Perandoria hapësinore e miliarderit Richard Branson, Virgin Orbit Holdings, ishte gati të luante një rol të madh në programin hapësinor të Britanisë deri disa muaj më parë. Kompania e lëshimit të satelitëve Virgin Orbit ka deklaruar falimentimin pasi i ka mbetur pa para. Kjo tërhoqi stokun e kompanisë tjetër hapësinore të Branson, Virgin Galactic Holdings, aksionet e së cilës arritën nivelin më të ulët këtë vit.
Vështirësitë rëndojnë mbi pozicionin e Branson si një pionier i industrisë private të hapësirës. Ajo ka mbështetur bizneset në këtë treg që nga fillimi i viteve 2000, me prototipin “SpaceShipOne” që fluturoi në skajin e hapësirës në vitin 2004. Virgin Orbit u lançua në vitin 2017 si një degë e Virgin Galactic dhe doli publike në dhjetor 2021, në lartësinë e bum blerjeje për qëllime të veçanta.
“Ky është një shembull tjetër i një SPAC që ka shkuar keq për investitorët afatgjatë,” tha Timothy Galpin, lektor i lartë në strategji dhe inovacion në Shkollën e Biznesit Said të Universitetit të Oksfordit. “Kjo ndoshta do të dëmtojë të paktën pak markën e Branson, pasi industria private e hapësirës është e profilit të lartë dhe çdo lajm, i mirë apo i keq, publikohet gjerësisht.”
Virgin Group, e cila zotëron rreth 75% të kompanisë, tha në një deklaratë të martën se ishte krenare për arritjet e Virgin Orbit – duke përfshirë lëshimin e 33 satelitëve. Virgin Group shtoi se ajo dhe Branson kishin investuar më shumë se 1 miliard dollarë në kompaninë me bazë në Long Beach, Kaliforni, duke përfshirë fondet e fundit që e lejojnë atë të kërkojë një ofertues për asetet e mbetura.
“Ndërsa Virgin Orbit nuk do ta ketë marrë lehtë këtë vendim, ne besojmë se ky veprim përfundimtar e vendos Virgin Orbit në pozicionin më të mirë të mundshëm për të maksimizuar vlerën dhe pozicionon kompaninë dhe teknologjinë për mundësitë dhe misionet e ardhshme,” tha ai.
Branson është bërë fytyra e industrisë së bashku me miliarderët e tjerë Jeff Bezos dhe Elon Musk, veçanërisht pas fluturimit hapësinor të manjatit viktorian në vitin 2021. Eksitimi rreth këtij misioni, në bordin e VSS Unity të Virgin Galactic, dërgoi vlerën e tregut të Virgin Galactic mbi 13 miliardë dollarë.
Kjo kompani në atë kohë po përballej me disa vështirësi. Pas fluturimit të Branson, u zbulua se anija kishte devijuar nga rruga e synuar e fluturimit gjatë udhëtimit, duke nxitur një hetim federal. Ndërsa Administrata Federale e Aviacionit përfundimisht i dha Virgin Galactic dritën jeshile për të rifilluar fluturimet në hapësirë në vitin 2021, kompania më pas njoftoi se do të ndalonte fluturimet për të përmirësuar automjetet e saj. Kompania që atëherë ka vonuar në mënyrë të përsëritur fillimin e operacioneve tregtare, sipas Bloomberg.
“Nuk mund të vazhdoj”
Virgin Orbit shpenzoi shuma të mëdha parash duke investuar në teknologjitë e lëshimit me bazë ajrore. Kompania u përpoq të rriste profilin e saj me lëshimin e saj të parë nga toka në Mbretërinë e Bashkuar janarin e kaluar, por dështimi i këtij misioni e çoi atë në një spirale në rënie. Virgin Orbit pushoi së funksionuari në mars dhe më pas pushoi nga puna shumicën e stafit të saj pasi nuk arriti të siguronte fonde – dhe nuk mori asnjë ndihmë nga Branson.
Ndërsa Branson nuk ka asnjë rol operacional në Virgin Orbit, Virgin Group Holdings i tij është pronari i shumicës së aksioneve të saj. Virgin Investment është aksioneri më i madh i Virgin Galactic, me 11%.
Aksionet e Virgin Galactic ranë 12% të martën për të mbyllur në 3.43 dollarë në tregtimin e rregullt në New York, duke i dhënë asaj një vlerë tregu prej 961 milionë dollarë. Virgin Orbit, i cili u vlerësua në më shumë se 3.5 miliardë dollarë pas debutimit të tij tregtar në 2021, ra 23% në vetëm 50.2 milion dollarë.
“Brunson padyshim që nuk ka mbajtur hapin me sipërmarrësit e tjerë të hapësirës Musk dhe Bezos, dhe në këtë pikë nuk duket se do të jetë”, tha Galpin. /tesheshi.com/
