Komandanti ushtarak i Mianmarit, Gjenerali i Lartë Min Aung Hlaing, është në qendër të vëmendjes pasi ushtria arrestoi të hënën politikanë nga Lidhja Kombëtare për Demokraci (NLD) në pushtet dhe njoftoi se ai po merrte pushtetin në vend. Por që nga viti 2019, ai është nën sanksionet e SHBA me akuza të gjenocidit të kryer kundër muslimanëve rohinja.
Ushtria e Mianmarit, e njohur më mirë si Tatmandav, është shumë e mbyllur dhe analistët ekspertë dinë pak për organizimin dhe aktivitetet e saj të brendshme, si dhe për komandantin e saj suprem.
Reuters citon disa fakte kryesore rreth udhëheqësit ushtarak të Mianmarit dhe rolit të ushtrisë në sistemin politik të vendit.
Një e katërta e parlamentit dhe emërimi i ministrave
Ushtria drejtoi drejtpërdrejt për gati 50 vjet, pas grushtit të shtetit në 1962, dhe për një kohë të gjatë e pa veten si mbrojtës të unitetit kombëtar, dhe që kur krijoi Kushtetutën e Mianmarit nga 2008, ajo ka siguruar një rol të përhershëm në sistemin politik të vendit.
Sipas Kushtetutës, ajo ka 25 përqind të vendeve dhe komandanti i saj emëron ministrat e mbrojtjes, punëve të brendshme dhe kufirit, poste kyçe në jetën politike të vendit.
Komandanti i Përgjithshëm Min Aung Hlaing, 64 vjeç, iu shmang aktivizmit politik që ishte përhapur në atë kohë ndërsa studionte për drejtësi në Universitetin Yangon në vitet 1972-74.
Ndërsa kolegët përfshiheshin në protesta, Hlaing aplikonte çdo vit për pranim në Akademinë Ushtarake (DSA), duke pasur sukses në një përpjekje të tretë në 1974.
Kadet mesatar në krye të ushtrisë
Sipas një kadeti nga klasa e tij DSA, i cili foli me Reuters në 2016 dhe i cili ende e sheh komandantin e ushtrisë në mbledhjet vjetore të klasave, Hlaing ishte një kadet mesatar dhe u befasua shumë kur Hlaing arriti pozicionet më të larta ushtarake.
Hlaing mori drejtimin e ushtrisë në 2011, kur filloi tranzicioni i vendit drejt demokracisë.
Diplomatët në Yangon i thanë Reuters se me fillimin e mandatit të parë të Aung San Suu Kyi në 2016, gjenerali ishte shndërruar nga një ushtar në një politikan dhe figurë publike.
Komandanti i përgjithshëm nuk ka treguar kurrë ndonjë shenjë se ai ishte i gatshëm të hiqte dorë nga vendi i ushtrisë 25 për qind në parlament, as të lejonte ndonjë ndryshim të një dispozite kushtetuese që ndalon Suu Kyi të bëhet presidente, sipas Reuters.
Hlaing zgjati mandatin e tij në krye të ushtrisë për pesë vjet të tjera në shkurt 2016, një hap që habiti vëzhguesit, të cilët prisnin që ai të dilte në pension atë vit gjatë mandatit të ndryshimit të rregullt të udhëheqjes.
Operacioni ushtarak me qëllime gjenocidale
Një operacion ushtarak 2017 në Mianmar dëboi më shumë se 730,000 muslimanë të pakicës Rohinja në Bangladeshin fqinj dhe hetuesit amerikanë thanë se operacioni ushtarak i Mianmarit përfshinte vrasje masive, përdhunime në grup dhe ishte kryer me “qëllim gjenocid”.
Si përgjigje, Shtetet e Bashkuara vendosën sanksione ndaj Hlaing dhe tre udhëheqësve të tjerë ushtarakë në 2019 dhe disa procese gjyqësore janë ngritur kundër tyre para gjykatave të ndryshme ndërkombëtare, përfshirë Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë (ICJ) në Hagë.
Gjithashtu në 2019, hetuesit e Kombeve të Bashkuara u bënë thirrje udhëheqësve botërorë të vendosnin sanksione financiare të synuara ndaj kompanive të lidhura me ushtrinë e Mianmarit, sipas Reuters. /tesheshi.com/
