Rasti i Milan Lovriç ka tronditur Serbinë këto ditë. Ai, një 48-vjeçar goditi me gur në kokë bashkëshorten e tij Olga, 39-vjeçare, mu në hyrje të sallës së Qendrës për Punë Sociale, aty ku do diskutonin mbi të drejtat për t’i vizituar fëmijët e tyre pas divorcit. Më pas, Milan Lovriç kryeu vetëvrasje duke u hedhur nën një tren.
Ai ishte i regjistruar si njeri i dhunshëm. Ai ishte dënuar më parë për dhunë në familje, ndërkohë që kohët e fundit bëri dhe dy vite burg kuzë. Mjekët gjyqësorë kur kryen ekspertizën psikologjike të Lovriç-it gjetën se ai vuante nga sindroma post-traumatike, për shkak të qëndrimit nëpër zonat e luftës në Jugosllavi, gjatë viteve ’90.
Një rast i ngjashëm ndodhi shtatë ditë më vonë, kur Marko Nikoliç, po në Qendrën për Punë Sociale, fillimisht mbyti djalin, e më pas vrau gruan e tij.
Dhe këto raste në Serbi janë të shpeshta. Krimin më monstruoz u regjistrua më 9 prill të vitit 2013, kur Ljubisha Bogdanoviç, 60 vjeç, ushtroi një masakër duke vrarë 13 të afërmit dhe fqinjët e tij në Velika Ivanca.
Të gjithë këta i bashkon një e shkuar: të qënit veteranë lufte, pra ish ushtarë në frontet e ish-Jugosllavisë, Kroaci, Bosnje, Kosovë, të cilët jetojnë me sindromën post-traumatike.
“Serbia është duke mbuluar problemet e saj me veteranët e luftës, sepse ajo dëshiron që të fshehë rolin që ka patur në luftërat e viteve të nëntëdhjeta të shekullit të kaluar”, konkuldon Dr. Olivera Markoviç mbrojti tezën e doktoraturës në temën “Pozita sociale e veteranëve të luftës në Serbi – Studimi i rasteve”.
“Edhe pse Serbia nuk ka marrë pjesë zyrtarisht në luftëra, zyrtarët e strukturave të saj shtetërore në mënyrë jozyrtare e njohin këtë pjesëmarrje”, shkruan në disertacionin e saj Dr. Markoviç, raporton gazeta Vreme. “Megjithatë, objektivat për të cilat Serbia ka mbështetur përfshirjen e qytetarëve të saj në luftë nuk janë arritur; lufta nuk ka çuar në bashkimin e të gjitha territoreve ku jetojnë serbët, e as serbët nuk mbetën në territoret e republikave të tjera në të cilat ata jetonin. Veteranët kanë mbetur si një simbol i politikës së dështuar dhe për këtë arsye janë të padëshirueshëm dhe të margjinalizuar”, thekson ajo.
Dr. Markoviç është marrë në mënyrë specifike me dhunën në familje të kryer nga veteranët e luftës në Serbi.
“Karakteristikë e veteranëve të luftës është se ata kanë vështirësi në krijimin e marrëdhënieve me familjen e tyre, në vendin e punës dhe në përgjithësi në mjedisin social në të cilin jetojnë. Ashtu si vetë veteranët, edhe familjet e tyre janë në masë të njejtë viktima të sindromës post-traumatike. Të anketuarit sugjerojnë se trauma e luftës lidhet me dhunën në familje dhe se këto dy dukuri shpesh shkojnë sëbashku, por për fat të keq asnjëra palë nuk duan të flasin për këtë, as viktimat e as autoritetet shtetërore, në mënyrë që të ndërmarrin veprime konkrete për të luftuar dhunën në familjet e veteranëve”, shkruan Dr. Markoviç në temën e saj të disertacionit.
“Arsyet për këtë mund t’i kërkojmë tek simptomat e PTSD, prej të cilave më të spikaturat janë ndjenjat e rritura armiqësore dhe problemet në kontrollimin e agresionit. Subjektet e këtij studimi vërtetojnë se ata kanë një problem me vënien nën kontroll të sjelljes agresive, veçanërisht ndaj fëmijëve; se përdorin resurse të fuqishme për të parandaluar ndëshkimin fizik të fëmijëve, sepse ata kanë frikë nga përdorimi i tepruar të forcës. Përveç kësaj, ata thonë se kanë ‘fitil të shkurtër’, dhe se shpesh kanë ardhur në konflikt me ligjin, dhe se janë jotolerante ndaj kundërshtarëve”, shprehet Dr. Markoviç.
Pra, deri dje vrisnin bashkëqytetarët e tyre me kombësi tjetër, e tani vrasin familjarët, ata që i lidh gjaku. Në fund ia japin dhe vetes. /tesheshi.com/
