Pas lavdërimeve të përhapura për rolin e tij të drejtpërdrejtë në presionin e kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu për të rënë dakord për një marrëveshje armëpushimi në Gaza në janar, vëmendja është kthyer sërish te përpjekjet e të dërguarit të Trump për Lindjen e Mesme Steve Witkoff për të thyer ngërçin aktual pasi Izraeli refuzoi të fillonte fazën e dytë të marrëveshjes dhe shkeli angazhimet e tij në fazën e parë.
Meqenëse Trump komenton pothuajse çdo ditë situatën në Gaza, duke shprehur ide që shpesh duken të pazakonta ose ekstreme, shumë mbështeten te Witkoff si një përfaqësues i besueshëm dhe me ndikim i palës amerikane, larg zhurmës mediatike të Trump.
Procesi i arritjes së një marrëveshjeje për Gazën mund të jetë bërë më i ndërlikuar pasi Uashingtoni mbështeti refuzimin e Izraelit për të filluar fazën e dytë të marrëveshjes. Witkoff propozoi zgjatjen e fazës së parë deri në fund të muajit të Ramazanit dhe përfundimin e festës hebraike të Pashkës në mes të muajit të ardhshëm, në këmbim të lirimit të të burgosurve dhe të paraburgosurve të mbetur.
Hamas e refuzoi me vendosmëri këtë ofertë, duke argumentuar se ajo përfaqësonte një shkelje të qartë të asaj që ishte rënë dakord më parë.
Është e rëndësishme të theksohet se në fazën e parë të marrëveshjes, të cilën Trump e përshkroi si një “marrëveshje epike”, ushtria izraelite tërhoqi forcat e saj nga zonat me popullsi të dendur në zonat kufitare, 33 të burgosur izraelitë u liruan në këmbim të qindra të burgosurve palestinezë të mbajtur nga Izraeli dhe qindra kamionë me ndihma humanitare u lejuan të hynin çdo ditë.
Të gjitha palët po presin me padurim vizitën e Witkoff në rajon në ditët e ardhshme, pasi takimet e tij mund të kenë një ndikim të drejtpërdrejtë në Rripin e Gazës – nga marrëveshja e armëpushimit, lirimi i të burgosurve të mbetur e deri te planet e rindërtimit.
A do të mbajë Witkoff një qëndrim më të ashpër?
Adam Shapiro, një ekspert për çështjet ndërkombëtare dhe politikën amerikane, parashikon që Witkoff do t’i japë një ultimatum përfundimtar Hamasit dhe do të shprehë publikisht mbështetjen e tij të plotë për Netanyahun gjatë vizitës. “Megjithëse Trump dëshiron të arrijë një marrëveshje që do të lironte vetëm pengjet amerikane të mbajtura nga Hamasi, ai duket se nuk dëshiron të ofrojë asgjë në këmbim”, tha Shapiro.
Nga ana tjetër, Dr. Osamah Khalil, një profesor i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin e Sirakuzës në Nju Jork, beson se Netanyahu aktualisht nuk ka asnjë interes për të arritur një marrëveshje që do të çonte në një ndërprerje të armiqësive.
Duke folur për Al Jazeera, Khalil vuri në dukje se “Netanyahu nuk ka asnjë interes të respektojë kushtet e marrëveshjes së armëpushimit dhe të zbatojë fazën e dytë të shkëmbimit të të burgosurve, pasi Hamasi e turpëroi vazhdimisht gjatë fazës së parë të shkëmbimit. Ai gjithashtu u kritikua rëndë nga familjet e pengjeve për veprimet e tij.”
Khalil shtoi se gjërat u përkeqësuan pasi dështimet e ushtrisë izraelite dhe shërbimeve të sigurisë u zbuluan më 7 tetor 2023, përveç “dështimit për të mposhtur Hamasin pas 15 muajsh agresion”. Netanyahu po përballet njëkohësisht me presionin nga e djathta e vijës së ashpër në koalicionin e tij, i cili kërkon vazhdimin e luftimeve, dëbimin e palestinezëve dhe rivendosjen e kolonëve në Gaza.
Avokati i Trump dhe mbështetësi i Netanyahut
Ndërsa i dërguari i Trump mbron vendimin e administratës amerikane për të filluar negociatat e drejtpërdrejta me Hamasin, një largim nga politika e gjatë e SHBA për të mos negociuar me grupet që Uashingtoni i klasifikon si “terroriste”, Witkoff refuzon të diskutojë se çfarë mund t’i ofrojë Uashingtoni Hamasit në këmbim.
Duke folur me gazetarët jashtë Shtëpisë së Bardhë, Witkoff tha se i dërguari mbi pengjet i Trump, Adam Boehler kishte mbajtur bisedime të tilla ditët e fundit, jo javët e fundit, dhe se detyra të tilla janë në kompetencën e tij. Ai theksoi se thelbi i asaj që po bën administrata Trump është “të konfirmojë se ne jemi gati për dialog, por nëse dialogu nuk funksionon, kjo nuk do të jetë e mirë për Hamasin”.
Në të njëjtën kohë, raportet tregojnë se Netanyahu nuk është i kënaqur me negociatat e drejtpërdrejta të Uashingtonit me Hamasin, edhe pse Uashingtoni e ka informuar Izraelin për detajet e këtyre bisedimeve.
Witkoff mbështet propozimin e Netanyahut për të zgjatur fazën e parë të marrëveshjes, e cila parashikon shpërndarjen e vazhdueshme të ndihmave dhe zgjatjen e armëpushimit në këmbim të lirimit të të burgosurve të mbetur. Raportet tregojnë se ky plan ishte një nga disa opsione të konsideruara si një mënyrë e mundshme për të vazhduar procesin gjatë bisedimeve të fundit midis zyrtarëve amerikanë dhe Hamasit.
Frika e Hamasit për ripërtëritjen e luftimeve pas lirimit të të burgosurve të mbetur përkon me deklaratat që vijnë nga mbështetësit kryesorë të Izraelit në Uashington. Senatori demokrat John Fetterman i Pensilvanisë, një mbështetës i vendosur i Izraelit, është i hapur për atë që i frikësohet Hamasit.
Hapat pozitivë
Në postimin e tij në Platformën X, senatori shprehu mbështetjen për kërkesat dhe kërcënimet e Trump ndaj Hamasit, duke thënë: “Lironi të gjithë pengjet, pastaj vazhdoni të vrisni anëtarët e Hamasit. Unë jam plotësisht dakord me Presidentin Trump.”
Ndërsa Witkoff shprehu shpresën pardje se do të shihte disa hapa pozitivë javën e ardhshme, Hamasi po shqyrton avantazhet e arritjes së një marrëveshjeje të drejtpërdrejtë me administratën Trump, duke theksuar se qëllimi përfundimtar i negociatave duhet të jetë një tërheqje e plotë e Izraelit nga Gaza dhe një fund i përhershëm i luftës, me lirimin përfundimtar të të gjithë të burgosurve.
Witkoff planifikon të vizitojë rajonin javën e ardhshme, por nuk është ende e qartë nëse ai synon të takohet drejtpërdrejt me Hamasin për të zvogëluar mosmarrëveshjet midis dy palëve.
