Zbulohet një pjesë e draftit që ka sjellë Komisioni i Venecias për të ndryshuar Kushtetutën e Republikës.
Siç mësohet nga burimet e Komisionit të nivelit të lartë të ekpertëve, juristët më të mirë të Këshillit të Europës kanë rrëzuar idenë e ngritjes së një Senati apo Dhome të Lartë Deputetësh në Shqipëri dhe rifuqizimin e Presidentit të Republikës.
Juristët e Venecias mendojnë se një kryetar shteti i zgjedhur në mënyrë direkte nga populli apo me një shumicë më të madhe se 3/5 e votove përkatësisht me dy të tretat, do të ishte një garanci ligjore ndaj një Parlamenti të polarizuar, duke kryer kështu funksionimin e një Dhome të Dytë Parlamentare.
Ekspertët e KiE-së, përveçse e kanë cilësuar një luks një dhomë të dytë, e kanë konsideruar jo zgjidhje.
Partia Demokratike ka kërkuar zgjidhjen e një senati i cili do të dalë dy vjet pas parlamentit, pra që të zhvillohen zgjedhje në vend çdo dy vjet: një herë për kuvend e një herë për senat.
Rekomandimet
“Sipas Kushtetutës së Shqipërisë, Presidenti i Republikës është një institucion që qëndron jashtë pushteteve tradicionale. Duke përfituar nga pozicioni i tij mbi palët, Kushtetuta e ka pajisur Presidentin me kompetenca thelbësore në fushën e drejtësisë.
Më konkretisht, në respektim të parimit të ndarjes e balancimit të pushteteve, Kushtetuta i jep Presidentit kompetencën që të emërojë anëtarët e Gjykatës Kushtetuese, të Gjykatës së Lartë dhe Prokurorin e Përgjithshëm me pëlqimin e Kuvendit. Po kështu, Presidenti emëron gjyqtarët dhe prokurorët e zakonshëm mbi propozimin (përkatësisht) e Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe Prokurorit të Përgjithshëm.
Qëllimi i këtyre formulave që përdor Kushtetuta për emërimin e funksionarëve të drejtësisë është që Presidenti (duke qënë mbi palët) të garantojë një mbrojtje të efektshme të sistemit të drejtësisë nga ndërhyrjet e institucioneve me natyrë politike.
Dokumenti Analitik i Sistemit të Drejtësisë ka arritur në përfundimin se pas ndryshimit të mënyrës së zgjedhjes së Presidentit në vitin 2008 (tashmë Kushtetuta bën të mundur zgjedhjen e Presidentit nga një shumicë e zakonshme parlamentare) Presidenti, duke qënë politikisht i njëanshëm (ose të paktën mund të jetë i tillë), nuk mund ta kryejë më këtë funksion të rëndësishëm.
Dokumenti Analitik arrin në përfundimin se mundësia e njëanshmërisë politike të Presidentit (si rezultat i ndryshimit të mënyrës së zgjedhjes së tij) e bën të pamundur zbatimin e formulës aktuale të emërimit të gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese, të Gjykatës së Lartë dhe të Prokurorit të Përgjithshëm (shih më lart) dhe garantimin e pavarësisë së sistemit të drejtësisë.
Në fakt, zbatimi në praktikë i kësaj formule është vështirësuar ndjeshëm duke sjellë vonesa në emërimet, tejkalim të afateve të qëndrimit në detyrë nga gjyqtarët të cilëve iu ka mbaruar mandati ose kanë dhënë dorëheqjen, konflikte në lidhje me procedurat dhe kriteret e përdorura nga Presidenti në përzgjedhjen e kandidaturave, dhe politizimin e procesit të emërimeve në tërësi. /tesheshi.com/
