Nga Andrew Latham*
Shumë vëzhgues po i bien këmbanave të alarmit për rizgjedhjen e Donald Trump-it, duke shprehur frikën se SHBA-ja mund të tërhiqet nga roli i saj në skenën ndërkombëtare. Kritikët ngulin këmbë se qasja e tij ndaj politikës së jashtme do të çmontojë rendin ndërkombëtar të bazuar në rregulla, të cilin SHBA-ja e ka mbështetur për një kohë të gjatë.
Megjithatë, edhe pse qasja e Trump-it është larg nga e zakonshmja, ajo nuk është as e pamatur dhe as izolacioniste. Përkundrazi, ajo përfaqëson një strategji përmbajtjeje, që synon të adresojë kërcënimet kryesore pa e zhytur Amerikën në angazhime globale të pafundme.
Për të kuptuar strategjinë e mundshme të Trump-it, duhet të lëmë mënjanë supozimin se roli kryesor i Amerikës është të mbështesë një rend global të bazuar tërësisht mbi idealet e saj. Trump-i nuk ka gjasa ta ndjekë atë vizion. Përkundrazi, ai përgatitet të përballet me një botë ku fuqitë rivale si Kina, Rusia dhe Irani po avancojnë interesat e tyre. Qasja e tij nuk ka të bëjë me ruajtjen e një epoke të shkuar të hegjemonisë amerikane, por me angazhimin selektiv aty ku ka vërtet rëndësi për interesat amerikane.
Ky realizëm, i njohur si “përmbajtje” (restraint) në marrëdhëniet ndërkombëtare, është shumë larg imazhit të një Amerike që kontrollon botën apo që përpiqet të transformojë shoqëritë e tjera. Përmbajtja përfshin një strategji të përqendruar dhe të kujdesshme për koston, duke shmangur tejkalimet dhe ndërlikimet që kanë karakterizuar politikën e jashtme amerikane në dekadat e fundit.
Përmbajtje do të thotë të kufizosh rolin e Amerikës në zbehjen selektive aty ku kjo ndikon drejtpërdrejt interesat amerikane. Ndërkohë, kjo qasje nuk sinjalizon një gatishmëri për të akomoduar kundërshtarët, dhe instinktet e Trump-it pothuajse me siguri do të përjashtonin lëshime të mëdha për hir të zbutjes së tensioneve.
Kritikët shpesh cilësojnë çdo politikë të jashtme jo-ndërhyrëse si izolacioniste, duke shprehur frikën se SHBA-ja mund të braktisë aleatët e saj dhe të tërhiqet brenda kufijve të saj. Por përmbajtja nuk është izolacionizëm. Nuk nënkupton shkëputjen e Amerikës nga bota, por ndërhyrjen vetëm aty ku interesat kryesore të saj për sigurinë janë në rrezik të drejtpërdrejtë. Kjo do të thotë fokusim në rajonet me rëndësi parësore – si Azia dhe Evropa – dhe shmangien e angazhimeve të pafundme në zonat dytësore.
Strategjia e përmbajtjes së Trump-it pranon se Amerika nuk mund të jetë kudo në të njëjtën kohë dhe se nuk ka pse të përpiqet të jetë. Qëllimi këtu nuk është shmangia e përgjegjësisë, por kanalizimi i fuqisë së Amerikës aty ku ka më shumë rëndësi. Ndërsa aleatët tradicionalë mund të përjetojnë një zhvendosje drejt një qasjeje më transaksionale, kjo nuk nënkupton braktisje. Angazhimi selektiv nuk është shmangie e detyrës; është një mënyrë për të përshtatur angazhimet e Amerikës me realitetet e sotme, jo me idealet e djeshme.
Politika e jashtme e Trump-it ka të ngjarë të përqendrohet në frenimin e ndikimit të fuqive revizioniste pa synuar të transformojë rendin botëror. Kina, Rusia dhe Irani po përpiqen të ndryshojnë dinamikat ndërkombëtare në favor të tyre, dhe strategjia e Trump-it do të veprojë kundër tyre – por vetëm aq sa është e nevojshme për interesat thelbësore të Amerikës. Në shumë mënyra, kjo qasje pasqyron parimin e përmbajtjes së Luftës së Ftohtë, megjithëse pa kryqëzatën ideologjike. Më e rëndësishmja, ajo shmang ngurtësinë e “përmbajtjes 2.0,” e cila do të kërkonte angazhime të gjera për të kundërshtuar këto fuqi në të gjitha frontet.
Merrni si shembull Kinën. Trump nuk ka gjasa të ndjekë një konfrontim të drejtpërdrejtë si ajo që sugjerojnë disa “skifterë.” Në vend të kësaj, administrata e tij synon të frenojë manovrat agresive të Pekinit në Paqësor, si militarizimi i Detit të Kinës Jugore. Në vend që të përpiqet ta shndërrojë Indo-Paqësorin në një bastion të idealeve amerikane, strategjia e përmbajtjes së Trump-it do të fokusohet në ruajtjen e një ekuilibri fuqie, duke u siguruar që aleatët e SHBA-së, si Japonia dhe Australia, të kenë aftësinë të mbrohen vetë. Kjo qasje pranon realitetin e fuqizimit të Kinës pa e angazhuar Amerikën në një fushatë të kushtueshme dhe të zgjatur për të transformuar rajonin.
