Distanca mes Danimarkës dhe Ballkanit nuk është vetëm fizike, ajo është edhe e madhe në kuptimin social.
Këtë më së miri e dëshmojnë zgjedhjet daneze të vitit 2019. Ishin “zgjedhje klimatike” ku mbizotëruan temat klimatike dhe propozimet për zgjidhje të krizës klimatike.
Në atë vit, Danimarka, ndër të parat në botë, miratoi një ligj klimatik, në të cilin u angazhua për të reduktuar emetimet e dioksidit të karbonit me 70% deri në vitin 2030 dhe për ta bërë vendin neutral ndaj klimës deri në vitin 2050.
Në vendet e varfra, ku një numër i mirë qytetarësh, veçanërisht të moshuarit dhe të rinjtë, janë të shqetësuar nga çështje ekzistenciale, nuk është e vështirë të imponohen tema ideologjike dhe krejtësisht të parëndësishme. Kështu, të tjerët, për fat të keq, mbeten mënjanë.
Biogaz nga mbeturinat
Kushdo që ka parë videon që tregon ndryshimet e temperaturës në planetin tonë nga fillimi i shekullit të kaluar e deri më sot, e cila tregon qartë se planeti ynë po nxehet me shpejtësi në dekadat e fundit, e ka të qartë se tema e ndryshimeve klimatike dhe pasojat e tij duhet të kenë një vend shumë më domethënës.
Danezët e kuptuan këtë në vitet 1970, zbuloi Connie Hedegaard, ish-ministre daneze të Mbrojtjes së Mjedisit, më pas Ministrisë së Klimës dhe Energjisë dhe ish-Komisionere Evropiane për Veprimin Klimatik, në konferencën Greencajt në Zagreb. Ata e kuptuan se duhej të ishin më efikasw në energji dhe të pavarur kur Arabia Saudite ndaloi furnizimin e tyre me naftë në vitet shtatëdhjetë. Më pas ata i drejtohen zhvillimit të turbinave me erë, në të cilat sot disa nga kompanitë e tyre janë ndër më të mëdhatë dhe më të mirat në botë.
Ata prodhojnë biogaz nga mbeturinat dhe po punojnë për prodhimin e energjisë nga hidrogjeni. Me pak fjalë, ky vend i vogël me pak më pak se gjashtë milionë banorë është sot vendi më i qëndrueshëm në botë, ku 50 për qind e konsumit të energjisë vjen nga burimet e rinovueshme të energjisë. Rreth 50 për qind e makinave të shitura rishtazi janë elektrike dhe ato zbatojnë standarde dhe parime të qëndrueshme të ripërdorimit në ndërtim. “Më shumë veprime do të pasojnë në sektorin e bujqësisë”, njofton Hedegaard.
Si e arritën këtë? Konsensusi politik dhe mbështetja e të gjithë aktorëve, nga industria, investitorët e deri te qytetarët, thotë ish-ministrja. Për shembull, ligji i vitit 2019 për klimën u mbështet nga pothuajse të gjitha opsionet politike. Por, natyrisht, të gjitha sa më sipër duhet të përfitojnë nga ky tranzicion. Qytetarët tashmë kanë ajër, det dhe natyrë më të pastër sot.
Kjo është arsyeja pse, thotë Hedegaard, ata po shohin një rritje të numrit të turistëve. Industria, me ndihmën e universiteteve, zhvillon teknologji të reja që ajo eksporton dhe që e bëjnë atë më konkurruese. Vitet e fundit, industria, e cila bazohet në efiçencën e energjisë, ka krijuar 60,000 vende të reja pune, kryesisht në zonat rurale të vendit dhe eksporton 10 për qind të produkteve dhe shërbimeve të saj. Me kalimin e kohës, potenciali u njoh nga investitorët, veçanërisht fondet e pensioneve dhe bankat e mëdha, të cilat nuk hezitojnë më të financojnë projekte të tilla.
Quo vadis BE?
Shumë mund të mësojnë nga ky vend, qytetarët e të cilit fitojnë mesatarisht 2700 euro në muaj. “Është e rëndësishme të vendosen politika ekonomike dhe tatimore që do ta bëjnë fitimprurëse dhe tërheqëse zhvillimin e projekteve me efikasitet energjetik dhe të qëndrueshëm. Ndotja duhet të jetë e shtrenjtë. Në të gjitha këto, komunikimi i mirë është gjithashtu i rëndësishëm”, thekson Hedegaard. Ajo shton se duhet të ketë bashkëpunim të mirë mes sektorit publik dhe privat.
Ajo gjithashtu beson se Bashkimi Evropian ka bërë përparim të mirë dhe të rëndësishëm në çështjen e tranzicionit energjetik, veçanërisht duke pasur parasysh problemet me të cilat është përballur. Por në kontinentin, i cili sipas parashikimeve të shkencëtarëve do të vuajë më shumë për shkak të rritjes së temperaturave, gjithnjë e më shumë ka zëra që vënë në pikëpyetje politikat energjetike dhe efektivitetin e tyre.
“Është shumë marrëzi,” beson Hedegaard. Sidomos në një situatë ku SHBA dhe Kina po kalojnë me shpejtësi Evropën. Të gjitha vendet e Bashkimit Evropian duhet të bashkohen në zhvillimin e teknologjive të reja që do të përshpejtojnë tranzicionin energjetik dhe do të ulin ndotjen, beson ajo. /tesheshi.com/
