Rusia po lançon bankingun islam për herë të parë si pjesë e një programi pilot dyvjeçar më 1 shtator.
Me një popullsi të konsiderueshme muslimane të vlerësuar në 25 milionë, institucionet financiare islame kanë ekzistuar në Rusi më parë, por kjo është hera e parë që legjislatura e vendit e miraton zyrtarisht nisjen e tyre.
Më 4 gusht, presidenti rus Vladimir Putin nënshkroi një ligj që prezanton bankingun islam për të monitoruar “prakticitetin” e tij.
Programi pilot do të zbatohet në katër republika me shumicë muslimane – Tatarstan, Bashkortostan, Çeçeni dhe Dagestan, zona që tashmë kanë më shumë përvojë me financimin islam.
Nëse programi rezulton i suksesshëm, plani është të futen rregullore të reja në pjesën tjetër të vendit.
Çfarë është e ndryshme në lidhje me bankingun islam?
Banka islame operon sipas Sheriatit, sistemit ligjor islam që ndalon transaksionet që përfshijnë kamate ose ngarkimin e interesit, duke i konsideruar ato të padrejta.
Ndërsa financimi bazohet në një borxh të nevojshëm që duhet shlyer me këste (pra me këste pa kamatë), klienti dhe banka ndajnë në mënyrë të barabartë riskun dhe përfitimin.
“Asnjë bankë nuk mund të përfitojë nga problemet financiare dhe paaftësia paguese e një klienti, gjë që ndodh shpesh në financat konvencionale,” i tha Al Jazeera Madina Kalimullina, e cila është sekretare ekzekutive e Shoqatës Ruse të Ekspertëve të Financave Islame.
“Financat islame promovojnë marrëdhënie të bazuara në partneritet, gjë që është e rrallë në financat konvencionale,” shtoi ajo.
Banka islame gjithashtu nuk financon sektorë të dëmshëm për shoqërinë, si alkooli, duhani dhe lojërat e fatit.
Një tjetër ndryshim kyç është se bankat islame nuk lejojnë financimin e spekulimeve ose “marrëveshjeve pa aktivitet real“, tha Kalimullina, të cilat më parë nxitën krizën financiare globale.
Pse Rusia po prezanton bankingun islam?
Sektori bankar islam ka një normë vjetore rritjeje prej 40 për qind dhe thuhet se pritet të arrijë në 7.7 trilion dollarë në vlerë deri në vitin 2025, sipas nënpresidentit të lartë Oleg Ganeyev të Sberbank, huadhënësi më i madh i Rusisë.
Kalimullina tha se “tregu në rritje ka nevojë për rregullim dhe mbrojtje të investitorëve dhe klientëve”, por tregu bankar islam nuk mund të përdorë përfitimet e programeve të mbështetjes shtetërore për kreditë hipotekare dhe mbështetjen për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, sepse të gjitha këto programe mbështetëse bazohen në kredi që përfshijnë interesin, në kundërshtim me Sheriatin.
“Këto pengesa janë zgjidhur pjesërisht për financimin e hipotekës me ligjin e miratuar. Pritet që eksperimenti të përmirësojë kushtet për zhvillimin e mëtejshëm të mënyrës islame të financimit”, tha Kalimullina.
A ndikuan sanksionet perëndimore në vendimin e Rusisë për të nisur bankingun islami?
Bankingu islam është një “iniciativë e shumëpritur” për të cilën është folur në Rusi që nga kriza financiare e vitit 2008, “kur bankat u përballën me mungesën e likuiditetit dhe filluan të kërkonin burime alternative të parave të gatshme”, thotë Diana Galeeva, një pedagoge në Universitetin e Oksfordit në Mbretërinë e Bashkuar.
Pas aneksimit të Krimesë nga Rusia në vitin 2014, pas së cilës bankat ruse filluan të ndiejnë presionin e sanksioneve perëndimore, “Shoqata e Bankave Ruse propozoi lejimin e bankingut islam në Federatën Ruse dhe krijimin e një komiteti brenda Bankës Qendrore për të rregulluar aktivitetet e bankimit sheriatik”, tha ajo.
Lufta në Ukrainë dhe presioni perëndimor mbi sektorin ekonomik rus janë vetëm ngjarjet e fundit që kanë përshpejtuar procesin e kthimit në bankingun islam.
“Krizat e viteve të fundit e kanë shtyrë Rusinë të largohet gjithnjë e më shumë nga Perëndimi dhe drejt Lindjes, që në shumë raste nënkupton lidhje më të mëdha me ekonomitë e vendeve me shumicë muslimane,” tha Galeeva.
Si do ta ndihmojë kjo lëvizje ekonominë apo marrëdhëniet ekonomike ruse?
Një shpjegim kyç për arsyen se pse ekonomia e Rusisë ka mbetur elastike ndaj sanksioneve perëndimore janë të ardhurat e saj nga energjia dhe “bankimi islamik, në krahasim, do të ketë shumë pak ndikim të drejtpërdrejtë,” tha Galeeva.
Por, me eksperimentin e ri dyvjeçar, “ekonomia ruse do të kthehet gjithnjë e më shumë në Lindje, sepse qëllimi kryesor është që Rusia, dhe veçanërisht ky rajon, të bëhet më tërheqëse për investimet e huaja nga Lindja e Mesme dhe vende të tjera me sheriatin financiar kornizë.”
Kalimullina tha se shpreson se programi i ri do të zhvillojë “financim të bazuar në asete dhe partneritete për ndarjen e riskut”.
“Grupi i parë që përfiton nga tregu i ri janë ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, të cilat shpesh janë të nënfinancuara. Mënyra islame e financimit është, siç dihet, më e orientuar drejt financimit të ekonomisë reale me produkte reale ekonomike”, tha Kalimullina. /tesheshi.com/
