"Të gjithë sytë nga Rafah": deshifrimi i një tendence sociale virale

Një imazh me tekstin “Të gjithë sytë nga Rafah” dominon diskursin në rrjetet sociale kur bëhet fjalë për luftën e Izraelit ndaj Gazës.

Më poshtë, ju sjellim më shumë informacion rreth këtij trendi dhe vetë fotos, e cila është rishpërndarë në më shumë se 40 milionë histori në Instagram që nga e hëna, një ditë pas ofensivës vdekjeprurëse izraelite në Rafah të Gazës.

Çfarë do të thotë ‘Të gjithë sytë nga Rafah”?

“Të gjithë sytë nga Rafah” është një fotografi me një slogan që tërheq vëmendjen për situatën në Rafah, qytetin më jugor të Rripit të Gazës që ndodhet pranë kufirit me Egjiptin.

Pas fillimit të luftës së Izraelit kundër Gazës, Izraeli filloi bombardimet nga veriu dhe u zhvendos në jug, duke dëbuar palestinezët nga shtëpitë e tyre që u larguan në jug për t’u strehuar.

Deri në shkurt, afërsisht gjysma e 2.3 milionë banorëve të Gazës ishin shtyrë në Rafah kur Izraeli tha se planifikonte të nisë një operacion tokësor në qytet, duke pretenduar se katër brigada të Hamasit, grupi palestinez që sundon Rripin, ishin atje.

Ky njoftim u dënua në mbarë botën. Në shkurt, Richard “Rik” Peeperkorn, përfaqësuesi i OBSH-së për Gazën dhe Bregun Perëndimor të pushtuar, tha se “të gjithë sytë” ishin në ofensivën e ardhshme të Rafahut. Shprehja “Të gjithë sytë nga Rafah” besohet të jetë marrë nga deklarata e tij.

Që atëherë, slogani është shfaqur në postera protestash dhe postime të tjera në mediat sociale.

Çfarë po ndodh në Rafah?

Të dielën, dy ditë pasi Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (ICJ) urdhëroi Izraelin të ndalonte ofensivën e tij në Rafah, bombardimet izraelite vranë të paktën 45 njerëz në al-Mawasi në perëndim të Rafahut, një vend i shpallur më parë zonë e sigurt.

Një tjetër sulm izraelit të martën vrau 21 persona në një kamp për personat e zhvendosur në perëndim të Rafahut, të paktën 12 prej të cilëve ishin gra. Sulmet ajrore u raportuan të mërkurën në mëngjes.

Izraeli ka vrarë të paktën 36,171 njerëz në Gaza që nga 7 tetori, sipas Ministrisë së Shëndetësisë së Gazës.

Si duket fotoja?

Fotoja e krijuar nga AI tregon një pamje ajrore të kampit nga tendat në rreshta të rregullta, të vendosura midis atyre që duken të jenë majat me dëborë. Tenda me ngjyra më të çelura janë vendosur në mes për të shkruar “Të gjithë sytë në Rafah”. Në sfond është një qiell i pastër blu me re të ngjashme me pambukun.

Rafah nuk duket aspak si ai: qielli është gri me tym nga bombat izraelite dhe nuk ka rreshta të rregullt çadrash – shumë prej tyre digjen pasi u bombarduan ndërsa njerëzit ishin brenda, me rrënojat dhe mbeturinat e shpërndara mes tyre.

Rafah është gjithashtu shumë më i populluar – rreth 1.4 milionë njerëz kërkuan strehim atje nga bombardimet izraelite në shkurt, sipas Kombeve të Bashkuara.

Agjencia e kontrollit të fakteve të Al Jazeera, Sanad, konfirmoi se fotografia u krijua duke përdorur një mjet të inteligjencës artificiale (AI).

Ka shenja të AI, duke përfshirë përsëritjen, shtrirjen simetrike të tendës, mungesën e detajeve dhe mungesën e hijeve.

Ja si dukej Rafah të hënën:

Përdoruesit në mbarë botën po ripostojnë foton në historitë e Instagramit.

Deri në mesditën e së mërkurës, ai ishte ripostuar në 40.4 milionë histori në Instagram. Këto përfshijnë llogaritë:

Supermodelja amerikane Bella Hadid, babai i së cilës është palestinez.

Aktorja irlandeze Nicola Coughlan nga seriali Netflix Bridgerton.

Komediani dhe shkrimtari amerikan Hasan Minhaj, si dhe aktori amerikan Aaron Paul.

Aktorja dhe aktivistja britanike Jameela Jameel dhe këngëtarja kosovaro-britanike Dua Lipa.

Aktorë të famshëm indianë duke përfshirë Varun Dhawan, Priyanka Chopra Jonas, Alia Bhatt dhe Kareena Kapoor Khan.

Historia e parë në Instagram me një foto u postua të hënën nga përdoruesi @shahv4012. Al Jazeera nuk mundi të konfirmonte nëse ky përdorues e bëri vërtet fotografinë.

Përveç Instagramit, fotografia është rishpërndarë edhe në platformën X (ish-Twitter).

Pse fotografia është kaq virale?

Fotoja tërhoqi më shumë vëmendje se shumë foto të Rafahut apo Gazës.

Kjo mund të jetë për shkak se fotografia shpërndahet duke përdorur etiketën “Add Yours” në Instagram, e cila i lejon përdoruesit ta ripostojnë atë në sekonda pa kërkuar foto.

Është gjithashtu një mënyrë e thjeshtë për të folur për luftën, pasi të famshëm dhe influencues janë gjithnjë e më shumë nën kritika për heshtjen e tyre ndaj luftës.

Disa spekulojnë se njerëzit po e ndajnë këtë foto me inteligjencë artificiale, sepse është më e lehtë për t’u pranuar sesa fotot aktuale të Gazës, të cilat janë grafike dhe tregojnë gjak, trupa të vdekur dhe dhunë.

“Unë besoj se viraliteti i kësaj fotografie është kryesisht për shkak të kontrastit të saj të fortë me imazhet vizuale mbizotëruese të luftës… Për të humanizuar viktimat në Gaza dhe Rafah, përdoruesit e mediave sociale shpesh ndajnë imazhe të gjalla të viktimave dhe anëtarëve të familjes të pikëlluar,” tha për Al Jazeera-n Eddy Borges – Rey, profesor i asociuar në Universitetin Northwestern në Katar.

“Kjo mund të shpjegojë pse algoritmet në platforma si Meta (Facebook dhe Instagram), të krijuara për të filtruar dhunën, nuk e ndoqën këtë imazh. Ndryshe nga fotot reale të luftës, të cilat mund të kufizohen ose hiqen për shkak të politikave të mediave sociale, kjo foto e krijuar nga AI mund të përhapet më lirshëm, duke kontribuar në viralitetin e saj të shpejtë”, shtoi Borges-Rey.

Si reaguan njerëzit?

Duket se ka po aq përdorues të rrjeteve sociale që janë zemëruar nga postimi, aq sa ka edhe ata që e kanë vlerësuar.

Ata që kritikojnë postimin e shohin rishpërndarjen e tij si aktivizëm performues që shpërqendron nga fotot aktuale dhe lajmet e rëndësishme nga Rafah.