Në Evropë kostoja e energjisë elektrike po rritet. Çmimet janë rritur vazhdimisht këtë vit, pas rifillimit të rimëkëmbjes ekonomike, shkruan revista prestigjioze ekonomike britanike “The Economist”.
Që nga fillimi i shtatorit, çmimet e energjisë me shumicë në Gjermani dhe Francë janë rritur përkatësisht me 36% dhe 48%. Ato tani po fluturojnë drejt 160 euro (189 dollarë) për megavat orë, një nivel rekord.
Në Britaninë e Madhe çmimet kanë arritur në 385 sterlina (532 dollarë), nga 147 sterlina disa javë më parë.
Çfarë e shpjegon rritjen?
Një problem është furnizimi me gaz natyror, i përdorur për të prodhuar rreth një të pestën e energjisë elektrike të Evropës. Mungesat e kanë rritur çmimin e saj. Rreth një e treta e furnizimit evropian vjen nga Rusia; një e pesta tjetër vjen nga Norvegjia.
Të dy vendet janë goditur nga ndërprerje, të tilla si një zjarr në një fabrikë përpunimi në Siberi, duke shkaktuar furnizim më të ulët se sa pritej.
Blerësit evropianë, siç janë kompanitë kombëtare të gazit, kanë hedhur sytë në tregun e gazit të lëngshëm natyror (LNG) për të kompensuar mungesën. Por, atyre iu është dashur të konkurrojnë me blerësit në Kinë dhe Japoni, ku kërkesa për LNG po rritet.
”Midis janarit dhe korrikut importet e LNG në Evropë ishin 15% nën vëllimin e vitit të kaluar”, thotë Graham Freedman, një analist në ”Wood Mackenzie”, një kompani kërkimore.
Për më tepër, Evropa pati një dimër të ftohtë dhe të zgjatur që zbrazi rezervat. Ato janë rreth 25% nën mesataren e tyre afatgjatë.
Zakonisht kompanitë evropiane i përgjigjen çmimeve të larta të gazit duke përdorur më shumë qymyr.
Por, çmimi i qymyrit është gjithashtu në nivelet më të larta rekord pas kërkesës kineze për energji elektrike.
Kostoja e lejeve evropiane të qymyrit është gjithashtu në nivele rekord. Këto i japin mbajtësit të drejtën të lëshojë një sasi të gazrave serrë. Për shkak se djegia e qymyrit ndot më shumë sesa djegia e gazit natyror, lejet e shtrenjta të qymyrit i rrisin edhe më shumë çmimit.
Një faktor tjetër është era ose mungesa e saj. Rreth 1/10 e energjisë së Evropës prodhohet nga era.
Në disa vende, përfshirë Gjermaninë dhe Britaninë e Madhe, ky raport rritet dyfish. Kohët e fundit, megjithatë, ajri ka qenë jashtëzakonisht i qetë.
”Në Gjermani, për shembull, gjatë dy javëve të para të shtatorit prodhimi i energjisë së erës ishte 50% nën mesataren e tij pesëvjeçare”, thotë Roy Manuell i ICIS, një firmë kërkimore.
Çmimet e larta të energjisë janë më të theksuara në Britaninë e Madhe. Kjo është për shkak se ajo është veçanërisht e varur nga gazi dhe era. Të dy burimet prodhojnë rreth 60% të energjisë elektrike britanike, pothuajse dyfishi i mesatares evropiane. Një faktor tjetër është se BM është më pak e lidhur se sa fqinjët e saj me rrjetin evropian, gjë që ndihmon në përhapjen e ofertës dhe kërkesës për energji elektrike në të gjithë kontinentin dhe kështu i bën çmimet më pak të paqëndrueshme.
Analistët presin që çmimet të mbeten të larta gjatë gjithë dimrit, kur kërkesa për ngrohje dhe energji arrin kulmin. Ky është një lajm i keq për konsumatorët evropianë, të cilët do të përballojnë pjesën më të madhe të kostos.
Disa vende tashmë po përpiqen t’i mbrojnë ato. Disa analistë mendojnë se një dimër veçanërisht i ftohtë mund të shkaktojë ndërprerje. Faturat e larta mund të jenë shqetësimet më të vogla të Evropës. /ATSH/
