Marrëveshja e Bashkimit Europian me Turqinë, e mbshtetur fuqishëm nga kancelarja gjermane, Angela Merkel, pritet të kalojë një test të fortë ndërsa parlamenti gjerman do të votojë një rezolutë simbolike për genocidin armen.
Rezoluta prej pesë faqesh, e shkruar bashkërisht nga kristian-demokratët, socialdemokratët dhe të gjelbrit, apelon për “përkujtim të genocidit armen dhe minoriteteve të tjera të krishtera gjatë viteve 1915-1916”.
Qeveritë turke kanë refuzuar gjithnjë të përdorin termin genocid për të përshkruar masakrat dhe zhvendosjen e gati 1.5 milionë armenëve dhe minoriteteve të krishtera në perandorinë Osmane.
Kombet e Bashkuara e përshkruajnë genocidin si akt “me synimin për të shkatërruar, në tërësi apo pjesërisht, grupe kombëtare, etnike, rracore apo fetare si të tilla”.
Kryeministri turk e cilësoi votimin e së enjtes “qesharak” dhe argumentoi se vrasjet ishin një ngjarje e zakonshme e kohës së luftës.
Duke folur në aeroportin Esenboğa në Ankara përpara një vizite në Qipro, Binali Yıldırım përsëriti paralajmërimin e dëgjuar më parë nga presidenti turk, Recep Tayyip Erdoğan, se marrëdhëniet dypalëshe do të dëmtohen në rast të vendimit të Gjermanisë për ta quajtur masakrimin e armenëve një genocide të forcave osmane.
“Eshtë një votim qesharak”, tha Yıldırım. “Këto ishin vetëm një prej shumë ngjarjeve të zakonshme në kohë lufte që mund të ndodhnin në çdo vend, në çdo shoqëri në kushtet e luftës së parë botërore. Ne e dimë se ata që dëshirojnë që Turqia të paguajë faturën për të, nuk kanë qëllime të mira”.
Ai tha se historianët, e jo politikanët, duhet të jenë gjykatësit e asaj që ndodhi në vitin 1915. Ai gjithashtu, nënvizoi se votimi do të zemëronte komunitetin e madh turk në Gjermani: “3.5 milionë turqit që jetojnë në Gjermani janë aseti më i madh i marrëdhënieve tona dypalëshe. Unë shpresoj që parlamenti gjerman dhe vendimmarësit të mos mbyllin veshët ndaj zërave të 3.5 milionë votuesve”.
Gjithsesi, ai shtoi se një votim pozitiv nuk do të ndikonte në marrëveshjen mes Turqisë dhe BE-së. “Ne jemi besnikë ndaj marrëveshjeve që bëjmë. BE duhet të mbajë fjalën në të njëjtën mënyrë. Ne nuk jemi një shtet tribal, ne jemi republika Turke, një vend me tradita të rrënjosura thellë”.
Më herët, ishte Erdoğan që paralajmëroi deputetët gjermanë se “nëse Gjermania do të mashtrohet nga kjo çështje, atëherë marrëdhëniet diplomatike dypalëshe, ato ekonomike, tregtare, politike dhe ushtarake –si vende të NATO-s – do të dëmtohen”.
Marrëveshja mes Turqisë dhe BE-së për rikthimin e emigrantëve që mbërrijnë në ishujt grekë drejt Turqisë, në muajt e fundit ka reduktuar numrin e refugjatëve që mbërrijnë në Europë, duke lehtësuar presionin ndaj Merkelit.
Ndërkaq, një letër e nënshkruar nga më shumë se 500 shoqata turke në Gjermani dërguar ligjvënësve, argumenton se “mbi 90 për qind e popullsisë turke refuzon me forcë akuzat për genocide dhe i konsideron të deformuara”, duke paralajmëruar se kalimi i rezolutës do të ishte “helmues për bashkëjetesën paqësore midis turqve dhe gjermanëe në këtë vend, ashtu si edhe në Turqi”.
Ka historian që argumentojnë se Gjermania, aleate e ngushtë e perandorisë Osmane gjatë luftës së parë botërore, ishte në dijeni të masakrave në atë kohë dhe i mbështeti politikisht. Rezoluta e Bundestagut përmban një pasazh ku njihet “përfshirja e Rajhut Gjerman në këto ngjarje”.
20 qeveri, përfshirë ato të Francës, Italisë dhe Rusisë në të kaluarën i kanë përshkruar vrasjet në masë të armenëve si genocide dhe papa Francesku iu referuar vrasjeve si “genocidi i parë i shekullit të 20” në vitin 2015.
Kancelarja Merkel nuk do të jetë në Bundestag për votimin për shkak të angazhimeve të tjera.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
