Agresioni rus i Ukrainës ka shkaktuar një problem të madh për krijuesit e strategjisë amerikane të sigurisë, të cilët planifikuan të kundërshtojnë një strategji, dhe kjo është ngritja e Kinës.
Që nga fundi i Luftës së Ftohtë dyzet vjet më parë, Uashingtoni ka dominuar arenën gjeostrategjike globale dhe ndikimi i tij politik dhe ushtarak është përhapur në të gjitha pjesët e botës. Uashingtoni nuk hezitoi të përfshihej në konflikte ushtarake, qoftë në Ballkan, Lindjen e Mesme, Amerikën Qendrore dhe Afrikë, pa frikën e reagimit të ndonjë prej fuqive të mëdha rivale. Uashingtoni, pavarësisht rezervave dhe përjashtimeve, ka mbrojtur demokracinë në mbarë botën dhe ka zgjeruar Organizatën e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) në lindje.
Që kur presidenti Xi Jinping erdhi në pushtet në Kinë dhjetë vjet më parë, elita amerikane ka filluar t’i kushtojë vëmendje zgjerimit të fuqisë kineze, e cila nuk ishte më tregtare-industriale, por ishte zgjeruar fuqishëm në aspektet ushtarake dhe teknologjike.
Një rrjet aleatesh të rinj
Sapo erdhi në pushtet, Joe Biden filloi të formonte një rrjet aleancash të reja që rrethonin Kinën me synimin për të kundërshtuar fuqinë e saj në rritje në rajonin Indo-Paqësor. Si rezultat, u krijua aleanca AUKUS me Australinë dhe Britaninë, dhe aleanca QUAD me Japoninë, Australinë dhe Indinë.
Gjatë dy dekadave të fundit, dokumentet e sigurisë kombëtare të SHBA-së tregojnë për një përshkallëzim të konsiderueshëm të kërcënimeve nga Kina dhe disa rreziqe të vogla nga Rusia. “Udhëzimet e përkohshme strategjike për Strategjinë e Sigurisë Kombëtare”, e lëshuar nga administrata Biden marsin e kaluar, vetëm dy herë përmendën Rusinë si një fuqi rivale që përbën një sfidë për Shtetet e Bashkuara. Kina përmendet 15 herë në dokument, të gjitha në kuadrin e nevojës për t’u përballuar si kërcënim, pasi është kthyer në rivalin e vetëm të aftë qw ndërthur fuqinë ekonomike, diplomatike, ushtarake dhe teknologjike për të sfiduar aftësitë amerikane.
Për shkak të të gjitha sa më sipër, Pekini dhe Moska janë afruar më shumë vitet e fundit, kryesisht për shkak të shqetësimeve të ngjashme rreth një rrjeti aleancash ushtarake të SHBA-së në afërsi të kufijve të tyre. Muajin e kaluar, presidentët kinezë dhe rus nënshkruan një deklaratë në Pekin duke përshkruar partneritetin e tyre në rritje si “pa kufij”.
Ndikimi i globalizimit në tregtinë dhe ndërvarësia e shteteve ka komplikuar aleancat ndërkombëtare që kanë natyrë ushtarake. Ndërsa Rusia konsiderohet furnizuesi kryesor i energjisë për Evropën Perëndimore, Kina është partneri tregtar numër një për Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimin Evropian.
Ridizajnimi i marrëveshjeve evropiane të sigurisë
Për dekada, elita e Uashingtonit e pa Evropën si një kontinent të lirë dhe të begatë që jeton në paqe, pavarësisht shqetësimeve të caktuara për Rusinë, por as që mendoi se mund të niste një pushtim të plotë të një kombi të vetëm sovran, siç është rasti tani.
Rusia ka përfituar nga fokusi i Uashingtonit në trajtimin e kërcënimeve të paraqitura nga rritja e Kinës dhe ka bërë atë që e sheh të nevojshme për të riformuar marrëveshjet e sigurisë të Evropës, pavarësisht kundërshtimeve të SHBA-së dhe sanksioneve të gjera perëndimore.
Pekini pajtohet me Moskën në nevojën për të riformuar rendin botëror në favor të tyre. Edhe pse marrëdhëniet e tyre nuk arrijnë nivelin e një aleance zyrtare, armiqësia e tyre e përbashkët ndaj vizionit amerikan është e mjaftueshme për të koordinuar lëvizjet e tyre strategjike për të kundërshtuar atë që ata e shohin si “përparësi të njëanshme ushtarake amerikane në kurriz të sigurisë së të tjerëve”.
