Korrupsion, marrje ryshfeti dhe “vajisja e qerres” janë një barrë reale që njeh vetëm rritje, mbi ekonominë globale – dhe ato hapin derën për një sërë të këqijash si trafiku i drogës dhe i qënieve njerëzore. Ryshfetet në shifrën e gati 1.5 miliardë dollarëve ndryshojnë dorë vit për vit, sipas një studimi të Fondit Monetar Ndërkombëtar, e kjo përbën rreth 5 për qind të prodhimit të përgjithshëm global.
E megjithatë, kostoja e vërtetë e korrupsionit nuk qëndron thjesht dhe vetëm tek paratë. “Nuk mund të kesh narkotrafik pa ryshfete, trafikim të qënieve njerëzore apo edhe terrorizëm pa ryshfet”, thotë Alexandra Wrage, presidente dhe themeluese e organizatës kundër korrupsionit “Trace International”.
“Trace” thotë se situata e ryshfeteve vetëm sa përkeqësohet, ndërsa korrupsioni në shkallë globale është në rritje, sipas studimeve të fundit. Rreth 60 për qind e vendeve kanë njohur rritje të riskut të ryshfetit krahasuar me një studim të vitit 2014, kur vetëm 32 për qind kishin rrezik të shtuar nga ky fenoment. Ndërkohë që ligjet kundër korrupsionit dhe zbatimi i këtyre ligjeve janë kryefjalë në shumë vende, nuk janë të tilla transparenca e qeverive dhe mundësitë që shoqëria civile të mbikqyrë zbatimin e anti-korrupsionit.
Studimi shfaq edhe një listë të vendeve më të pastra dhe më pak të prirura për korrupsion në botë, të cilat klasifikohen në shkallën nga 1 tek 100, me numrin më të lartë të pikëve që tregojnë rrezikun më të lartë për ryshfet.
Suedia vjen me rezultatin më të mirë me vetëm 10 pikë, ndjekur nga Zelanda e Re me 15 dhe Estonia me 17. Vendi me rrezikun më të madh nga ryshfetet në botë është Nigeria, me një rezultat 99 pikë. Rusia në fakt duket se po bëhet më e pastër nga kjo prirje për korrupsion, pasi sipas “Trace”, ajo e ka përmirësuar rezultatin në 58 pikë, nga 65 të tilla dy vjet më parë. Kina, pavarësisht orientimit masiv kundër korrupsionit në Pekin, qëndron e palëvizshme me një rezultat prej 66 pikësh.
Madje, edhe Shtetet e Bashkuara kanë njohur një rritje të lehtë të rrezikut të rryshfetit, me një rezultat nga 27 në vitin 2014 në 34 në vitin 2016, edhe pse vazhdojnë të mbeten goxha afër Suedisë. Shtetet e Bashkuara përmirësuan ligjet kundër rryshfetit, sipas studimit, por rezultati i tyre në listim është rritur për shkak të shtimit të ndërveprimit midis qeverisë dhe bizneseve dhe një rënieje të lehtë të mbikqyrjes së shoqërisë civile në këtë drejtim.
“Përgjithësisht, më shumë vende kanë njohur përkeqësim sesa ato që janë përmirësuar”, thotë Virna Di Palma, nga “Trace” për gazetën “Foreign Policy”. Në mënyrë te veçantë, Amerikat, Afrika dhe Azia Lindore po tërhiqen në luftën ndaj korrupsionit.
Korrupsioni krijon rrjedhje të besimit të publikut tek qeveritë. Një studim i “Transparency International” publikuar në nëntor, pas studimit të 60 mijë personave nga Europa dhe Azia Qendrore, tregoi se 53 për qind mendonin se qeveritë e tyre e menaxhonin keq korrupsionin, ndërsa vetëm 23 për qind mendonin se qeveritë po ecnin mirë. Një në tre të anketuar mendonin se zyrtarët e qeverive dhe ligjvënësit ishin më të korruptuarit. Madje, edhe në vendet e supozuara të pastra e më të përparuara të perëndimit, zemërimi publik ndaj korrupsionit, real apo i perceptuar, ndihmon në rritjen e lëvizjeve politike populiste.
Megjithatë, nuk është rrugë pa krye, thotë “Trace”. Sjellja e korporatave po bëhet gjithnjë e më e kontrolluar në të gjithë botën. Dhe nëse rezultatet për rryshfetin janë më të larta tani, mund të jetë edhe për faktin se rastet e korrupsionit kanë qenë më të vështira për t’u gjurmuar në të kaluarën.
Kompanitë gjithashtu, po mësojnë se biznesi i pistë mund të jetë biznes i keq. Përveç kësaj, kompanitë e vogla e të mesme, e jo thjesht shumëkombëshet, po nisin t’i marrin më seriozisht masat kundër korrupsionit
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
