Mundësia në rritje e kthimit të Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë i mbush liderët evropianë me “stres dhe ankth”, kryesisht për shkak të tendencës së ish-presidentit amerikan për të bërë kthesa të papritura në politikë, tha kryeministri i Kosovës Albin Kurti në një intervistë për portalin Semafor.
Kurti vlerësoi gjithashtu se marrëdhëniet e tij të këqija me Richard Grenell, i cili ishte i dërguari special i Trump për negociatat Kosovë-Serbi, “mund të përbënin një sfidë” nëse Grenellit sërish i jepej një pozicion i lartë i politikës së jashtme apo sigurisë kombëtare në administratën e re të Trump.
Kurti u bëri thirrje vendeve perëndimore që të lehtësojnë rrugën e Kosovës drejt anëtarësimit në NATO dhe Bashkimin Evropian, duke theksuar rritjen e shpenzimeve të mbrojtjes prej dy për qind të PBB-së, që është synimi që aleanca ushtarake perëndimore ka vendosur për anëtarët e saj. “Ne meritojmë më shumë,” tha ai.
Rreziku i një krize gjeopolitike në Ballkan është një shqetësim i vazhdueshëm i Perëndimit: Serbia dhe Kosova, të cilat shpallën pavarësinë në vitin 2008, janë vazhdimisht në mosmarrëveshje, ku Prishtina i kërkon Beogradit të njohë Kosovën si shtet sovran, ndërsa Serbia pretendon se Kosova trajton keq komuniteti i saj serb, shkruan Semafor.
Kurti tha se polarizimi i paprecedentë në SHBA po bëhet gjithnjë e më shumë një çështje shqetwsuese për liderët evropianë, të cilët duhet të merren me pasigurinë që rrethon politikën amerikane në të njëjtën mënyrë si politikanët amerikanë: “Ka disa aspekte të qeverisjes dhe politikëbërjes, dhe opinionit publik me të cilin SHBA po përballet sot për herë të parë”, tha ai.
Duke folur në prag tw një mbledhjeje në një institut kërkimor për çështjet globale në Londër, Kurti tha se mbështetja afatgjatë e SHBA-së për Kosovën nuk ka gjasa të ndryshojë, por se “kthimi i mundshëm i Presidentit Trump … po shkakton gjithashtu njëfarë stresi dhe ankthi në të gjithë kontinentin dhe nuk është ndryshe as në Kosovë”.
Problemi, vazhdoi ai, nuk është se “diçka e keqe mund të ndodhë”, por “frika nga diçka e panjohur”. “Thënë thjesht, çfarë do të bëjnë ato (Shtetet e Bashkuara) dhe si do të mendojnë, dhe se si një urgjencë e caktuar mund të rrëmbejë të gjithë axhendën, kjo është ajo për të cilën njerëzit shqetësohen më shumë”, shtoi ai.
Kosova ka rritur shpenzimet e mbrojtjes për të përmbushur objektivin e NATO-s prej dy për qind të PBB-së, shtoi Kurti, pavarësisht se nuk është anëtare e bllokut: vendet evropiane që shpenzojnë nën atë prag dhe nuk kanë marrë mjaftueshëm barrën ushtarake kanë qenë problemi i Trump gjatë mandatit të tij. “Pra, ndoshta ne nuk jemi në krye të listës (të Trump). Së pari do të merren me disa vende të tjera”, tha me të qeshur lideri kosovar.
Kurti ka mbrojtur gjithashtu rritjen e angazhimit me NATO-n dhe anëtarësimin në aleancë, por kjo ambicie aktualisht është e bllokuar nga katër shtete anëtare, dhe Kosovës i mungon shtetësia e njohur nga OKB, që është një tjetër pengesë.
“Ne nuk kemi një kërcënim të menjëhershëm si Ukraina apo Moldavia nga Rusia, por Kosova, Bosnja dhe Hercegovina, madje edhe Mali i Zi, duhet të them, nuk janë plotësisht të sigurta”, tha Kurti. “Nuk kemi frikë, por jemi vigjilentë. NATO duhet gjithashtu të mbështesë vigjilencën tonë”, shtoi ai.
Duke folur për vizitën e liderit kinez Xi Jinping në Serbi këtë muaj, Kurti tha se nëse krahasohen Pekini dhe Moska, “Rusia është më shkatërruese… në kuptimin që Rusia dëshiron të shohë shkatërrimin e Perëndimit demokratik, veçanërisht të SHBA-së, ndërsa Nga ana tjetër, Kina nuk dëshiron të shkatërrojë Perëndimin apo SHBA-në, por t’i ndajë ato”.
Komentet e Kurtit janë të jashtëzakonshme për sinqeritetin e tyre, duke shprehur publikisht atë që shumë liderë, zyrtarë dhe diplomatë evropianë kanë thënë kryesisht privatisht: se një presidencë e dytë e Trump përbën një rrezik të veçantë për Evropën, e cila përfiton nga ombrella e sigurisë së Amerikës dhe ka ndërtuar një tregti të ndërlidhur dhe lidhjet ekonomike përtej Atlantikut, shkruan Semafor.
Portali shton se Evropa është gjithashtu gjithnjë e më e shqetësuar për SHBA-në në një kuptim më të gjerë. Edhe nën Joe Biden, SHBA-ja ka qenë e ngadaltë për të ofruar ndihmën e nevojshme ushtarake për Ukrainën në muajt e fundit dhe ka vendosur masa proteksioniste që, megjithëse synojnë kryesisht Kinën, kanë përjashtuar gjithashtu kompanitë evropiane nga industritë kryesore.
Rikthimi i mundshëm i Grenellit
Kurti shpreh mbështetje të pakufizuar për SHBA-në: I pyetur nëse Kosova, si vendet e tjera të vogla, është përballur me një zgjedhje të vështirë mes SHBA-së dhe Kinës, ai thjesht është përgjigjur: “Nuk kemi pse të zgjedhim sepse tashmë e kemi bërë atë zgjedhje dhe asnjëherë nuk kemi ndërruar mendje”, transmeton Semafor.
Uashingtoni, megjithatë, nuk është aq i kënaqur me qeverinë e tij: Politico raportoi qershorin e kaluar se si demokratët ashtu edhe republikanët e konsiderojnë Kurtin “kokëfortë dhe ndonjëherë të pamatur”, se administrata Biden e fajëson atë për trazirat në zonat me shumicë serbe në veri të Kosovës, ndërsa ambasadori i SHBA-së pranoi në Beograd se Uashingtoni ka “disa probleme thelbësore me të”.
Ndërkohë, Grenell ka qenë një kritik i zëshëm i Kurtit, duke thënë së fundmi javën e kaluar se kryeministri “po e mban prapa Kosovën”.
I pyetur se si do të sillej me Grenellin nëse do të bëhej sërish figurë e shquar, Kurti u përgjigj: “Po, më kritikon herë pas here, por nuk më shqetëson… Nëse nuk gjejmë gjuhën e përbashkët, nëse ai ndodh që të kthehet në ndonjë pozicion, atëherë ndoshta duhet të përpiqem të sigurohem që ministri im i jashtëm ta bëjë atë punë,” tha ai, por shtoi se Grenell ose kritikë të tjerë të udhëheqjes së tij në qeveri “mund të jenë një sfidë”.