Pra, pushtimi i Ukrainës përfaqëson konfliktin e parë të madh që reflekton në pasojat e tij indikacionet e një sistemi gjeostrategjik tredimensional, edhe pse Rusia është një vend i dobët ekonomikisht dhe financiarisht për standardet kineze dhe amerikane.
Ky rend në zhvillim i lë Shtetet e Bashkuara të konkurrojnë me dy rivalë në të njëjtën kohë në pjesë të ndryshme gjeografikisht të botës. Administrata e Biden tani përballet me vendime të mëdha për riorganizimin e prioriteteve të saj, rritjen e shpenzimeve të saj ushtarake, duke kërkuar nga aleatët të kontribuojnë më shumë, duke vendosur forca shtesë jashtë vendit dhe duke zhvilluar burime më të larmishme energjie për të reduktuar varësinë e Evropës nga Moska.
“Përsëri konkurrencë e madhe e fuqisë”
Kështu, struktura e sigurisë amerikane filloi të vërente atë që Pentagoni e quajti “rikonkurrencë e fuqive të mëdha” në 2015 dhe e zhvendosi fokusin nga lufta globale kundër terrorit në ripërgatitjen për konfliktet e ardhshme. Sekretari amerikan i Mbrojtjes Lloyd Austin e ka përshkruar vazhdimisht Kinën si një “sfidë urgjente”, ndërsa Rusia shihej si një kërcënim i vogël në planin afatgjatë.
Ky parashikim është në përputhje me prioritetet e Presidentit Biden, edhe pse ai premtoi mbështetje për demokracitë botërore. Tërheqja nga Afganistani dhe reduktimi i pranisë ushtarake në Lindjen e Mesme shënoi fillimin e një tendence që synonte rivendosjen e marrëdhënieve me Moskën, në mënyrë që ajo të mund të fokusohej në konkurrencën ushtarake, ekonomike dhe teknologjike me Kinën.
Për të arritur këtë qëllim, Biden mbajti një takim me Putinin në qershor për të vendosur atë që Shtëpia e Bardhë e përshkroi si një marrëdhënie “të qëndrueshme dhe të parashikueshme”. Për të vendosur kontrollin mbi marrëdhëniet me Moskën, Biden ra dakord të zgjasë marrëveshjen e re START për pesë vjet, e cila kufizon armët bërthamore me rreze të gjatë veprimi amerikane dhe ruse.
Me agresionin rus të Ukrainës, Uashingtoni po rijeton një skenar makthi në të cilin detyron ushtrinë e tij të rrezikojë nëse detyrohet të luftojë në dy ose më shumë fronte (Evropë dhe Tajvan) në të njëjtën kohë.
Kriza në Ukrainë tashmë e ka shtyrë Uashingtonin të lëvizë më shumë trupa në Evropë dhe ka të ngjarë ta shtyjë atë të rishqyrtojë nivelin e shpenzimeve të mbrojtjes dhe madhësinë e forcave të tij të armatosura. Disa analistë besojnë se epokës së shkurtimeve bërthamore po i vjen fundi, pasi shumë zëra në Pentagon po mbrojnë që arsenali bërthamor të jetë mjaft i madh për të penguar armët e forta bërthamore ruse dhe forcat bërthamore të Kinës në rritje të shpejtë, të cilat nuk janë të kufizuara nga asnjë marrëveshje për kontrollin e armëve.
Përveç çështjeve ushtarake, kriza e Ukrainës do të përshpejtojë shpërthimet e mëtejshme të globalizimit ekonomik, madje më shumë sesa goditja me të cilën përballet vizioni i Uashingtonit, për shkak të krizave të zinxhirit të furnizimit, diktuar nga pandemia luftërat proteksioniste tarifore. Pas sulmit ndaj Ukrainës nga Putini, frika e Kinës u intensifikua se ajo mund të bëhet objektivi i radhës i sanksioneve të SHBA-së dhe Perëndimit që synojnë ndalimin e rritjes së saj.
Disa analistë amerikanë besojnë se kjo rritje duhet të ndalet tani, në mënyrë që Shtetet e Bashkuara dhe Perëndimi të mos duhet ta ndalojnë atë me mjete ushtarake në të ardhmen. /tesheshi.com/
