Teleskopi Hapësinor James Webb i NASA-s, i cili duhet të sigurojë njohuri të reja në fazat më të hershme të hapësirës, ka mbërritur në destinacionin e tij në orbitën rreth Diellit, rreth një milion e gjysmë kilometra larg Tokës.
Pikërisht një muaj pasi u lëshua nga Guiana Franceze, teleskopi Webb kreu manovrat e fundit për t’u stacionuar në orbitën diellore në një pozicion të njohur si Pika numër dy e Lagranzhit, ose L2, njoftoi agjencia hapësinore amerikane NASA.
Në atë pozicion në hapësirë, Webb do të jetë vazhdimisht në linjë me Tokën pasi teleskopi dhe planeti do të rrotullohen së bashku rreth Diellit, duke lejuar komunikim të pandërprerë radio. Për krahasim, paraardhësi i Webb-it, teleskopi Hapësinor Hubble, rrotulloi Tokën në një distancë prej 550 kilometrash, duke dalë dhe duke hyrë në hijen e planetit çdo 90 minuta.
Graviteti i kombinuar i Tokës dhe Diellit do ta mbajë teleskopin Webb në një pozicion të qëndrueshëm, kështu që do të nevojitet vetëm përdorimi minimal i shtytjes së tij raketore për të ruajtur orbitën, tha shkencëtari i NASA-s Eric Smith.
Bëhet fjalë për një teleskop infra të kuqe revolucionar, 9 miliardë dollarë, të cilin NASA e prezantoi si observatorin kryesor për shkencën hapësinore për dekadën e ardhshme. Teleskopi është njëqind herë më i ndjeshëm se teleskopi Hapësinor Hubble dhe pritet të ndryshojë thellësisht kuptimin e universit dhe vendin e njeriut në të.
Webb kryesisht do të vëzhgojë universin në spektrin infra të kuq, i cili do ta lejojë atë të depërtojë në retë e gazit dhe pluhurit ku lindin yjet, ndërsa Hubble veproi kryesisht në gjatësi vale optike dhe ultravjollcë.
Puna në infra të kuqe do të thotë gjithashtu që Webb do të regjistrojë dritën që ka hyrë në këtë spektër përmes miliarda viteve të zhvendosjes së kuqe.
Pra, ai do të jetë në gjendje të kapë objekte hapësinore që nuk kemi pasur mundësi t’i shohim deri më tani – yjet dhe galaktikat e para që u formuan në ditët e hershme të hapësirës, kur ai ishte vetëm rreth 100 milionë vjet i vjetër.
Këto objekte më pas emetuan kryesisht rrezatim ultravjollcë, dhe për më shumë se 13 miliardë vjet, për shkak të zgjerimit të hapësirës, ai kaloi nëpër të gjithë spektrin e dukshëm dhe tani mund të zbulohet vetëm si rrezatim shumë i dobët infra të kuq. Regjistrimi i strukturave të para të mëdha në hapësirë duhet të zbulojë shumë fakte të panjohura deri tani për formimin e yjeve dhe galaktikave të para.
Pasqyra kryesore e teleskopit, e cila përbëhet nga 18 segmente gjashtëkëndore beriliumi të veshura me ar, ka një zonë shumë më të madhe për mbledhjen e dritës.
Përveç kërkimit të formimit të yjeve dhe galaktikave më të hershme, astronomët do të jenë gjithashtu në gjendje të studiojnë vrimat e zeza supermasive që besohet se zënë qendrat e galaktikave të largëta.
Instrumentet në James Webb do të bëjnë të mundur kërkimin e provave të një atmosfere që mbështet jetën në ekzoplanetë, veçanërisht ekzistencën e dioksidit të karbonit dhe metanit, por edhe në trupat hapësinorë shumë më të afërt si Marsi ose Hëna e akullt e Saturnit Titan.
Teleskopi Webb, nga ana tjetër, nuk synon të kërkojë “biomarkues” kimikë që do të shkonin një hap më tej në konfirmimin e jetës jashtëtokësore.
Rregullimi i imët i instrumenteve të teleskopit hapësinor pritet në javët e ardhshme dhe pritet të jetë plotësisht funksional brenda disa muajsh. /tesheshi.com/
