Nga Bashkim Kastrati
Kosova këtë verë është përballur dhe vazhdon të përballet me temperatura të larta. Të dhënat e Institutit Hidrometeorologjik kanë treguar se temperaturat kanë arritur deri në 38 gradë celsius. Këto temperatura të larta, përkatësisht thatësia, kanë shkaktuar dëme të konsiderueshme tek disa produkte bujqësore. E ndër kulturat bujqësore më të prekura ka qenë misri, por edhe gruri.
Rënia e rendimenteve të produkteve bujqësore nënkupton edhe rritje të importit (edhe ashtu të madh) për produkte të tilla.
Dëmet më të mëdha janë bërë te ato kultura bujqësore që janë duke u kultivuar dhe nuk janë në sistemin e ujitjes, ndërkaq aty ku ka pasur sistem të ujitjes apo ku fermerët kanë pasur mundësi që t’i ujisin kulturat bujqësore, rendimentet kanë qenë më të mëdha.
Edhe zyrtarë të Ministrisë së Bujqësisë kanë deklaruar se thatësia e kësaj vere ka ndikuar që rendimentet për disa kultura bujqësore të jenë më të pakta.
Të dhënat për dëmet që janë shkaktuar nga temperaturat e larta dhe thatësia do të bëhen të ditura në fillim të muajit shtator, pasi të bëhet një vlerësim i tillë do të shikohet edhe mundësia e pjesshme e kompensimit e fermerëve të cilët kanë pësuar nga fatkeqësitë natyrore.
Por fermerët zakonisht kanë marrë pak ose fare kompensim për dëmet natyre që u janë shkaktuar kulturave të tyre bujqësore, qoftë nga thatësia, përmbytjet apo dëme të natyrave tjera. Aktualisht Ministria e Bujqësisë ka në dispozicion 500 mijë euro për kompensimin e dëmeve në fushën e bujqësisë, ndërsa deri në gjysmë e verës ka pasur raporte nga drejtorit komunale për bujqësi, se vlera e dëmeve nga fatkeqësitë natyrore të të gjitha natyrave është 13 milionë euro dhe deri në fund të vitit kjo shumë mund të rritet ende. Këtu përfshihen edhe dëmet e shkaktuara nga përmbytjet në fillim të vitit.
Ministria e Bujqësisë duhet të vë në funksion hidrosistemet
Tahir Tahiri, kryetar i Federatës Sindikale të Bujqve të Kosovës ka thënë për tesheshi.com se thatësia dhe vapa e madhe ka dëmtuar disa kultura bujqësore në masën deri në 70%, si misrin, pataten, perimet, terfojen, livadhet, kullosat etj.
Ai thotë se për të gjitha ato kultura bujqësore që nuk ka pasur mundësi ujitje, thatësia ka bërë dëme të pariparueshme duke i dëmtuar, sidomos fermerët prodhues të qumështit të cilët kultivojnë sipërfaqe të mëdha me misër për silazhe për lopët në fermat e tyre.
“Ministria e Bujqësisë rrinë duar kryq dhe nuk merr kurrfarë masash për të aktualizuar ringjalljen dhe zgjerimin e dy hidrosistemeve “Iber lepenc” dhe “Radoniqi,” sisteme këto që kanë qenë të planifikuara t’i ujisin me dhjetëra mijëra hektar të tokave të Kosovës, përderisa momentalisht nuk ka mundësi që nga këto dy hidrosisteme të ujitën më shume se tremijë hektarë”, thotë Tahiri.
Kryesindikalisti Tahiri thotë se bujqit nuk mund t’i shfrytëzojnë as lumenjtë e Kosovës për ujitje, ngase ata janë shumë të ndotur prej ujërave të zeza që vijnë nga kanalizimet me përmbajtje detergjentesh dhe substanca tjera kimike, materie këto që i bëjnë lumenjtë të rrezikshëm edhe për puset që i hapin vet fermerët për të ujitur arat e mbjella me kulturat e lartpërmendura.
“Edhe për ketë gjendje të lumenjve tanë fajtore është Ministria e Bujqësisë dhe institucionet tjera përgjegjëse për mirëmbajtjen e lumenjve. Ministria e Bujqësisë do të duhej të jepte grante për hapjen e bunarëve për ujitje. Kjo ministri dhe Qeveria do të duhej që thatësinë e kësaj vere me shpallë si gjendje të jashtëzakonshme apo katastrofë natyrore dhe për ketë rast të ndajë një fond emergjent të jashtëzakonshëm për t’ua kompensuar demin disa fermerëve, pasi që ata mund të falimentojnë për shkak të kësaj situate”, shton ai.
Ndryshe, në Kosovë sipërfaqja e përgjithshme është mbi 10,908 kilometra katrorë, ndërkaq 53 për qind e tokës është bujqësore. Pavarësisht kësaj, një pjesë e madhe e tokës bujqësore nuk punohet dhe Kosova importon në masë të madhe produkte bujqësore nga jashtë, veçanërisht nga Serbia. /tesheshi.com/
