Pushtimi rus i Ukrainës fillimisht u duk se i shtyu aleatët e NATO-s të merrnin një rol më të fuqishëm në mbrojtjen e Evropës. Por kohët e fundit, disa analistë kanë vërejtur se lufta në fakt duket se ka pasur efektin e kundërt në varësinë e Evropës nga Uashingtoni, shkruan Christopher McCallion në një artikull të botuar në National Interest.
Kjo, sipas McCallion, nuk është aspak befasuese. Ai kujton se Franca dhe Gjermania kanë lënë veten mënjanë me kujdes kur bëhet fjalë për luftën në Ukrainë, megjithëse presidenti francez Emmanuel Macron ka mbrojtur autonominë strategjike në vitet e fundit dhe kancelari gjerman Olaf Scholz njoftoi një “ndryshim të epokës” historike (Zeitenwende) në politikën e mbrojtjes në përgjigje të pushtimit të Rusisë.
E gjithë kjo, shton McCallion, i frustron aleatët e Evropës Lindore si Polonia dhe shtetet baltike. Ai shpjegon se këto vende e perceptojnë këtë si ambivalencë të homologëve të tyre perëndimorë, prandaj janë edhe më të etur për të ruajtur praninë amerikane në Evropë.
“Sidoqoftë, qëndrimi më i përmbajtur i Francës dhe Gjermanisë ndaj Rusisë nuk bazohet në mungesë kurrizore apo maturi. Për shkak të gjeografisë, fuqisë relative dhe historisë, evropianët perëndimorë dhe lindorë i perceptojnë ndryshe kërcënimet ruse”, shpjegon ai.
“Kjo zakonisht do të thotë se dy gjysmat e Evropës nuk janë vërtet aleatë natyralë. Historikisht, Evropa Lindore pati fatkeqësinë e të qenit një zonë tampon midis Evropës Perëndimore dhe Rusisë, dhe ky është një rol në të cilin evropianolindorët nuk duan ta gjejnë veten përsëri, gjë që është mjaft e kuptueshme,” shton ai.
Ai vazhdon duke thënë se kjo asimetri themelore u fut në aleancë nga zgjerimi i NATO-s nga vitet 1990 e tutje – një çarje që është fshirë nga lidershipi i përhershëm i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
“Angazhimi amerikan ndaj NATO-s”
Shumë komentatorë perëndimorë fajësojnë në mënyrë refleksive Francën dhe Gjermaninë se nuk e mbështesin Ukrainën në mënyrë më agresive, duke ulur besueshmërinë e tyre në sytë e Evropës Lindore dhe duke e detyruar atë të mbështetet më shumë tek Uashingtoni për të lehtësuar frikën e saj të sigurisë. Sipas këtyre argumenteve, shkruan McCallion, Evropa Perëndimore duhet të rritet më seriozisht dhe të ndihmojë në udhëheqjen e një sulmi kundër Rusisë.
Megjithatë, shton ai, në atë rast ka disa arsye për skepticizëm.
“Së pari, performanca e ushtrisë ruse e bën reagimin e Francës dhe Gjermanisë relativisht proporcionale. Rusia ka luftuar për muaj të tërë për të kapur qytetin e vogël rajonal të Bakhmutit; duke mos marshuar në Varshavë së shpejti. Ndërsa europianolindorët ndoshta duan vetëm që fushat ruse të rrafshohen me tokë, Franca dhe Gjermania e kuptojnë se Rusia ndoshta do të jetë gjithmonë një fuqi në rajon dhe se bashkëjetesa paqësore kërkon një lloj akomodimi të arsyeshëm të ndërsjelltë”, shpjegon ai.
Në fund të fundit, shkruan ai, duke dëgjuar zyrtarët dhe analistët amerikanë që ankohen për varësinë e sigurisë së Evropës, do të mendohej se këta njerëz duan të largohen nga Evropa për në SHBA sa më shpejt të jetë e mundur.
“Dhe situata është e kundërt; shumica e të njëjtëve zëra janë thellësisht të përkushtuar për ta mbajtur Amerikën të përkushtuar përgjithmonë ndaj NATO-s”, thotë ai.
“Ndarja” ose “zhvendosja” e barrës
Sipas argumenteve konvencionale, mënyra më e mirë për të arritur “ndarje më të madhe të barrës” mes aleatëve është që Shtetet e Bashkuara të inkurajojnë aleatët e saj të aftë të bëjnë më shumë për mbrojtjen e tyre.
“Logjika shkakësore në këtë rast nuk është e qartë, por është qartësisht kontradiktore: nëse bëjmë më shumë, inkurajojmë aleatët tanë të bëjnë më pak”, shpjegon ai.
Ai shton se një argument alternativ është inkurajimi i vendeve të pasura dhe të afta të Evropës Perëndimore që të marrin më shumë përgjegjësi në Bashkimin Evropian dhe të zvogëlojnë ngadalë, por në mënyrë të qëndrueshme dhe hapur kontributin e tyre për sigurinë e kontinentit.
“Megjithatë, kjo nuk do të ishte një ‘ndarje e barrës’ më e mirë, por ‘zhvendosje e barrës’”, përfundon ai.
Nëse qëllimi është me të vërtetë siguria evropiane, shkruan McCallion, duhet të presim që shtetet e afta si Franca dhe Gjermania të veprojnë si çdo shtet tjetër pa garanci dhe të menaxhojnë aleancat e tyre. Në të njëjtën kohë, shton ai, Polonia dhe shtetet baltike preferojnë garancitë amerikane, por ndoshta do të jenë në gjendje të flenë të qetë falë pranisë së fqinjëve të tyre perëndimorë më të fuqishëm dhe të armatosur me armë bërthamore.
“Megjithatë, për të qenë i sinqertë, kontradikta në zemër të thirrjes për ‘ndarje më të mirë të barrës’ ndoshta njihet nga ata të përkushtuar ndaj qëndrueshmërisë së aleancës transatlantike dhe kjo moskoherencë është pikërisht dobia e saj,” shkruan McCallion.
Ai thekson se pothuajse askush në krijimin e politikës së jashtme amerikane nuk dëshiron në fakt të heqë dorë nga vendi i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në krye të tryezës në NATO, gjë që e vendos Evropën në sferën amerikane të ndikimit.
“Kështu, për të cituar historianin Richard Sakwa, ekzistenca e NATO-s do të justifikohet për ca kohë nga nevoja për të menaxhuar kërcënimet e sigurisë që vijnë nga zgjerimi (i saj),” përfundon McCallion. /tesheshi.com/
