Uragani Florence sapo ka goditur bregun lindor të Shteteve të Bashkuara, ndërkohë që tajfuni Mangkut po i afrohet Filipineve, dhe njerëzit atje po ia mbathin nga një fatkeqësi e mundshme.
Më poshtë janë disa fakte për stuhitë monstruoze të këtij lloji dhe për atë që duhet të presim në të ardhmen, në kohën e forcimit të ndryshimeve klimatike.
Uragani, ciklonet dhe tajfunet janë emra të ndryshëm gjeografikë për të njëjtin lloj stuhie tropikale të jashtëzakonshme që formohet në oqeanet pranë dy Amerikave dhe Azisë.
Ato sjellin shi të furishëm dhe erëra të stuhishme, të cilat mund të jenë vdekjeprurëse dhe shkatërruese kur arrijnë në tokë.
Në disa raste, ato ndodh që të kenë më shumë energji dhe sesa bombat atomike që të lëshuara mbi Hiroshima e Nagasaki. Në Atlantik dhe në Oqeanin Paqësor të Veriut, ata njihen si uragane, në lindje të Azisë ata i quajnë tajfune, dhe në jug të Paqësorit i quajnë ciklonet e Oqeanit Indian.
Ciklonet fillojnë si stuhi të thjeshta. Por në disa periudha të vitit, kur temperaturat e detit janë mjaft të larta për të avulluar ujin, frontet e stuhishme fillojnë të thithin në sasi të mëdha.
Në hemisferën veriore, ato formohen si një vorbull e cila është e kundërt me lëvizjen e detit. Ciklonet në jug kthehen në drejtim të orës.
Uji më pas precipiton në shi të fortë që sjell përmbytje katastrofike, dëmtim të pronës dhe humbje të jetës.
Stuhitë mund të ngrihen deri në 1.000 kilometra në gjerësi, dhe në qendër të tyre është “syri”, zona e kushteve të qeta meteorologjike që përgjithësisht janë të gjera në dhjetëra kilometra. Uraganet janë gjithmonë shumë të dobëta kur udhëtojnë mbi tokë ose në zonat më të ftohta të oqeanit.
Madhësia nuk është gjithmonë e rëndësishme.
Shkencëtarët klasifikojnë ciklone me fuqi në kategoritë nga 1 në 5. Stuhitë e kategorisë më të lartë 5 shkojnë deri 252 kilometra në orë ose më shumë.
Një shembull i kohëve të fundit i kategorisë 5 të një uragan ishte Irma, e cila goditi shtetet e Karaibeve dhe Jugun e Shteteve të Bashkuara shtatorin e kaluar. Në atë kategori kishte edhe Katrina, një stuhi që vrau më shumë se 1.800 njerëz në të gjithë brigjet amerikane të Gjirit të Meksikës në 2005.
Uragani Florence u dobësua të enjten në kategorinë 2, por kjo nuk do të thotë se ende nuk është shumë e rrezikshme. Në disa zona në Karolinën e Veriut dhe Karolinën e Jugut, pritet të sjellë pesë herë më shumë shi se sa një mesatare mujore.
“Prandaj, stuhia e kategorisë së ulët mund të jetë ende e rrezikshme dhe të shkaktojë shumë dëme,” vuri në dukje Emmanuel Bocrie, nga agjencia Weather France.
Vitin e kaluar, Atlantiku Perëndimor u godit nga një seri stuhish katastrofike si Irma, Mary dhe Harvey, të cilat shkaktuan dëme në zonën e Hjustonit prej 125 miliardë dollarë.
Bocrie thotë se në 2017 ishte e jashtëzakonshme për superlegët e Atlantikut, sepse temperatura e sipërfaqes së oqeanit ishte mesatarisht dy deri në tre gradë më e lartë se zakonisht.
Agjencia amerikane e meteorologjisë NOAA dhe zyra britanike Met për këtë vit parashikonin midis pesë dhe nëntë stuhive të kategorisë së tretë ose më të fortë.
“Është një sezon relativisht normal”, thotë Bocrie.
“Por jini të kujdesshëm, kjo nuk do të thotë që ne mund të hedhim poshtë mundësinë e një katastrofe, sepse vetëm një është e mjaftueshme për këtë”.
Shkencëtarët kanë paralajmëruar se ngrohja globale i bën stuhitë edhe më shkatërruese, dhe disa argumentojnë se provat tashmë janë të dukshme.
Oqeanet e ngrohta japin “karburant” të ri që ushqen ciklonet.
Ciklonet do të jenë “shumë më të fuqishme, më të dhunshme dhe më shkatërruese, dhe ne presim më shumë shi”, përfundon Bocrie. /tesheshi.com/
