Presidenti amerikan Donald Trump e quajti homologun e tij ukrainas Volodymyr Zelensky një “diktator” teksa përçarja mes tyre u thellua rreth bisedimeve të paqes në Ukrainë.
Kritikat e fundit të Trump-it ndaj Zelensky-t erdhën pasi udhëheqësi ukrainas kundërshtoi pretendimet e tij se Ukraina filloi luftën. Zelensky gjithashtu u shpreh kundër lënies jashtë bisedimeve të paqes ruso-amerikane të mbajtura në kryeqytetin saudit Riad.
Në një postim në internet të mërkurën dhe gjatë një fjalimi në Miami të njëjtën ditë, Trump sulmoi ashpër liderin ukrainas, duke e akuzuar atë për marrjen e parave amerikane dhe duke e tërhequr vendin në një konflikt të pafund.
Më poshtë është “lufta” deklarative Trump-Zelensky dhe se si mund të ndikojë në bisedimet e paqes në Ukrainë.
Çfarë tha Trump për Zelensky-n?
Në një postim të mërkurën në platformën Truth Social, Trump shkroi se Zelensky është një “komedian mesatarisht i suksesshëm” dhe se ai “bindi Shtetet e Bashkuara të shpenzonin 350 miliardë dollarë për të shkuar në një luftë që nuk mund të fitohej dhe nuk duhej të fillonte kurrë”.
Kur bëhet fjalë për fondet e paguara për Ukrainën, ai shtoi: “Shtetet e Bashkuara shpenzuan 200 miliardë dollarë më shumë se Evropa”.
Trump shtoi se Zelensky “po i refuzonte zgjedhjet” dhe se ai “po renditej shumë poshtë në sondazhet e Ukrainës” dhe e vetmja gjë në të cilën ai ishte i mirë, sipas mendimit të Trump-it, ishte “t’i luante Biden-it atë që donte të dëgjonte”. Ai tha se Zelensky kishte bërë një “punë të tmerrshme” si president i Ukrainës, duke e quajtur atë një “diktator pa zgjedhje”.
“Ndërkohë, ne po negociojmë me sukses përfundimin e luftës me Rusinë, diçka që të gjithë e pranojnë që vetëm Trump dhe administrata Trump mund ta bëjnë. Biden nuk u përpoq kurrë, Evropa dështoi të sillte paqen dhe Zelensky ndoshta dëshiron të vazhdojë me të njëjtën histori.”
Të mërkurën, në skenë gjatë samitit të Iniciativës së Investimeve të Ardhshme (FII) në Miami, Trump falënderoi Arabinë Saudite për pritjen e bisedimeve për Ukrainën, ku përfshiheshin zyrtarë amerikanë dhe rusë.
Një ditë më parë, diplomatët nga Rusia dhe Shtetet e Bashkuara zhvilluan bisedimet e tyre të para ballë për ballë që nga fillimi i pushtimit të Ukrainës nga Moska tre vjet më parë. Pas katër orë bisedimesh, të dy palët ranë dakord të formojnë një ekip për të punuar drejt përfundimit të luftës – konflikti më vdekjeprurës në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore. Ata ranë dakord gjithashtu për të ringjallur marrëdhëniet diplomatike që ranë në nivelin më të ulët historik pas pushtimit rus të Ukrainës në vitin 2022.
Pse Trump po e thotë këtë për Zelensky-n?
Komentet e Trump-it erdhën një ditë pasi Zelensky tha se Trump po jetonte në një “hapësirë dezinformimi të krijuar nga Rusia” në lidhje me luftën në Ukrainë.
“Arsyeja pse Donald Trump po e bën këtë është sepse ai ofendohet shumë lehtë. Dhe ai nuk është i lumtur për komentet që Volodymyr Zelensky bëri më herët,” tha Kimberly Halkett, korrespondentja e Al Jazeera-s në Shtëpinë e Bardhë.
Trump fajësoi Ukrainën për fillimin e luftës të martën, duke thënë: “Sot dëgjova: ‘Oh, ne nuk ishim të ftuar’. Dhe tre vjet ishe atje, duhej ta kishe mbaruar… Nuk duhej ta kishe nisur kurrë. Mund të kishe bërë një marrëveshje.”
Ai gjithashtu argumentoi se Ukraina duhet të mbajë zgjedhje. Ai tha se Zelensky kishte vetëm katër përqind mbështetje.
Refuzimi i Zelensky-t, thonë disa analistë, erdhi pasi Trump përsëriti pikat e bisedimeve ruse për luftën në Ukrainë dhe përjashtoi Kievin nga bisedimet në Riad.
Ndërsa lufta e fjalëve midis Trump dhe Zelensky kohët e fundit u përshkallëzua në sfondin e bisedimeve të paqes në Ukrainë, armiqësia mes të dyve ka zier prej vitesh.
