Daniel Ellsberg, sinjalizuesi që ekspozoi plotësisht përfshirjen e SHBA në Luftën e Vietnamit, vdiq të premten në moshën 92-vjeçare.
Siç kishte treguar së fundmi, vuante nga kanceri në pankreas. Ellsberg vdiq në shtëpinë e tij, tha familja e tij.
Rrjedhja e dokumenteve të Pentagonit në 1971 nga Ellsberg, një ish-analist ushtarak, bëri që ai të quhej “njeriu më i rrezikshëm në Amerikë”.
Vendimi i tij për të vazhduar me publikimin e dokumenteve u formua në vitet 1960, kur ai këshillonte Shtëpinë e Bardhë për strategjinë bërthamore dhe, në të njëjtën kohë, vlerësonte Luftën e Vietnamit për Departamentin e Mbrojtjes së SHBA.
Ajo që ai kishte mësuar atëherë, raporton BBC, rëndoi shumë në ndërgjegjen e tij, duke menduar se nëse publiku e dinte se çfarë po ndodhte, presioni politik për t’i dhënë fund luftës mund të ishte i papërmbajtshëm.
Çështja arriti në Gjykatën e Lartë, pasi administrata e Nixon u përpoq të bllokonte publikimin e dokumenteve në New York Times. Megjithatë, akuzat për spiunazh kundër Ellsberg u hodhën poshtë.
Për dekada, Ellsberg ishte një kritik i palodhur i tejkalimit të qeverisë dhe ndërhyrjes ushtarake, një hero i shtypit të lirë.
“Dokumentet e Pentagonit”
Emri zyrtar i dokumenteve ishte Raporti i Zyrës së Sekretarit të Mbrojtjes të Vietnamit Task Force) dhe ato ishin një studim me shumë vëllime, top sekret se si SHBA u përfshi në ngërçin e përgjakshëm që ishte Lufta e Vietnamit.
Zbulimi i pjesëve të këtij studimi shkaktoi një skandal të madh në SHBA, sepse teksti ishte në kundërshtim të plotë si me atë që Pentagoni shpalli publikisht, ashtu edhe me garancitë e qeverisë për këtë luftë prej vitesh.
Publikimi i tyre ndryshoi thellësisht debatin publik, duke përmbysur atë që ishte marrë si e mirëqenë për evoluimin e konfliktit të armatosur. Ata dokumentuan, ndër të tjera, se njëra pas tjetrës administrata amerikane rriti shtrirjen e përfshirjes ushtarake, edhe pse ishte e qartë se SHBA nuk mund ta fitonin këtë luftë.
Pas zbulimeve, Departamenti Amerikan i Drejtësisë ngriti kallëzim penal kundër Ellsberg për rrjedhje të përmbajtjes së studimit në media. Por akuzat kundër tij u hoqën në vitin 1973, pas një gjyqi në vitin 1972. /tesheshi.com/
