Uria, varfëria, lufta dhe sëmundjet – ka shumë faktorë që mund të ndikojnë në mënyrë drastike në atë që hamë.
Në rrethana ekstreme, njerëzit e dëshpëruar mund të përdorin baltën, frutat e kaktusit, lulet, minjtë, kockat e hedhura ose lëkurën e kafshëve për të mbijetuar.
Uria e rëndë dhe kequshqyerja janë probleme të përditshme në shumë pjesë të botës dhe shkalla e tyre është vërtet e madhe. Programi Botëror i Ushqimit i Kombeve të Bashkuara thotë se “deri në 828 milionë njerëz shkojnë në shtrat të uritur çdo natë”, ndërsa “345 milionë njerëzit përballen me një kërcënim akut për furnizimin me ushqim.”
Për Ditën Botërore të Ushqimit, e cila festohet më 16 tetor, BBC foli me katër persona nga pjesë të ndryshme të botës që kanë përjetuar urinë ekstreme dhe i pyeti se si mbijetojnë.
“Minjtë, mishi i vetëm që mund të përballoj”
“Unë kam ngrënë minjtë që nga fëmijëria dhe nuk kam pasur kurrë ndonjë problem shëndetësor”.
“Unë e ushqej me minjtë mbesën time dyvjeçare. Jemi mësuar me të”, thotë Rani nga India e Jugut.
Kjo 49-vjeçare jeton afër Chennai dhe i përket një prej komuniteteve më të margjinalizuara në vend – ajo e la shkollën pas klasës së pestë.
Në strukturën sociale të bazuar në kastë të Indisë, njerëzit e saj vuajnë vite diskriminimi dhe Rani punon për një OJQ që shpëton njerëz nga komuniteti i saj – Irula – të cilët janë të burgosur si punëtorë të lidhur.
“Ne gjithmonë kemi jetuar afër qyteteve dhe fshatrave. Prindërit tanë dhe prindërit e tyre na thanë se nuk kishin asgjë për të ngrënë, madje as patate”.
“Gjatë atyre kohërave të vështira, minjtë shërbenin si ushqim shumë të nevojshëm”, tha Rani për BBC.
“Mësova t’i gjuaja kur isha shumë e vogël”.
Aftësitë e mbijetesës që Rani fitoi si fëmijë tani e ndihmojnë familjen e saj të ushqehet – ata gatuajnë minjtë të paktën dy herë në javë.
Njerëzit Irula hanë një lloj miu që mund të gjendet në fushat e orizit, jo atë llojin që zakonisht mund të gjendet në shtëpi.
“E pjekim mishin në flakë dhe e hamë. Ndonjëherë e presim në copa të vogla dhe e gatuajmë me thjerrëza dhe salcë tamarinde”, thotë Rani.
“Unë mund të përballoj pulën ose peshkun një herë në muaj. Minjtë janë të shumtë dhe të lirë”, shton ajo.
“Unë pi ujë me baltë dhe kam parë njerëz që hanë kafshë të ngordhura”
Kombet e Bashkuara thonë se Somalia po përballet me urinë katastrofike dhe thatësira më e madhe në 40 vjet në vend ka zhvendosur tashmë më shumë se një milion njerëz.
40-vjeçarja, nëna e shtatë fëmijëve, Sharifa Hasan Ali është një nga ata të zhvendosur.
Asaj iu desh të linte fshatin e saj dhe të udhëtonte më shumë se 200 kilometra, kryesisht në këmbë, nga rajoni Shabelle i Poshtëm deri në strehim të përkohshëm në periferi të kryeqytetit, Mogadishu.
Iu deshën pesë ditë.
“Gjatë udhëtimit hanim vetëm një herë në ditë. Kur nuk kishte shumë ushqim, ne vetëm ushqenim fëmijët dhe vetë gati vdisnim uria”, thotë ajo.
Rrugës për në kryeqytet ajo ka qenë dëshmitare e disa skenave tronditëse.
“Lumi është tharë plotësisht. Ka vite që na ka ardhur shumë pak ujë, ndaj na është dashur të pimë ujë me baltë”, thotë Hasan Ali.
“Rrugës për në Mogadishu, pashë qindra kafshë të ngordhura. Njerëzit hanë edhe kufomat dhe lëkurën e tyre.” Hasan Ali kishte 25 lopë dhe 25 dhi. Të gjitha ngordhën në thatësirë.
“Nuk ka shi dhe asgjë nuk rritet në fermën time,” thotë ajo.
Ajo tani fiton më pak se dy dollarë në ditë duke larë rrobat e njerëzve të tjerë, jo aq sa për të paguar ushqimin.
“Mezi mund të paguaj një kilogram oriz dhe perimet që vijnë me të dhe kurrë nuk mjafton për të gjithë. Kjo thatësirë na ka goditur shumë”.
Ajo merr disa ndihma nga organizatat bamirëse, por thotë se ende nuk është e mjaftueshme.
