Mediat cituan kryeministrin Rama që kish cilësuar si “legena” sa drejtorë që sipas tij po e turpëronin mazhorancën. Shprehja e Ramës i është referuar rastit të ish-deputetit Arben Çuko, arrestuar së fundi për korrupsion si ish-drejtor i Përgjithshëm i Burgjeve. Po sa janë këto “ca”? A përbëjnë ata shumicën apo janë vërtet vetëm “ca”?
Askush nuk e vë ne dyshim se sot, shoqëria shqiptare është në krizën më të rëndë të moralitetit përsa ekziston. Është vërtet e lapidare ajo thënia e burrit të urtë të Bregut, të cilin Rama e citon në Kurban: “Shqipërinë më të varfër e kam parë, por më të çoroditur kurrë jo”.
Dhe kjo çoroditje, nuk është gjë tjetër veçse afsiksia morale e invidivit shqiptar, e theksuar sidomos kjo në raport me përgjegjësinë e detyrës kur i jepet. Kjo mazhorancë qeverisëse, pas 5 vitesh në pushtet, ende nuk kanë dhënë asnjë shenjë se i është qasur shtetit ndryshe. Ai epsh, ajo grykësi, e përkthyer në formulën pragmatiste “të bëj ca lek”, vijon me të njëjtin intensitet duke u thelluar akoma dhe me shumë.
Para se të diskutohet mbi njerëz të aftë apo të paaftë në detyrë, duhet të diskutohet mbi ata që kanë apo nuk kanë dorë. E për fat të keq ndodh që të dyja të ecin paralel. Sot në drejtimin e shtetit, janë njerëz me para të madhe në zotërim personal, që për dreq nuk arrijnë dot që paktën ta justifikojnë duke shkëlqyer në punë.
Se ja, mirë që Arben Çuko ka marrë 3 mijë euro rryshfet, por çfarë ka bërë ai diçka tjetër për mirë në detyrë? Më parë ai ka qenë edhe deputet, së bashku me të arrestuarit tjetër, më dramatik në aktivitetin “nën rrogoz”, Arben Ndoka, dhe si njëri e si tjetri nuk kanë veçuar për asgjë që do tregonte se ata e meritonin të ishin elitë përfaqsimi. Përkundrazi, Ndoka shkoj e rrahu dhe kolegun e opozitës.
Por në nivelet e tjera të qeverisjes çfarë bëhet? Çdo natë në emisionet investigative dalin raste tatimorësh që rrjepin me gjoba individuale tregtarë të ndryshëm. Pse ç’kujton Rama – nëse vërtet kujton apo iluzionon – se ata janë aty për t’i shërbyer shtetit? Po nuk ka gjasë, sepse është një lloj pune e profilizuar në vite me këtë tipar: “të bëj ca lek”. Dhe nuk është çështje pushtetesh, socialistë a demokratë, pasi është e njëjta lëndë njerzore, që pavarësisht preferencave politike, i qaset shtetit, detyrës, postit që merr, me të njëjtin parim fiks: “të bëj ca lek”.
Është pikërisht ky amoralitet i madh, i shndërruar në normalitet, që e ka degraduar shtetin dhe shoqërinë, pasi japin e marrin me njëri-tjetrin më të njëjtin standart të mbrapshtë. Dhe duket se moraliteti, për aq sa ekziston, shfaqet vetëm në nivele pafuqie dhe pamundësie. Hapësirë tjetër është një fisnikëri e lindur dhe e trashëguar nga familja, që edhe kjo, në një shoqëri që nuk produkton më ushqim moral, etik e shpirtëror, po vjen dalëngadalë në shuarje. Shih produktin mediatik se sa pak frymëzues është.
Eshtë dhe një tjetër që ka të bëjë me raportet e ngushta të individit me besimin e tij. Vite më parë, në një skenë të zakonshme afër një institucioni drejtësie, një prokuror me emër do i mbante dorën një personi në proces, në tentativë për t’i futur shukun e parave në xhep. “Me një njeri që po bëhet gati të shkojë në xhami, kjo nuk mund të ndodhë”, ja ktheu njeriu i ligjit.
Nuk besohet që Rama mos ta dijë se ç’lëndë njerëzore është ajo që sot udhëheq shtetin nën hyqmin e tij. Duke u nisur nga konsiderata se ai vetë “nuk ka dorë”, porse e toleron këtë normalitet me amoralitet brenda nga pamundësia për ta ndryshuar, i pajtuar me atë se “kështu funksionon”, nuk ka pse mbrohet studiove me moralitetin e tij individual. Arben Çuko, Arben Ndoka, e një ushtrim zgrapsash, disa janë zgjedhje e tij direkte e disa burojnë nga lloji i qeverisjes së tij. Dhe ai duhet ta ndajë mendjen: o ta tolerojë një shtet të mbushur me legenë e të marr në fund faturën si i tillë, ose ta luftojë që në zgjedhjen e njerëzve me premisë morale, për t’i shpëtuar këtij legenizmi epokal që po e përthith dhe vetë atë.
Duhet ta nisë që nga ndryshimi i qasjes “është sistemi dhe jo individi”. Në fakt ka qenë, është dhe duhet të jetë e kundërta, me prirjen për një kombinim të të dyjave. Se dhe sistemi, ai që sipas Ramës dikton moralitetin e individit, duke e bërë këtë me pahir, kërkon një garanci për të ekzistuar: dhe ky është moraliteti njerëzor. /tesheshi.com/