Gjatë mandatit të tij të parë në shtator 2019, Trump donte që Zelensky të punonte me Prokurorin e SHBA Rudy Giuliani në hetimin e rivalit politik Joseph Biden dhe djalit të tij Hunter. Trump pretendoi se Biden u përpoq të ndërhynte në hetimin e një prokurori ukrainas për djalin e tij. Më pas u pretendua se Hunter kishte marrë ryshfet nga kompania me bazë në Kiev, Burisma. Hunter u deklarua fajtor për evazion fiskal, por u fal nga Biden disa muaj më vonë, në dhjetor 2024.
Pavarësisht se e kritikoi udhëheqësin ukrainas gjatë fushatës, Trump u takua me Zelensky-n disa muaj para zgjedhjeve në bazën e tij në New York në Trump Tower për të diskutuar se si t’i jepet fund luftës.
Çfarë tha Zelensky?
“Ne kemi prova që e gjithë kjo po diskutohet mes Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë dhe presidenti Trump, për fat të keq, jeton në një hapësirë dezinformimi”, tha Zelensky për televizionin ukrainas.
Lufta e fjalëve midis dy liderëve u intensifikua pasi Trump foli me presidentin rus Vladimir Putin javën e kaluar dhe ra dakord të zhvillonte bisedime me Moskën pa ndërhyrje nga Kievi dhe Evropa.
Zelensky i indinjuar argumentoi se Ukraina, së bashku me vendet evropiane, duhet të përfaqësohet në bisedimet e paqes.
Fjalimi i Trump-it drejtuar Putinit ka habitur liderët evropianë të cilët besojnë se liderit rus nuk mund t’i besohet. Ata kanë frikë se një marrëveshje me Ukrainën pa ata do ta linte Evropën të pambrojtur ndaj agresionit rus.
Zelensky akuzoi administratën Trump për nxjerrjen e Moskës nga izolimi. Ai tha se Rusisë nuk mund t’i besohet.
“Kjo nuk është pozitive për Ukrainën. Ajo që ata po bëjnë është të nxjerrin Putinin nga izolimi dhe rusët janë të lumtur për këtë, pasi diskutimi është i përqendruar tek ata”.
A janë të vërteta pretendimet e Trump-it?
Mandati pesëvjeçar i Volodymyr Zelensky-t do të përfundonte në maj të vitit të kaluar, por zgjedhjet u shtynë pasi u shpall një gjendje e jashtëzakonshme pas pushtimit rus.
Shifrat që citoi Trump në lidhje me ndihmën për Ukrainën kundërshtojnë të dhënat e mbledhura nga institutet kërkimore.
Sipas Institutit për Ekonominë Botërore në Kiel, Gjermani, që nga dhjetori 2024, vendet evropiane kishin dërguar rreth 138 miliardë dollarë në Ukrainë, ndërsa SHBA-të kishin dërguar 120 miliardë dollarë.
Kur bëhet fjalë për vlerësimin politik të Zelensky-t, në fund të vitit 2024, 52 për qind e ukrainasve thanë se i besonin atij, sipas një sondazhi të kryer nga Instituti Ndërkombëtar i Sociologjisë në Kiev (KIIS).
Pretendimi i Trump-it se Ukraina filloi luftën është gjithashtu i pavërtetë. Rusia dërgoi trupa në Ukrainë si pjesë e asaj që e quajti një “operacion ushtarak special” dhe që atëherë ka kapur pothuajse 20 për qind të territorit ukrainas.
Cilat janë pasojat diplomatike?
Zelensky është planifikuar të takohet me të dërguarin special të Trump-it për luftën Ukrainë-Rusi, Keith Kellogg, të enjten në Kiev.
Ukraina ka kërkuar garanci sigurie nga aleatët e saj perëndimorë kundër agresionit rus në rast të një marrëveshjeje paqeje. Kellogg, i cili mbërriti në Kiev të mërkurën, tha: “Ne e kuptojmë nevojën për garanci sigurie.”
Se si një grindje publike midis Zelensky-t dhe Trump-it do të ndikonte në rezultatin e bisedimeve të paqes është e vështirë të parashikohet, duke pasur parasysh sjelljen e paparashikueshme të presidentit amerikan.
Megjithatë, ndryshimi në politikën amerikane ndaj Ukrainës me Trump-in në pushtet do të ndikojë në lidhjet transatlantike dhe liderët evropianë po nxitojnë të përgjigjen.
Cilat ishin reagimet?
Kancelari gjerman Olaf Scholz i tha gazetës Spiegel: “Është thjesht e gabuar dhe e rrezikshme të mohosh legjitimitetin demokratik të presidentit Zelensky”.
“Volodymyr Zelensky është zgjedhur kreu i shtetit të Ukrainës. Fakti që zgjedhjet e vërteta nuk mund të zhvillohen në mes të luftës është në përputhje me kërkesat e kushtetutës së Ukrainës dhe ligjeve zgjedhore. Askush nuk duhet të pretendojë të kundërtën.”
Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Keir Starmer i telefonoi Zelensky-t të mërkurën për të riafirmuar mbështetjen e tij, tha një zëdhënës i Downing Street, raporton BBC.
Ishte “shumë e arsyeshme të pezulloheshin zgjedhjet gjatë kohës së luftës, siç bëri Mbretëria e Bashkuar gjatë Luftës së Dytë Botërore”, shtoi zëdhënësi. /tesheshi.com/
