Armiku më i madh i dhëmbëve dhe tmerri tyre është sheqeri. Ai nuk bashkohet kurrë me dhëmbët e shëndetshëm. Atëherë si ti bëjmë ballë këtij armiku që na futet brenda gojës çdo ditë?
Problemi sheqerit në veçanti dhe ushqimeve të tjera në përgjithësi buron nga aftësia që kanë bakteret e gjendura në gojë për të prodhuar aciditete në momentin që bien në kontakt me ushqimin. Këto acide sulmojnë dhëmbët. Kjo gjë bën që dhëmbët të humbasin mineralet si për shembull ‘’hydroxyapatite’’ çka bën që të shkaktohet një boshllëk që nis nga konstrukti dhëmbit dhe që më pas mund të shkojë deri në mish nëse nuk trajtohet.
Pasi konsumohen sheqernat, aciditeti gojës ulet për rreth gjysmë ore, si pasojë e sulmeve acidike të baktereve të dhëmbëve. Kështu nëse ngrënien e ushqimeve e ndani në tre vakte, kjo do të thotë se dhëmbët e juaja do të sulmohen një orë e gjysmë në ditë, çka e shton dëmtimin e tyre
Edhe pse sheqernat janë të shumëllojshme, sërish aftësia e tyre për të prishur dhëmbët bazohet në dy gjëra: Së pari nga lloji i sheqerit që gjendet në të dhe së dyti cilësia e tyre. Sheqernat për nga dëmi kanë një hierarki të caktuar që fillon nga më të dëmshmet e deri tek më pak të dëmshmet.
Grupi parë: Llojet e sheqernave:
- Sheqeri bardhë. Pra sheqeri tavolinave dhe sheqeri ngjyrë kafe. Ky është kryesuesi listës së sheqernave të dëmshëm për disa arsye: Sepse është sheqeri më i përhapur dhe më shumë i gjendur dhe së dyti sepse ka aftësinë për të ndikuar në pllakën bakteriale në një mënyrë që e stimulon prishjen.
- Fruktoza. Apo sheqeri frutave, glukoza dhe maltoza, këto sheqerna janë thelbësore tek mjalti çka do të thotë se edhe mjalti është nga kryesuesit e lëndëve që shkaktojnë prishjen e dhëmbëve, sidomos edhe për faktin që ajo është lëndë ngjitëse.
- Laktoza (sheqeri qumështit) gjendet në produktet e qumështit.
- Karbohidratet komplekse, si niseshteja që gjendet në oriz, patate dhe bukë.
Grupi dytë: Sheqernat sipas përbërjes:
- Karamelet dhe ëmbëlsirat që ngjiten. Ato ngjiten në dhëmbë dhe penetrojnë në boshllëqet e tyre, çka e bën të vështirë pastrimin e tyre. Po ashtu gjë bën që ato të hedhin themelet për ‘’ta pushtuar’’ dhëmbin.
- Frutat e thata. Si për shembull rrushi dhe fiku thatë. Është e vërtetë se këto janë fruta, por përmbajtja e sheqerit tek to është e lartë pasi uji tyre është tharë.
- Ushqimet me niseshte si patatinat, çibukët, etj. të cilat shpërbëhen në ulluqet dhe të çarat e dhëmbëve.
A mund të bashkosh dy të kundërtat?
Zgjidhja ideale e kësaj situate mund të jetë arritja e një marrëveshjeje e cila bazohet në klauzola që thonë se ushqimi sheqernave duhet të jetë në bazë të cila kritereve të caktuara dhe të shoqëruara me ushqime të tjera. Kështu mund të realizohet mirëmbajtja e dhëmbëve. Ja kush janë klauzolat:
- Cakto vetëm një kohë të caktuar të ngrënies së ëmbëlsirave, një herë në ditë, apo një herë në javë nëse ke mundësi. Kjo gjë ul kohë e sulmimit të dhëmbëve nga aciditetet.
- Konsumo ushqime që stimulojnë sekretimin e pështymës çka stabilizojnë acidet në gojë. Këto ushqime mund të jenë, djathi, perimet, etj.
- Përtyp çamçakëzë që nuk përmbajnë sheqer dhe të cilat stimulojnë pështymën në gojë.
- Mos u mashtro nga pretendimet se sheqeri bojëkafe është i shëndetshëm apo se mjalti është ushqim natyral dhe nuk i dëmton dhëmbët pasi këto shtojnë probabilitetin e prishjes së tyre. Sheqeri bojëkafe nuk është gjë tjetër vetëm se sheqer i bardhë me disa përbërës të tjerë, po ashtu edhe mjalti është i përzierë me fruktozë dhe glukozë. Të dyja këto shkaktojnë prishjen e dhëmbëve.
- Përdorni furçën dhe lajini dhëmbët pas çdo vakti apo së paku dy herë në ditë dhe përdor së paku fijen e dhëmbëve një herë në ditë.
