Mësohen detaje të bisedës në Nju Jork mes ministrit të Jashtëm Ditmir Bushati dhe homologut të tij grek, Nikos Kotziass në një tavernë tradicionale greke, e vendosur fare pranë Pallatit të Qelqtë të OKB-së.
Ata kanë vendosur që të takohen pas dy muajsh në Korfuz së bashku me një grup ekspertësh të dy palëve që do të hartojnë draftin për të ndarë të famshmin kufi detar ku prej vitit 2009 po bëhet luftë për 12 milje detare në mes Korfuzit dhe Ksamilit, ku mendohet se tashmë është gjetur një sasi e madhe nafte dhe gazi.
Drafti që do të hartojnë dy delegacionet do i shkojnë kryeministrave Edi Rama dhe Alexis Tsipras për ta negocuar në një fazë politike ku ndërmjetës do të jetë edhe kryeministri Italian Paolo Gentiglioni.
Siç mësohet, Italia do të jetë si palë garante dhe negociatore në marrëveshje duke marrë si model shelfin detar mes Romës dhe Athinës që është firmosur në vitin 1982.
Megjithatë këtu kleçka është më e komplikuar se nëse shikohet në hartë, ku me pikë të kuqe ndodhet pjesa e diskutuar mes Shqipërisë dhe Greqisë, pjesa është shumë e ngushtë dhe pritet që në këtë rast të përdoret preçedent i disa shteteve që e kanë ndarë këtë shelf si për shembull mes vendeve skandinave apo si Spanja me Mbretërinë e Bashkuar.
Por tani që gjërat janë më të ftohta, po mësohen gjithnjë e më shumë prapaskena të lojës së madhe që u bë në vitin 2008 kur Greqia ndërhyu fuqishëm në mesin e krizës së saj për të marrë shelfin dhe për të nisur kërkimet e naftës në Detin Jon.
Në atë kohë ka ndërhyrë fuqishëm Moska, e cila thirri në Rusi kryeministrin e atëhershëm Kostandin Karamanlis dhe premtoi investime të mëdha në fushën e naftës.
Ndaj Karamanlis luftoi fuqishëm që ta mbyllë çështjen shpejt duke firmosur një marrëveshje me Shqipërinë.
Bindi Berishën që ta firmosë marrëveshjen e hartuar me mjeshtëri nga ministria e Jashtme greke, që u cilësua nga shefja e diplomacisë së asaj kohe Dora Bakojanis si “Master of art”, pra një kryevepër.
Athina i premtoi Shqipërisë një votë dhe lobim për të marrë statusin kandidat në BE.
Siç mësohet nga burime diplomatike, Rusia në strategjinë e saj për të hyrë fuqishëm në Ballkan, kishte si thelb të saj dy gazësjellësat për të furnizuar Europën e Jugut me gaz, si dhe nxjerrjen e naftës në detin Jon.
Por këtu si edhe në rastet e tjera parardhëse, ka pasur rolin e saj edhe Ankaraja kur ka marrë vesh se preken interesat e shqiptarëve.
Me anë të influencës së saj shumë të fuqishme ndërkombëtare, presidenti i sotëm turk Rexhep Tajjip Erdogan, në kohën kur ishte kryeministër ka ndikuar që Shqipëria të mos penalizohet meqë ka rrëzuar Marrëveshjen Basha-Bakojanis të 2009-s.
Kjo ka ndodhur sidomos kur Edi Rama u zgjodh kryeministër, i cili instaloi ende pa hyrë në zyrë “Marrëdhëniet Strategjike” me Turqinë.
Një valvul shumë e fuqishme sigurimi për tu përballur me presionin e Moskës dhe Athinës për ta firmosur marrëveshjen e detit.
Siç dihet në atë kohë ka ardhur dy herë në Tiranë ministri i Jashtëm Grek për të kërkuar që të mbyllet ndarja e shelfit kontinental, por që nuk është pranuar nga Rama.
Pasojat e këtij kundërshtimi dihet: mëria e gjatë mes Tsiprasit dhe kryeministrit shqiptar, si dhe retorika e ashpër e Athinës.
Ndërkohë mësohet se në momentin kur Vladimir Putin ka mësuar se në mes është edhe Ankaraja, ajo është larguar menjëherë dhe pas kësaj Alexis Tsipras ka kërkuar ndihmë nga homologu Italian Paolo Gentigioni, për të negocuar me Edi Ramën.
Italia ka qenë një nga të pakënaqurat e para të paktit mes Sali Berishës dhe Kostas Karamanlis, dhe mësohet se ka lobuar që në vitin 2009 kundër.
Megjithatë Athina ka akuzuar direkt Turqinë se ka frymëzuar Edi Ramën për të kërkuar në Gjykatën Kushtetuese, rrëzimin e Marrëveshjes së Ujrave.
Madje një gazetar grek, i cili citoi burime të inteligjencës tha se u janë dhënë rryshfet anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese, gjë e cila duket një skenar fantazmagorik.
Por fakt është se ish-kryeminstri Sali Berisha, një vit më parë nga salla e Parlamentit akuzoi Turqinë, duke e quajtur “palë të tretë”, pikërisht për ndërhyrjen ndërmjet Tiranës dhe Athinës.
Një deklaratë që u lexua si një diversion për ta paraqitur gjithë këtë lojë një allishverish me lidhje të shkurtër.
Por në fakt, situata është e ndryshme; ajo ishte një lojë shumë e madhe ku kishte shumë aktorë në lojë, ku Rusia ishte natyrisht më e forta.
Moska ka pasur gjithmonë një rol të rëndësishëm në Greqi, madje “Filiqi Eteria” (Shoqëria e Miqve), e cila nisi luftën për pavarësinë e Greqisë nga Perandoria Osmane, në shekullin e XIX u krijua në Rusi, nën hyqmin dhe mbështetjen e careshës Katerina.
Ioannis Kapodistrias, themeluesi dhe kryeministri i parë i shtetit grek, nga viti 1816 deri në vitin 1822 ka qenë Ministër i jashtëm i Rusisë dhe bashkëpunëtori më i ngushtë i Careshës Katerina.
Rusia e mbështeti Greqinë jo vetëm në Kongresin e Vjenës, pra pas kapitullimit të Napolonit, por edhe pasi u ndanë tokat e Perandorisë Osmane, ku Çamëria u la jashtë shtetit shqiptar të saporkijuar atëherë.
Moska e mbështeti Athinën edhe në Luftën e Parë Botërore si me Turqinë ku i la tokat e saj europiane që i mbrojti me forcë Mustafa Qemali me ushtrinë e tij, por edhe me Shqipërinë, duke mbështetur ambicjen për të marrë Korçën.
Në Luftën e Dytë Botërore, Stalini, i cili nuk ishte rus por gjergjian (fakt shumë i rëndësishëm) , ia la Greqinë aforfe Churchill-it, kur u ndanë zonat në Konferencën e Jaltës.
Rusia e Putinit, normalisht është rikthyer në pozicionet e vjetra të Perandorisë cariste në Ballkan, duke përdorur ortodoksinë por edhe lidhjet e atëhrershme familjare apo zonale që ka shfrytëzuar Moska Perandorake. /tesheshi.com/
