Nga Blendi Gashi
Kosova ka popullsinë më të re në Evropë, me një moshë mesatare 27 vjeç, gjë vërtet për t’u patur zili. Por ja që kjo është një rini e plakur, siç do thoshte Konica. Sepse ajo është një rini me energji të shkalafitura dhe të çuar dëm, pikërisht nga mungesa e një vizioni të drejtë të politikës e cila nuk ka mundur dot që ta kapitalozijë siç duhet gjithë këtë potencial.
Sociologu Besim Gollopeni, thotë për tesheshi.com se të flitet për sfidat me të cilat përballet rinia kosovare sot, është thjesht si të futesh në një botë të pastudiuar dhe të mos kesh idenë se nga t’ia fillosh së pari.
“Sot, si kurrë më parë rinia kosovare dita ditës po e humb shpresën se një të ardhme të afërt mund të bëhet mirë në këtë vend dhe ky është një tregues jo i mirë për shoqërinë në përgjithësi dhe të ardhmen e saj. Shkalla e papunësisë te të rinjtë (15-24 vjeç) kosovarë është shumë e lartë (55.9%, 2014, ASK), me e lartë se në vendet e rajonit dhe më gjerë. Papunësia është një ndër sfidat kryesore me të cilat përballet rinia kosovare sot. Mirëpo edhe gjetja e një vendi pune bazuar në vlera individuale është mëse sfiduese për rininë.
Hiç më pak nuk është sfidë edhe arsimimi cilësor. Sot, meqenëse në shumicën e rasteve janë krijuar mundësi më shumë për të studiuar në një fushë studimi të cilën dëshiron, krahasuar me një dekadë më parë, megjithatë, ekzistojnë divergjenca (paragjykime) të mëdha mes asaj – të studiosh në institucione publike dhe private, edhe përkundër që të gjitha këto janë zhvilluar bazuar në një ligj të përbashkët (ligji i arsimit të lart). Mandej, një sfidë tjetër për rininë kosovare ngelet liria e lëvizjes së lirë. Përderisa rinia evropiane lëvizë lirshëm, ajo kosovare akoma bredh poshtë e lartë nëpër dyer të ambasadave të huaja duke kërkuar ‘viza udhëtimi’”, thotë Gollopeni, i cili shton se sfidë tjetër për rininë ngelet edhe krijimi i familjes.
Ai rekomandon që të krijohen politika sociale dhe ekonomike të mirëfillta, zbatim i ligjit për të gjithë qytetarët pa dallime, hapja e vendeve të reja të punës etj., në mënyrë që rinisë kosovare t’i kthehet shpresa e humbur dhe të përkushtohet pas vlerave – punës së përkushtuar dhe të dinjitetshme dhe jo pas dukurive apo fenomeneve të tjera negative që mund të kenë efekte të shumanshme.
Edhe sociologu Labinot Kunushevci, thotë se të rinjtë kosovarë përballen me sfida, probleme e aspirata të cilat i takojnë sferës politike, ekonomike, kulturore, sociale, individuale etj.
Ai thotë se që nga paslufta e deri sot, asnjë qeveri nuk ka krijuar strategji dhe mekanizma për emancipimin dhe zhvillimin e rinisë, duke thënë se qeveria aktuale është më e dështuara në këtë aspekt.
“Ajo çfarë kishte m’i ndihmu rinisë tonë është që secili ta krijojë një vizion, një projeksion për jetën dhe të përpiqet t’i realizojë ambiciet e veta aty ku gjen hapësirë. T’i hjekin disa paragjykime, t’i thejnë disa mite dhe të çlirohen nga disa komplekse. Ta marrin fatin në duart e tyre. Mos të presin vetëm çka po ju jep shteti por t’i japin edhe ata vetë shtetit. Të mos bëhen depresivë, megjithse është i kuptueshëm depresioni dhe nihilizmi tek rinia. Investimi më i madh të jetë investimi në dije sepse investimi në dije është kthim i shumëfishtë. Të reflektojnë mbi atë çka mësojnë e studiojnë në shkolla e unviersitete”, ka deklaruar Konushevci në një prononcim për tesheshi.com.
Ai thotë se liberalizimi i vizave do të ndihmonte shumë që rinia kosovare të binte në kontakt me shtetet dhe kulturat evropiane, me botën e suksesit.
“Puna me të rinjët duhet të jetë e pashmangshme sepse të rinjtë kanë një qasje, një perspektivë dhe një vizion tjetër për jetën, për trendet moderne dhe nuk janë shumë të konsumuar, nuk kanë të kaluar ideologjike-politike. Megjithatë nuk duhet ta mashtrojmë vetveten e të jetojmë me iluzionin se gjenerata prej gjeneratës mund të sjellë ndryshime të jashtëzakonshme pozitive. Mund të ndodhë që gjenerata e re ta imitojë gjeneratën e kaluar dhe të ndodhë e kundërta sepse vazhdojnë me të njëjtin model. Duhet kohë dhe punë e gjatë deri në realizimin e idealeve”, thotë Kunushevci.
Edhe sociologu Leutrim Sahiti, në një prononcim për tesheshi.com ka mendim të njëjtë si kolegët e tij duke thënë se sot rinia kosovare ballafaqohet me problem të shumta duke u nisur nga mungesa e një vendi të punës, mungesa e lëvizjes së lirë etj.
“Shteti nuk ka bërë pothuajse asgjë në përmirësimin e jetës se të rinjve në Kosovë pasiqë kjo gjendje ka ardhë si pasojë e politikave jo të duhura që po zbaton Qeveria. Ende ne nuk shohim zvogëlim të numrit të papunësisë së të rinjve, ende shohim të rinjë të diplomuar që bredhin rrugëvë, të papunë, të pa perspektivë, ku si pasojë e kësaj gjendje shumë prej tyre zgjedhin rrugën e rrezikshme të emigrimit ilegal e disa të tjerë fillojnë të merren me dukuri negative.
Sot të rinjët në Kosovë nuk kanë fuqi vendimarrëse, në shumicën e rasteve ata manipulohen nga partitë politike për organizimin e fushatave parazgjedhore, ku me përfundimin e zgjedhjeve përfundon edhe roli i tyre aktiv në parti”, ka deklaruar Sahiti. /tesheshi.com/
