Izraeli po kërkon që Irani të kapitullojë dhe të ndalojë zhvillimin e armëve bërthamore. Teherani e hodhi poshtë kategorikisht këtë kërkesë dhe iu përgjigj me sulme ushtarake sulmeve izraelite. Konflikti është përshkallëzuar, por zhvillimi i ngjarjeve është ende i vështirë për t’u parashikuar me saktësi. Skenarë të ndryshëm për rezultatin janë në tryezë.
Rezultati më i favorshëm do të ishte një armëpushim i shpejtë i ndërmjetësuar nga ndërmjetësuesit dhe presioni nga bashkësia ndërkombëtare. Një model i ngjashëm është parë në konfliktet e mëparshme midis Izraelit dhe Hezbollahut, të cilët, pavarësisht një arsenali të madh dhe dhjetëra mijëra luftëtarësh, dështuan të organizonin një kundërsulm efektiv dhe përfundimisht ranë dakord të çmontonin infrastrukturën e tyre ushtarake dhe të tërhiqeshin më tej nga kufiri.
Është e mundur që Irani të arrijë t’i shkaktojë disa goditje të rëndësishme Izraelit, të paktën mjaftueshëm shkatërruese që publiku vendas t’i perceptojë ato si hakmarrje proporcionale, pas së cilës Teherani mund të bjerë dakord për një armëpushim.
Problemi është se ne nuk e dimë se çfarë saktësisht dëshiron të arrijë Izraeli dhe sa objektiva të tjerë synon të godasë. Në sulmet e fundit të së dielës në mëngjes, forcat izraelite shkatërruan objektin kryesor të magazinimit të gazit dhe rafinerinë qendrore të naftës në Teheran, gjë që tregon një fazë të re të luftës. Duket se Izraeli po ripërqendrohet nga objektivat bërthamorë dhe ushtarakë në infrastrukturën energjetike, bazën e eksporteve iraniane dhe buxhetin e shtetit.
Konflikti rajonal më pak i mundshëm
Agjencia amerikane me ndikim e vlerësimit strategjik Stratfor, të cilën disa e quajnë “CIA në hije”, parashikoi saktë të premten se Izraeli do të zgjeronte veprimet e tij përtej thjesht reduktimit të aftësive bërthamore dhe ushtarake të Iranit për të sulmuar gjithnjë e më shumë udhëheqës politikë jo-ushtarakë, infrastrukturën civile dhe objektiva të tjera të projektuara për të shkaktuar jo vetëm dëme ushtarake, por edhe ekonomike dhe politike.
Izraeli ka të ngjarë të vazhdojë të synojë vendet bërthamore iraniane dhe të përpiqet të eliminojë shkencëtarët kryesorë në programin bërthamor. Është gjithashtu e mundshme që vrasjet e udhëheqësve politikë të përhapen. Pavarësisht mbrojtjeve të forta, duke përfshirë mbështetjen nga SHBA-të dhe Franca, raketat iraniane vazhdojnë të depërtojnë herë pas here në mburojën mbrojtëse dhe të godasin objektivat izraelite.
Megjithatë, Stratfor ende beson se një konflikt rajonal është më pak i mundshëm. Irani, të paktën në fazën fillestare, do të shmangë sulmin ndaj infrastrukturës ushtarake amerikane në mënyrë që të mos provokojë përfshirje të drejtpërdrejtë nga Shtetet e Bashkuara. E njëjta gjë vlen edhe për vendet e Këshillit të Bashkëpunimit të Gjirit, të cilat Irani i sheh si kanale të mundshme politike dhe ekonomike për ruajtjen e një niveli të vogël bashkëpunimi ndërkombëtar, veçanërisht pas përfundimit të konfliktit. Por, ndërsa konflikti thellohet, rritet mundësia që edhe një përshkallëzim i paqëllimshëm mund të tërheqë Shtetet e Bashkuara dhe shtetet arabe në luftë.
Skenari më i rrezikshëm
Ndërsa nuk ka gjasa që mbështetja mbrojtëse e SHBA-së për Izraelin të provokojë Iranin të shënjestrojë objektet ushtarake amerikane në rajon, nëse ushtria amerikane nis një ofensivë të drejtpërdrejtë kundër Iranit, Teherani mund të mobilizojë aleatët dhe milicitë pro-iraniane për të sulmuar objektivat amerikane në Irak, Siri ose Jemen. Edhe pse e pamundur në këtë pikë, mund të ndodhë gjithashtu që shtetet e Gjirit të lejojnë që bazat ose hapësira e tyre ajrore të përdoren për sulme ndaj Iranit. Në atë rast, infrastruktura e tyre energjetike do të bëhej një objektiv legjitim për Iranin dhe aleatët e tij. Për shembull, Jordania tashmë ka kapur raketa dhe dronë të shumtë mbi territorin e saj, ngjashëm me vitin e kaluar kur raketat iraniane u qëlluan drejt Izraelit. Megjithatë, është e mundur që në rast të përfshirjes amerikane në konflikt, SHBA-të të përdorin bazat e saj, të cilat nuk mund t’i paraqesin më si vetëmbrojtje.
Në atë rast, konflikti do të merrte përmasa rajonale. Irani ka të ngjarë të përdorë gjithashtu metoda asimetrike, sulme përmes aleatëve dhe, potencialisht, rrjete terroriste në mënyrë që të rrisë presionin mbi Izraelin dhe aleatët e tij perëndimorë.
Ekziston gjithashtu një skenar në të cilin lufta nuk përfundon zyrtarisht, por përkundrazi kalon në një gjendje sulmesh periodike, sabotimi dhe vrasjesh. Një dinamikë e tillë rraskapitëse, sipas analistes Iselin Brady nga Foreign Policy, mund të zgjasë me muaj, madje edhe me vite. Gjatë kësaj kohe, Irani mund të rinovojë programin e tij bërthamor në hije, jashtë mbikëqyrjes, duke përdorur luftën si justifikim për të refuzuar inspektimet ndërkombëtare.
Skenari më i rrezikshëm është një përpjekje për të destabilizuar plotësisht Iranin. Nëse rënia e regjimit iranian ndodh vërtet, gjë që konsiderohet si një nga qëllimet përfundimtare të Izraelit, lind pyetja se kush mund ta marrë pushtetin në radhë të parë. Për momentin, nuk ka një alternativë të qartë politike me legjitimitet të mjaftueshëm. Në një boshllëk të tillë, lufta civile ose ngritja e një junte ushtarake mund të ndodhë lehtësisht. Pa një plan për atë që vjen pas rënies së regjimit, Izraeli mund të hapë derën për një Iran edhe më të paqëndrueshëm dhe ndoshta edhe më radikal. /tesheshi.com/