Rusia është një tjetër shembull konkret. Marrëdhënia e Trump-it me Moskën shpesh shihet përmes një lente polemizuese, por një qasje e përmbajtur këtu nuk përbën miratim të sjelljes së Rusisë; është një pranim se SHBA-ja mund të kufizojë ndikimin rus në Evropë përmes mbështetjes strategjike për aleatët, pa u përfshirë drejtpërdrejt në çdo përballje. SHBA-ja nuk ka nevojë të jetë në vijën e parë të çdo konflikti në Evropën Lindore; një mbështetje e kalibruar për aleatët e NATO-s dhe masa të synuara parandaluese janë më se të mjaftueshme.
Pastaj vjen Irani. Kritikët mund të argumentojnë se një qasje e përmbajtur i ofron Teheranit një rrugë të hapur, por kjo është një shtrembërim. Përmbajtja e Trump-it nuk nënkupton se ai do të injorojë veprimet destabilizuese të Iranit në Lindjen e Mesme. Përkundrazi, politika e tij do të synojë të pengojë Iranin që të zgjerojë ndikimin e tij, duke shmangur kurthin e një lufte të re në Lindjen e Mesme.
Duke mbështetur partnerë si Izraeli dhe Arabia Saudite dhe duke synuar kërcënime specifike, Amerika mund të kundërshtojë ndikimin iranian pa u përfshirë në konflikte të pafundme. Përmbajtja në këtë rast përfshin frenimin e ambicieve iraniane aty ku është e nevojshme, pa iluzionin se lëshimet ose ofertat do të ndryshojnë karakterin e regjimit iranian.
Ndërsa disa mund të dëshirojnë që SHBA-ja të mbështesë rendin ndërkombëtar të bazuar në rregulla me çdo kusht, kjo qasje është gjithnjë e më shumë në mospërputhje me realitetet globale. Bota ka ndryshuar, dhe hegjemonia amerikane nuk është më ajo që ishte dikur. Në vend që të këmbëngulë në ruajtjen e çdo aspekti të një sistemi që nuk i përshtatet më, strategjia e Trump-it njeh nevojën për t’u përshtatur.
Përmbajtja nuk nënkupton lënien e botës në kaos; ajo nënkupton pranimin se burimet e Amerikës janë të kufizuara dhe se ato duhet të përdoren me kujdes për të ruajtur interesat thelbësore.
Ky realizëm duhet t’i qetësojë, jo t’i alarmojë ata që shqetësohen për një botë të paqëndrueshme. Një strategji e madhe e përmbajtur i jep Amerikës fleksibilitetin për t’u përballur me një mjedis shumëpolar ku fuqitë e ndryshme kanë interesa të ndryshme. Ajo pranon që kombet e tjera do të ndjekin axhendat e tyre, ndërkohë që siguron që siguria dhe ndikimi i Amerikës të mbeten të paprekura aty ku ka vërtet rëndësi.
Strategjia e madhe e Trump-it nuk nënkupton një katastrofë. Angazhimi i Amerikës në botë nuk do të zhduket. Po, qasja e Trump-it thyen traditën e internacionalizmit liberal, por kjo nuk është e njëjtë me pamaturinë. Përmbajtja është një alternativë praktike dhe e qëndrueshme ndaj ndërhyrjeve të kushtueshme të dekadave të fundit. Kjo është një politikë që synon stabilitetin dhe jo transformimin global – dhe kjo është një gjë e mirë.
Le të mos i injorojmë paralajmërimet. Unë nuk jam dakord me gjithçka që Trump-i mund të bëjë në arenën botërore, por e hedh poshtë argumentin se zgjedhja e tij do të sjellë një katastrofë. Qasja e përmbajtur ndaj strategjisë së madhe nuk nënkupton një miratim të plotë të çdo lëvizjeje të Trump-it. Bëhet fjalë për njohjen e meritave të një politike të jashtme që vendos interesat kombëtare në qendër, pa e tepruar.
Ndërsa përgatitemi për katër vitet e ardhshme, le të shmangim panikun. Le të vlerësojmë strategjinë sipas meritave të saj dhe jo përmes thjerrëzave të së kaluarës. Përmbajtja i ofron Amerikës një mënyrë pragmatike për të ruajtur forcën dhe ndikimin e saj pa u përfshirë në konflikte të pafundme. Dhe në botën komplekse të sotme, kjo mund të jetë pikërisht rruga që i duhet SHBA-së. /Tesheshi.com/
*Andrew Latham është profesor i marrëdhënieve ndërkombëtare në Macalester College në Saint Paul, Minn., anëtar i lartë në Institutin për Paqe dhe Diplomaci dhe anëtar jorezident në Defense Priorities në Washington, DC.
