Bora e butë bie ndërsa vizitorët enden në qytetin drithërues të Ukrainës – Pripyat, i cili mbeti i ngrirë në kohën e katastrofës më të rëndë bërthamore në botë në 1986.
Më shumë se tre dekada pasi katastrofa e Çernobilit detyroi mijëra të evakuohen, vizitorët po vijnë në zonë, për të cilën autoritetet kanë kërkuar statusin zyrtar të UNESCO-s.
“Zona e Çernobilit është tashmë një pikë referimi në botë”, tha udhëzuesi Maksim Polivko për AFP gjatë një vizite të fundit.
“Por sot, zona nuk ka status zyrtar,” tha Polivko, 38 vjeç, për një zonë ku jeta e egër ka hedhur rrënjë në komplekset e braktisura të epokës sovjetike, dyqane dhe ndërtesa qeveritare.
Kjo mund të ndryshojë si pjesë e një iniciative qeveritare për të përfshirë zonën në Listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, me monumente si Taj Mahal i Indisë ose Stonehenge në Angli.
Zyrtarët shpresojnë që njohja e Agjencisë së Kombeve të Bashkuara për Kulturën do të theksojë rëndësinë e vendit si një atraksion turistik dhe nga ana tjetër të forcojë përpjekjet për të ruajtur ndërtesat e vjetra.
Zonë e pasigurt për 24,000 vjet të tjera
Një shpërthim në reaktorin e katërt në termocentralin bërthamor në prill 1986 la ndotjen e rëndë ne Ukrainë dhe Bjellorusisë fqinje dhe shkaktoi krijimin e një zone të ndaluar me madhësinë e Luksemburgut.
Autoritetet ukrainase thonë se jeta për njerëzit mund të mos jetë e sigurt në atë zonë për 24,000 vjet të tjera.
Ndërkohë, ajo është bërë një strehë për jetën e egër që endet nëpër pyjet aty pranë.
Dhjetëra fshatra dhe qytete, të banuara dikur nga qindra mijëra njerëz, u braktisën pas katastrofës, por pavarësisht rrezikut nga rrezatimi, më shumë se 100 të moshuar jetojnë në zonë.
Në Pripyat, një qytet fantazmë pak milje larg uzinës së Çernobilit, dhomat në blloqet e apartamenteve drithërues janë plot me mbetje nga ish-banorët.
Polivko tha se ai shpresonte që statusi i përmirësuar do të inkurajonte zyrtarët të veprojnë “më me përgjegjësi” për të ruajtur infrastrukturën e rrënuar të epokës sovjetike përreth fabrikës.
Ministri ukrainas i Kulturës Oleksandr Tkachenko përshkroi fluksin e fundit të turistëve nga vendi dhe jashtë si provë e rëndësisë së Çernobilit “jo vetëm për ukrainasit, por për të gjithë njerëzimin.”
Vitin e kaluar, zona u vizitua nga një numër rekord prej 124,000 turistësh, përfshirë 100,000 të huaj, pas transmetimit të serialit televiziv shumë të njohur për Çernobilin në 2019.
Tkachenko tha se marrja e statusit të UNESCO-s mund të promovojë zonën e ndalimit si një “vend përkujtimi”, i cili do të ishte një paralajmërim që një katastrofë e tillë bërthamore nuk do të ndodhte më.
“Zona mund dhe duhet të jetë e hapur për vizitorët, por nuk duhet të jetë vetëm një destinacion për studiuesit,” tha Tkachenko për AFP.
“Eshtë koha për të”
Qeveria duhet të propozojë disa objekte në zonë si trashëgimi para marsit, por vendimi përfundimtar mund të vijë vetëm në 2023.
Pas shpërthimit të vitit 1986, tre reaktorët e tjerë në Çernobil vazhduan të prodhonin energji elektrike deri në mbylljen e tyre përfundimtare në 2000.
Ukraina do të shënojë 20 vjetorin e mbylljes së saj më 15 dhjetor.
Tkachenko tha se përpjekja për të siguruar statusin e UNESCO-s është një përparësi e re pasi punimet në kupolën gjigande mbrojtëse mbi reaktorin e katërt përfunduan në 2016.
Duke qenë se vendi është tani i sigurt për 100 vjet, ai tha se shpreson që statusi i Trashëgimisë Botërore do të rrisë numrin e vizitorëve në një milion në vit.
“Më parë, të gjithë ishin të zënë me fshehje”, tha Tkachenko për kohën e fillimit të nismës së Listës së Trashëgimisë Botërore.
“Eshtë koha për këtë”. /tesheshi.com/
