Serbi. Ajo mori pjesë në formimin e Aleancës Kombëtare për Zhvillim Ekonomik Lokal (NALED), zyrtare e lartë i së cilës ishte kryetarja aktuale e Kuvendit Kombëtar, Ana Brnabić.
Gëzimi i pushtetit
Megjithatë, autoritetet në Serbi e pritën me gëzim ndërprerjen e ndihmës amerikane për zhvillim, me mesazhe se Uashingtoni nuk do të financonte më “revolucione me ngjyra”. Presidenti Aleksandar Vuçiç i përshkroi gjithashtu protestat kundër qeverisë si “gulçimin e fundit përpara se Trump të mbyllë rubinetin”.
“Dhe tani po shkrihet dhe shpërndahet në të gjitha drejtimet. Dhe pasojat do të jenë tepër pozitive, por sigurisht që do të ketë shumë gjëra që nuk janë të lehta dhe jo të thjeshta, sepse do të dalin të gjitha llojet e gjërave rreth financimit”, tha ai. Deputeti dhe avokati i njohur i SNS-së, Vladimir Gjukanoviç bëri thirrje për një “hetim serioz” të të gjitha projekteve të financuara nga USAID në Serbi.
Burimet e DW besojnë se Vuçiq, përmes njeriut të Trumpit, Richard Grenell, mund të ketë njëfarë ndikimi në Uashington, veçanërisht pasi ai është i vendosur t’i dhurojë dhëndrit të Trumpit tokën e Shtabit të Përgjithshëm në Beograd, në mënyrë që ai të ndërtojë një hotel atje. “Nëse është kështu, atëherë nuk ka gjasa që amerikanët t’i kthehen financimit të sektorit civil dhe mediave në Serbi gjatë mandatit të Trump”, thotë bashkëbiseduesi i DW. /tesheshi.com/
