Nga Dr. Hisham Ebul-Hakem
E ardhmja e marrëdhënieve Turqi-Rusi përmbahet në një deklaratë të dhënë nga Devlet Bahçeli, nga udhëheqës i lëvizjes kombëtare turke. Edhe pse nuk është ai që përcakton luftën dhe paqen, fjalimi i tij shpreh natyrën e ndjenjave kombëtare të turqve dhe konfliktin e mundshëm të afërt, përkundër të gjitha manifestimeve të mirëkuptimit të pretenduar turko-rus që në të vërtetë është i vështirë për t’u mbajtur, sepse bie në kundërshtim me faktet historike dhe gjeografike, të cilat një ditë mund të çojnë në konflikt midis Rusisë dhe Turqisë.
Rusia i ka vënë syrin Kostandinopojës (Stambollit), ngushticës së Bosforit dhe Dardaneleve për të arritur në Evropën Jugore, ndërkohë që Turqia i ka sytë nga Ballkani dhe Azia Qendrore.
Rusia ka pushtuar Krimenë në jug të Ukrainës dhe kontrollon Armeninë në lindjen të Turqisë, pastaj Sirinë dhe Libinë, e cila ka bërë që Turqia të bëhet një vend i rrethuar nga Rusia nga të gjitha anët, e cila shpreson ta gëlltisë atë. Përballë këtij pozicioni, Turqia detyrohet të hyjë në konflikt për të depërtuar rrethimin e vendosur ndaj saj.
Rusia paraqet kërcënimin më të madh për sigurinë kombëtare të Turqisë, bazuar në faktorët e fesë, historisë, ekonomisë, gjeografisë dhe politikës. Që nga fillimi i kontrollit perandorak të pushtetit në Rusi, Moska dëshiron Stambollin, ndryshe Kostandinopojën, si dhe ngushticat e Bosforit dhe Dardaneleve, mbi arsyetimin se është aty kufiri i krishterimit në Lindje dhe se Rusia është përgjegjëse për të krishterët ortodoksë në të gjithë botën.
Mbi këtë bazë, Rusia kërkon të kontrollojë Kostandinopojën, e cila u pushtua nga Sulltan Mehmed Fatih, dhe se ëndrra ruse mbeti gurthemeli i politikës së saj deri në shpërthimin e Luftës së Parë Botërore, ku pas më pas u nënshkrua marrëveshja Sykes-Picot-Sazonov (e lidhur me emrin Sergei Sazonov, asokohe Ministër i Jashtëm rus).
Rusia e konsideroi veten trashëgimtare të Perandorisë Bizantine dhe synoi të rimarrë kontrollin e Kostandinopojës, Stambollin e sotëm, si dhe ngushticat e Bosforit dhe Dardaneleve, duke i hapur rrugën flotës detare ruse drejt Mesdheut.
Kjo është arsyeja kryesore pse Rusia mbështeti marrëveshjen Sykes-Picot. Sidoqoftë, ndodhi ajo që revolucioni komunist shpërtheu në Rusi, kështu që në vjeshtën e vitit 1917 bolshevikët erdhën në pushtet dhe Rusia u zhyt në një luftë të përgjakshme civile. Si rezultat, një vit më vonë ajo u detyrua të nënshkruajë një traktat paqeje në Brest, duke hequr dorë nga çdo pretendim për mbetjet e Perandorisë Osmane, të cilat iu premtuan asaj nën marrëveshjen Sykes-Picot.
Sot, Rusia sheh shansin e saj të ri dhe një dritare në luftën siriane për të vazhduar ëndrrën, kështu që rivaliteti ruso-turk në Azinë Qendrore nuk duhet të anashkalohet, gjë që shton një dimension shtesë në përpjekjet e Rusisë për të minuar Turqinë, pasi ajo e konsideron rolin e Turqisë në Azinë Qendrore një kërcënim për sigurinë kombëtare ruse. /tesheshi.com/
