Një raport nga The Times tërheq vëmendjen për mundësinë që Ukraina mund të përdorë zhvillimin e armëve bërthamore nëse Shtetet e Bashkuara të Amerikës ndalojnë së ofruari mbështetje ushtarake nën administratën e presidentit të zgjedhur Donald Trump. Teorikisht, Kievi mund të zhvillojë një armë të thjeshtë bërthamore të ngjashme me bombën “Fat Man” të hedhur në Nagasaki në 1945.
Raporti bazohet në një punim kërkimor të shkruar nga Oleksi Yizhak, kreu i Institutit Kombëtar të Ukrainës për Studime Strategjike, një institut qeveritar që vepron si një organ këshillues për zyrën presidenciale dhe Këshillin Kombëtar të Sigurisë dhe Mbrojtjes së Ukrainës.
Plani do të përfshijë nxjerrjen e plutoniumit nga reaktorët bërthamorë të Ukrainës në vend të pasurimit të uraniumit, i cili kërkon infrastrukturë të gjerë. Megjithëse fuqia e mundshme shpërthyese do të ishte modeste (rreth një fuqi destinuese e bombës së hedhur në Nagasaki), mund të mjaftonte për të shkatërruar objektivat strategjikë si objektet ushtarake ruse.
Maxim Tucker, autor i raportit dhe redaktor i seksionit të punëve të jashtme të gazetës, tha se dokumenti i ishte paraqitur tashmë zëvendësministrit të mbrojtjes të Ukrainës dhe pritej të prezantohej sot, të enjten, në një konferencë ku marrin pjesë zyrtarë të mbrojtjes dhe përfaqësues të industrive strategjike në Ukrainë, thuhet në raport.
Opsioni i fundit
Ky dokument u prezantua në përgjigje të avancimit të forcave ruse në Ukrainë dhe kërcënimit të SHBA për të shkurtuar ndihmën. Raporti përmend gjithashtu një postim të Donald Trump Jr., djalit të madh të presidentit të sapozgjedhur amerikan, në rrjetin X, në të cilin ai tallej me Zelensky-n duke i thënë: “38 ditë të tjera derisa të humbas paratë e xhepit”.
Në dritën e rritjes së tensioneve, raporti sugjeron se opsioni bërthamor i Ukrainës mund të jetë një lëvizje strategjike për t’i bërë presion Perëndimit, veçanërisht Shteteve të Bashkuara dhe Mbretërisë së Bashkuar, për të forcuar më tej mbrojtjen e Ukrainës. Sidomos pasi përdorimi i çdo arme bërthamore në Evropë, veçanërisht kundër Rusisë, është një përshkallëzim që askush nuk e dëshiron, përfshirë edhe Trump.
Në këtë kontekst, studiuesi Yizhak shprehu habinë për frikën amerikane nga kërcënimet bërthamore ruse, duke theksuar se kjo frikë mund të jenë arsyeja e zgjatjes së luftës. Ai shpjegoi se armët bërthamore trajtohen si një lloj “hyjnie”, kështu që ndoshta ka ardhur koha që Ukraina t’u drejtohet atyre si mjeti i fundit, sipas raportit.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky diskutoi me Trump muajin e kaluar se armët bërthamore mund të jenë i vetmi pengues i mbetur kundër Rusisë nëse Ukraina nuk bëhet anëtare e NATO-s ose mbetet pa garanci të tjera sigurie.
“Jemi vetëm gjashtë muaj larg bombës”
Raporti raporton mendimin e Yizhak se pragu që mund ta shtyjë Ukrainën të rifillojë programin e saj bërthamor do të ishte mbërritja e forcave të Putinit në qytetin Pavlohrad, i cili është një zonë ushtarako-industriale rreth 96 kilometra nga vija aktuale e betejës. Nëse Rusia vazhdon të përparojë më tej, ekziston rreziku që disa nga qytetet më të mëdha të Ukrainës, si Dnipro dhe Kharkiv, të bien përpara se Ukraina të zhvillojë armë.
Megjithëse zyrtarët ukrainas mohojnë çdo synim për të zhvilluar armë bërthamore dhe pohojnë angazhimin e tyre ndaj Traktatit për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore, gazeta tregon se ka baza ligjore që Ukraina të tërhiqet nga Traktati. Ato bazohen në shkeljen e Rusisë të Memorandumit të Budapestit të vitit 1994, në të cilin Moska u zotua të sigurojë garanci sigurie për Ukrainën në këmbim të heqjes dorë nga arsenali i saj bërthamor prej 1734 kokash strategjike. Tërheqja do t’i lejonte Ukrainës të fillonte zhvillimin e drejtpërdrejtë të aftësive të veta bërthamore.
Raporti tërheq vëmendjen në përvojën bërthamore të Ukrainës, duke pasur parasysh historinë e saj si fuqia e tretë bërthamore në botë përpara çarmatimit të saj. Valentyn Badrak, nga grupi i ekspertëve që përgatiti raportin, tha se Kievi mund të arrijë aftësinë për të lëshuar raketa balistike me një rreze prej 1000 kilometrash brenda gjashtë muajve, gjë që do të lejonte armët bërthamore ose të tjera të arrijnë distanca të gjata në territorin rus.
Megjithatë, raporti thotë se disa ekspertë perëndimorë dyshojnë për këtë dhe besojnë se mund të duhen deri në pesë vjet për të zhvilluar një armë bërthamore që funksionon. /tesheshi.com/
