Mundësi të reja po hapen për ish-republikat sovjetike ndërsa Rusia është e preokupuar me dështimin e veprimeve ushtarake në Ukrainë, thuhet në titullin e analizës në The Guardian, e cila shkruan për rënien e dukshme të ndikimit ndaj ish-aleatëve të Moskës dhe kthimin e tyre të shpinës mbi një Moskë në dukje të dobësuar.
Rezultati ushtarak i Rusisë në pushtimin e një vendi fqinj, shkruan autori i tekstit Shaun Walker, mund të shkaktojë lëkundje më të forta në rajonin më të gjerë, pasi ish-republikat e tjera sovjetike po dëshmojnë, siç duket, kufijtë e aftësive të Moskës.
“Fuqia e flamurit rus ka rënë ndjeshëm dhe sistemi i sigurisë në të gjithë territorin e ish-BRSS duket se është shembur”, tha eksperti i Chatham House, Laurence Broers për Guardian.
Në mbështetje të kësaj, gazeta britanike shkruan për përshkallëzimin e dhunës në kufirin midis Armenisë dhe Azerbajxhanit, në të cilën, ndërkohë që vëmendja e botës është përqendruar tek Ukraina, më shumë se njëqind ushtarë kanë vdekur.
Testi i Azerbajxhanit për Rusinë
Analistët pohojnë se Azerbajxhani po përpiqet të testojë situatën ndërsa Rusia, e cila tradicionalisht ka mbështetur Armeninë në mosmarrëveshjen e saj territoriale me Azerbajxhanin, po lufton në Ukrainë.
“Azerbajxhani ka shumë besim në këtë moment gjeopolitik,” tha Tom de Waal i Carnegie Europe për Guardian.
“Kjo duket se synon jo vetëm Armeninë, por edhe Rusinë, gatishmëria e së cilës për të mbrojtur Armeninë është duke u testuar”.
Armenia ka kërkuar mbështetje ushtarake nga Organizata e Sigurisë Kolektive (CSTO), një pakt mbrojtës i udhëhequr nga Rusia, por Moska ka refuzuar të ndërhyjë drejtpërdrejt.
Më vete, në kufirin e Kirgistanit dhe Taxhikistanit, përleshjet shpërthyen të mërkurën në mëngjes, në të cilat, sipas raporteve lokale, një roje kufitare u vra dhe pesë u plagosën.
Ndërsa ky rast nuk lidhet drejtpërdrejt me luftën në Ukrainë, dhe Rusia tradicionalisht ka pasur marrëdhënie të mira me të dyja vendet, analistët pohojnë se pushtimi rus ka ndryshuar plotësisht balancën e fuqisë në një rajon që ka qenë skena e një lufte për ndikim mes Rusisë, Kinës dhe Perëndimit prej vitesh, dhe në të cilën tani Moska mund të jetë në një situatë vartëse.
The Guardian kujton se në janar të këtij viti, në mes të protestave në Kazakistan, presidenti rus Vladimir Putin miratoi dislokimin e forcave të CSTO në atë vend. Misioni ishte i shkurtër dhe këto forca nuk morën pjesë në luftime, por vetëm prania e tyre i mundësoi Kasim-Jomar Tokajevit të qëndronte në pushtet.
Me Kazakistanin që falënderon Moskën për ndihmën, forcat paqeruajtëse ruse pas Armenisë dhe Azerbajxhanit në vitin 2020 që sigurojnë stabilitet në Kaukaz dhe Kremlinin që grumbullon trupa në kufirin me Ukrainën, Putini dukej se kishte më shumë ndikim mbi ish-BRSS se kurrë.
Mesazhi i Kinës për Putinin
Por “operacioni ushtarak” në Ukrainë ndryshoi gjithçka, veçanërisht javët e fundit, kur Ukraina filloi të kthente territoret e pushtuara.
“Ne jemi dëshmitarë të rënies së reputacionit të garancive ruse të sigurisë,” tha Broers.
Vendet në të gjithë rajonin ndjenë se kishte ardhur momenti për të marrë një qëndrim më të ashpër ndaj Moskës.
Kazakistani, i cili ka frustruar shumë në Moskë duke qëndruar neutral ndaj luftës në Ukrainë, ka refuzuar të njohë republikat e vetëshpallura pro-ruse në Ukrainën lindore dhe është zotuar të mos ndihmojë Rusinë për shkak të sanksioneve të mundshme perëndimore.
Dhe ndërsa Kazakistani mbetet i vetëdijshëm për kërcënimet afatgjata nga fqinji i tij më i madh, të tjerët kanë shprehur tashmë një gatishmëri për të mbushur boshllëkun. Të mërkurën, presidenti kinez Xi Jinping mbërriti në Kazakistan në daljen e tij të parë nga Kina që nga fillimi i pandemisë së virusit korona.
“Ne do të vazhdojmë të mbështesim me vendosmëri Kazakistanin në mbrojtjen e pavarësisë, sovranitetit dhe integritetit territorial të tij”, tha ai në një deklaratë në të cilën praktikisht i dërgoi një mesazh Kremlinit.
Shumë vende janë të vetëdijshme se Rusia, megjithëse mbetet një lojtar i fortë rajonal, po humbet fuqinë që kishte dikur.
“Shumë vende të Azisë Qendrore tani e shohin se Rusia ka nevojë për to më shumë sesa për të, dhe ata po përpiqen të marrin maksimumin prej saj,” është mendimi i Temur Umarov nga Fondacioni Carnegie për Paqe Ndërkombëtare. /tesheshi.com/
