Aktivistja afrikanojugore, politikane e Kongresit Afrikan dhe gruaja e Nelson Mandelës, pati shumë mundësi për të arritur madhështinë në jetë, por reputacioni i saj u dëmtua nga akuzat për vrasje dhe mashtrim.
Rrallë mund të gjendet dikush që pati mundësinë e madhështisë dhe megjithatë, nuk e përmbushi këtë thirrje me aq vendosmëri sa Winnie Madikizela-Mandela, e cila ndërroi jetë në moshën 81-vjeçare pas një sëmundjeje të gjatë. Në Harlem, atë e quanin “mbretëresha e Afrikës”, në Afrikën e Jugut “ nëna e Kombit”. Në fund ajo nuk u bë asnjëra prej tyre, me reputacionin e dëmtuar pa kthim nga dyshimet për vrasje dhe mashtrim.
Pjesa kryesore e historisë së saj ndodhi përgjatë katër dekadave të martesës me Nelson Mandelën, gjatë të cilave në pjesën më të madhe ai ishte i burgosur së bashku me liderë të tjerë të Kongresit Kombëtar Afrikan. Ajo mbeti aktive në betejën për liri, edhe pse iu nënshtrua persekutimit dhe periudhave të shkurtra burgimi. Kur Mandela u lirua në vitin 1990, ajo ishte pranë tij, mirëpo veprimet e saj të mëparshme dhe paaftësia për të krijuar një rol të shëndoshë politik pas zgjedhjes së tij si president në vitin 1994, e lanë atë një figurë të margjinalizuar pavarësisht ndjekësve të saj personalë.
Lindur në lagjen e famshme rrebele të Pondoland në Kejpin Lindor, Nomzamo Winifred Zanyiwe Madikizela ishte një prej nëntë fëmijëve të familjes. Biografët e saj thonë se që në fillim ishte natyrë rrebele. Emri i saj i parë, Nomzamo, përkthehet “ajo që duhet të durojë vështirësi” – gjë që doli të ishte e vërteta e jetës së saj.
Winnie ishte 23 vjeç kur takoi 40 vjeçarin, Nelson Mandela dhe sipas të gjitha rrëfimeve, ata u dashuruan.
Winnie ishte personalisht më militante sesa Kongresi Kombëtar afrikan. Pozicioni i saj politik ishte më afër traditës afrikaniste. Luftarake si gjithnjë, për të pati shumë zëra për lidhje jashtëmartesore, ndërsa periudha 17 mujore e burgimit ishte një përvojë e tmerrshme. “Mësova si është të urresh”, rrëfeu ajo më pas.
Winnie mbeti me paranojë nga kjo përvojë në burg, duke i marrë kritikat si shenjë e “tradhtisë personale” dhe kritikët e saj si “tradhtarë, spiunë, informantë e të shitur”.
Në vitin 1977, shteti e detyroi atë në azil të brendshëm duke e zhvendosur në një qytet më shumë se katër orë larg shtëpisë. Periudha në fjalë ishin vite të vështira, vetmie dhe kurajoje.
Pas lirimit të Mandelës, ajo pati edhe një periudhë të shkurtër pushteti kur u caktua zv.ministre e Artit dhe Kulturës në qeverinë e parë të Afrikës së Jugut që dominohej nga afrikanët. Detyra zgjati 11 muaj pasi Mandela e shkarkoi për udhëtime të paautorizuara jashtë vendit dhe dyshimeve për mashtrime me fondet. Edhe pse ajo u soll sikur të ishte sipër ligjit që e kishte trajtuar keq për shumë kohë, arriti t’i shpëtonte burgut.
Kishte një ndjesi vetëshkatërruese tek kjo grua. Ajo doli para gjykatës në vitin 1991, me akuzat e vrasjes, sulmit dhe rrëmbimit dhe u dënua me gjashtë vjet. Apeli rrëzoi një prej akuzave dhe ajo e kaloi burgun vetëm me një gjobë.
Winnie u rizgjodh në lidershipin e grave të Ligës deri në vitin 2003, kur sërish u akuzua për mashtrim. Reputacioni i saj u cënua disa herë mirëpo popullariteti mes shumicës së afrikanëve ishte i gjerë dhe i thellë. Ajo u zgjodh sërish deputete dy vjet më vonë.
Me vdekjen e Nelson Mandelës, Winnie u përfshi në konflikte të hidhura me vajzat e saj dhe të afërm të tjerë për pronat dhe trashëgiminë e tij. Jeta e kësaj gruaje, mori tjetër drejtim kur u përkeqësua nga ana shëndetësore deri sa vdiq.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
