Nga Bashkim Kastrati
Investimet e huaja direkte konsiderohen si të domosdoshme për një zhvillim të qëndrueshëm ekonomik, për zbutjen e papunësisë dhe varfërisë. Dhe duke marrë parasysh situatën ekonomike dhe sociale në Kosovë, ardhja e investimeve të huaja do të ndikonte dukshëm në përmirësimin e gjendjes.
or fatkeqësisht vlera e investimeve të huaja nuk ka qenë në nivelin e dëshiruar viteve të fundit. Investitorët e huaj që kanë qenë të interesuar për të investuar në Kosovë kanë ikur dhe kanë përfunduar në vendet e rajonit.
Vendet si Serbia dhe Maqedonia kanë krijuar një ambient të mirë për investitorët e huaj. Njihet rasti i një investitori gjerman që ka ikur nga Kosova për në Maqedoni, duke punësuar qindra njerëz. Por ka pasur raste kur edhe investitorë shqiptarë kanë deklaruar se do të ikin në Maqedoni për të zhvilluar aktivitetin e tyre, pasi që atje shteti iu jep benificione të ndryshme, si shfrytëzim të tokës pa pagesë për një periudhë të caktuar kohore.
Gjithashtu edhe Serbia ka tërhequr investitorë të huaj. Marka të fuqishme të tregut botëror tashmë prodhojnë në këtë shtet.
Njohësit e fushës së ekonomisë thonë se shtetet e rajonit kanë qenë shumë më të organizuara në tërheqjen e investimeve ndërkombëtare dhe se Kosova duhet të mësojë nga vendet e rajonit dhe nuk i bëhet nder që Maqedonia të jetë edhe absorbues i investimeve të huaja, por edhe eksportues shumë më i madh se sa Kosova.
Ja pse investitorët e huaj nuk investojnë në Kosove?
Ekonomisti Mustafe Kadriaj thotë për tesheshi.com se logjikë dhe parim i çdo biznesmeni është që në momentin që vendi ku zhvillon biznesin zhytet në korrupsion dhe nuk i ofron siguri si nga infrastruktura ligjore, taksa dhe tatime të përshtatshme; si dhe infrastrukturë teknike ku përfshihen rrugët, energjia elektrike, por i dhe mungesë e konkurrencës se lirë, ata ikin diku tjetër. Sipas tij, logjika e investitorëve është sikurse uji, që e gjen natyrshëm pikën më të lehtë të depërtimit.
“Po të krahasojmë vendet e rajonit me Kosovën janë dukshëm më të favorshëm për investitorët e huaj”, thekson Kadriaj.
Ai thotë se të gjitha vitet e pas luftës e kanë një arsye që pak a shumë është kuptueshme, si koha e UNMIK-ut, vitet e para të pavarësimit të Kosovës; por kulmi i pasqyrimit shumë irritues të Kosovës në sytë e investitorëve të huaj është mandati i fundit parlamentar, po ashtu edhe koalicioni i tanishëm qeveritar.
“Parlamenti i Kosovës me sjelljet aspak inteligjente të deputetëve të saj, me parlamentarët me performacën më të dobët që nga paslufta, dhe këtë e mbështes tek fakti se e gjithë fuqia e tyre është varur tek muskujt, ku për fatin jo të mirë në çdo moment kanë treguar se janë të gatshëm për kacafytje pozitë dhe opozitë ku për interesa partiake kanë mbetur shumë ligje pa kaluar që padyshim do të ishin të mirëseardhura për Kosovën, pra kjo ka bërë që investitorët e huaj te shohin si një vend jo stabil për një investim të mundshëm nga ana e tyre”, thotë Kadriaj.
“Si rezultat i këtyre abuzimeve si nga parlamentarët e poashtu edhe nga koalicioni qeverisës, investitorët e huaj ende kanë dozë të madhe frikë që të investojnë në Kosovë, sepse vendi ende nuk ka infrastrukturë të favorshme ligjore, mungesë e sigurisë, infrastruktura rrugore ende e ngarkuara, reduktime me energji elektrike një faktor jetikë për zhvillim normal të veprimtarisë biznesore, konkurrencë jo e lirë ekonomike pra ekonomia e tregut vetëm flitet verbalisht ndërsa në praktike është larg kërkesave të ekonomisë se tregut”, theksoi Kadriaj.
Ai mendon se përderisa vazhdon kjo frymë e qeverisjes dhe e këtij mentaliteti abuziv, Kosova do të vazhdojë të mos jetë në agjendat e investitorëve të huaj.
Të dhënat e Bankës Qendrore të Republikës se Kosovës, tregojnë se deri në muajin shtator të vitit 2016 shuma e investimeve të huaja kanë qenë 184 milionë euro. Kurse vitin 2015, investimet ndërkombëtare kanë qenë rreth 320 milionë euro.
Edhe investimet që llogariten si të huaja, janë kryesisht të mërgimtarëve shqiptarë që jetojnë dhe punojnë në vende të ndryshme të Evropës.
Ndërkohë, me qëllim të eliminimit të barrierave dhe procedurave burokratike për realizimin e investimeve të huaja, në muajin tetor në Kuvendin e Kosovës është miratuar Ligji për Investimet Strategjike. Ky ligj i mundëson qeverisë që të negociojë drejtpërdrejtë me investitorët e huaj, por edhe ata vendorë. Njëkohësisht, thuhet se ofron kushte të barabarta në aspektin e tërheqjes së investitorëve të huaj, në krahasim me vendet fqinje dhe vendet e rajonit. /tesheshi.com/
