Lufta midis Rusisë dhe Ukrainës reflektoi pashmangshmërisht qëndrimet e të dy palëve të Kishës Ortodokse dhe marrëdhëniet e tyre në të dy vendet, që ishte ngjarja më e madhe politike që ngriti çështjen e mosmarrëveshjeve që janë akumuluar vitet e fundit brenda Kishës Ortodokse.
Këto mosmarrëveshje arritën maksimumin e tyre me fillimin e një operacioni të posaçëm ushtarak – siç e quan Rusia – në Ukrainë, pas deklaratave të peshkopëve ortodoksë në të dy vendet dhe personaliteteve të tjera fetare për luftën në vazhdim, gjë që padyshim i thelloi këto mosmarrëveshje.
Mëkati i Kainit
Gjatë një takimi në Varshavë me refugjatët ukrainas, Patriarku Ekumenik Bartolomeu I i Konstandinopojës dënoi atë që ai e përshkroi si një “pushtim të tmerrshëm” të forcave ruse me të cilin vendi i tyre është përballur për më shumë se një muaj. Ai vuri në dukje se “populli ukrainas dhe rus dolën nga pagëzimorja e Dnieperit”, ndërsa luftën mes këtyre popujve e cilësoi si një përsëritje të mëkatit të Kainit, i cili vrau vëllanë e tij për zili. Ai shtoi se Kisha Ortodokse e Ukrainës mbron sovranitetin dhe integritetin e Ukrainës.
Nga ana tjetër, Kirill, patriarku i Moskës dhe i gjithë Rusisë, e cilësoi konfliktin aktual si “metafizik, jo material”. Ai shpjegoi se qëndrimi i Kishës Ortodokse Ruse “bazohet në besnikërinë ndaj ligjit të Zotit, ligjit të dashurisë dhe drejtësisë, dhe se nëse sheh një shkelje të tij, ajo kurrë nuk do të tolerojë ata që shkelin këtë ligj, duke përfshirë fshirjen e vijës mes shenjtërisë dhe mëkatit. Ata e promovojnë mëkatin si një paradigmë”.
Gjatë meshës së tij, Patriarku Kirill foli drejtpërdrejt për atë që ai e cilësoi si shtypje dhe shfarosje të njerëzve në Donbas për tetë vjet, ndërsa “e gjithë bota heshti për këtë vuajtje”. Ai shtoi se u bën thirrje të gjithëve të tregohen tolerantë dhe të përmbajtur, sepse “falja pa drejtësi është dorëzim dhe dobësi. Prandaj, falja duhet të shoqërohet me ruajtjen e së vërtetës”.
Në komentin e saj të parë mbi ngjarjet, Patriarkana e Moskës i bëri thirrje Patriarkut të Moskës Kirill që t’u bëjë thirrje të gjithë priftërinjve dhe “atyre besnikë të Kishës Ortodokse Ruse” që të “kthejnë paqen” dhe të ndihmojnë refugjatët, duke vënë në dukje se ai simpatizon fuqishëm të gjithë ata që janë prekur nga fatkeqësia. Dhe se ai “ndjen dhimbje të thellë dhe të sinqertë për shkak të vuajtjeve të njerëzve si pasojë e ngjarjeve të tilla”.
Autoqefalia
Është e rëndësishme të theksohet se Kisha Ortodokse Ukrainase e Patriarkanës së Moskës është një kishë autoqefale brenda Kishës Ortodokse Ruse. Megjithatë, Kisha Ortodokse Ruse reagoi jashtëzakonisht negativisht ndaj ligjeve të veçanta – të paraqitura në Verkhovna Rada – që ndalonin aktivitetet e Patriarkanës së Moskës në tokën ukrainase, dhe paralajmëroi Kievin për një “konfrontim të përgjithshëm me pasoja të paparashikueshme”.
Kjo nuk është hera e parë që ka shenja të një ndarjeje strukturore brenda Kishës Ortodokse, midis pjesëve të saj ruse dhe ukrainase. Në vitin 2016, ndodhi një pikë kthese e rëndësishme që hodhi hije mbi unitetin e Kishës, kur ish-presidenti Petro Poroshenko bëri thirrje për krijimin e një kishe lokale (autoqefale) të bazuar në të ashtuquajturën Patriarkana e Kievit. Megjithatë, thirrja e tij u shpërfill nga ortodoksët e botës dhe Moska pa në këtë hap një përpjekje për një grusht shteti në kishë.
Këmbëngulja për unitet
Në një intervistë, At Igor Yakimchuk, kryeprift dhe sekretar i Departamentit të Marrëdhënieve me Kishën e Jashtme të Patriarkanës së Moskës, tha se qëndrimi i Kishës Ortodokse Ruse ishte konsistent dhe i bazuar në nevojën për të vendosur paqen në Ukrainë dhe për të ruajtur unitetin shpirtëror të popullit nën kujdesin e Kishës Ortodokse Ruse.
Yakimchuk shpjegoi se aktivitetet e Kishës Ortodokse Ruse në rrethanat aktuale, ndër të tjera, përfshijnë dhënien e formave të ndryshme të ndihmës për të gjithë ata që janë prekur nga ngjarjet aktuale, pavarësisht nga kombësia e tyre.
I pyetur nëse deklaratat e disa autoriteteve fetare në Ukrainë mund t’i hapin rrugën përçarjeve brenda kishës, ai tha se “në rrethanat aktuale, është shumë herët për të bërë ndonjë vlerësim, sepse është e rëndësishme të rivendosim marrëdhënie të mira vëllazërore midis popujve tanë.”
Megjithatë, ai theksoi se Kisha e Ukrainës, si kishë e popullit ukrainas, lutet për këtë dhe për atdheun e saj, gjë që nuk është për t’u habitur, beson ai.
Injorimi
Është e rëndësishme të theksohet se kishat e Kishës Ortodokse Ukrainase të Patriarkanës së Moskës në Kiev nuk e përmendin emrin e Kirillit, Patriarkut të Moskës dhe Gjithë Rusisë, gjatë lutjeve dhe liturgjive.
Për më tepër, ka raporte se peshkopët e Kishës Ortodokse në Ukrainë kanë refuzuar të marrin pjesë në Këshillin e Peshkopëve të Kishës Ortodokse Ruse të planifikuar për në maj në Moskë, duke bërë që disa vëzhgues të besojnë se ka një përpjekje për të ndarë plotësisht kishat ortodokse ruse dhe ukrainase. /tesheshi.com/