“Nuk kemi asgjë”, thotë Hasan Ali.
“Familja ime varet nga lëkura dhe kockat e hedhura”
Për dy vitet e fundit, Lindinalva Maria da Silva Nascimento, një pensioniste 63-vjeçare nga Sao Paulo, Brazil, ka ngrënë kocka dhe lëkurë të hedhura nga kasapët vendas. Kjo pensioniste ka një buxhet ditor prej vetëm katër dollarësh për të ushqyer veten, bashkëshortin, djalin dhe dy nipërit e saj. Ai nuk ka mundësi të përballojë mishin, ndaj shkon në kasapë të ndryshëm duke marrë aty kockat dhe lëkurën e pulës.
Edhe ato kushtojnë rreth 0,70 dollarë për kilogram.
“Eshtrat i gatuaj me copat e mishit që mbeten në lëkurë”, thotë ajo.
“Nuk mendoj as të blej fruta, perime apo ëmbëlsira. Më parë kisha një frigorifer plot me mish dhe perime, si dhe lakër, domate, qepë, gjithçka mjaftonte”, thotë ajo.
“Sot është bosh dhe e vetmja gjë që kam është një qepë në tasin e frutave”.
Lindinalva humbi punën e saj gjatë pandemisë së koronavirusit dhe djali i saj është gjithashtu i papunë.
“Unë mbështetem në donacionet ushqimore nga njerëzit që njoh dhe marr pak ndihmë nga kisha katolike lokale. Kështu mbijetoj”, thotë ajo.
Më shumë se 33 milionë njerëz në Brazil jetojnë me uri, sipas një raporti të fundit nga Rrjeti Brazilian i Furnizimit me Ushqime.
Një studim i ri i publikuar në qershor tregoi se më shumë se gjysma e popullsisë vuan nga furnizimi i pamjaftueshëm i ushqimit.
“Shpesh kasapët thonë se nuk kanë kocka”, ankohet Lindinalva. Ajo thotë se duhet të hajë sa më pak për të ruajtur sa më shumë ushqim.
“Unë mbijetoj gjithashtu me besimin se gjërat duhet të përmirësohen në një moment.”
“Unë dhe fëmijët e mi mbijetuam me fruta të kuq të kaktusit”
“Nuk ka shi dhe nuk ka korrje. Nuk kemi çfarë të shesim. Nuk kemi para. Nuk kam mundësi të ha as oriz”
Fefiniaina është një 25- vjeçare nënë e dy fëmijëve nga ishulli i Madagaskarit në Oqeanin Indian. Dy vjet me pak reshje shkatërruan të korrat dhe bagëtinë. Për shkak të kësaj, më shumë se një milion njerëz janë të uritur, sipas OKB-së. Fefiniaina jeton në qytetin Ambosari, një nga më të goditurit nga thatësira.
Ajo dhe i shoqi sigurojnë jetesën duke shitur ujë.
“Kur fitoj para, blej oriz ose kazava. Kur nuk kam asgjë, duhet të ha fruta të kuq të kaktusit ose të shkoj në shtrat e uritur”, tha ajo për BBC përmes një përkthyesi të UNICEF-it.
“Shumica e njerëzve këtu hanë fruta kaktus. Ka shije pak si tamarind.”
“Ne e kemi ngrënë atë për katër muajt e fundit dhe tani të dy fëmijët e mi kanë diarre.”
Programi Botëror i Ushqimit raportoi vitin e kaluar se në Madagaskarin jugor, “njerëzit hanë argjilë të bardhë me lëng tamarindi, gjethe kaktusi, rrënjë të egra, vetëm për të shuar urinë”.
Ky frut mund të jetë duke e mbajtur gjallë familjen e Fafinias, por nuk u siguron vitaminat dhe mineralet që u nevojiten – fëmija i saj katër vjeçar është një nga shumë që trajtohen për kequshqyerje.
“Edhe sikur të bjerë pak shi, ne mund të korrim pak. Mund të hamë patate të ëmbla, kasava dhe fruta”, thotë Fefiniaina.
“Dhe ne nuk duhet të hamë fruta kaktus,” shton ajo.
Programi Botëror i Ushqimit thotë se bota është më e uritur se kurrë
Ai fajëson katër faktorë për këtë “krizë sizmike të urisë”: luftën, goditjet klimatike, pasojat ekonomike të pandemisë Covid-19 dhe rritjen e çmimeve.
“Kostot mujore operative të Programit Botëror të Ushqimit janë 73.6 milionë dollarë më të larta se mesatarja e vitit 2019 – një rritje mahnitëse prej 44 për qind”, thuhet në raportin e vitit 2022.
Por organizata argumenton se vetëm paratë nuk do t’i japin fund krizës: nëse nuk ka vullnet politik për t’i dhënë fund luftës dhe një angazhim serioz për të ndalur ngrohjen globale, “nxitësit kryesorë të urisë do të vazhdojnë të jenë të shfrenuar”, përfundon raporti. /tesheshi.com/
