Nënshkrimi i marrëveshjes ekonomike midis Beogradit dhe Prishtinës në Uashington, me prani të Donald Trump, tingëlloi si një bombë mediatike, por jo për shkak të normalizimit të çështjeve ekonomike dhe jetësore të serbëve dhe shqiptarëve, por për shkak të një pike që nuk ka asnjë lidhje me këtë temë.
Konkretisht, me këtë marrëveshje, Serbia mori përsipër të zhvendosë ambasadën e saj në Izrael, e cila ndodhet në Tel Aviv, drejt Jeruzalemit, ndërsa Prishtina mori përsipër të njohë Izraelin, edhe pse shteti hebre nuk i njeh atë. Gjithashtu një pjesë e rëndësishme e kësaj marrëveshje është theksimi që Beogradi dhe Prishtina do të diversifikojnë furnizimet e tyre të energjisë, që do të thotë një devijim i drejtpërdrejtë nga Rusia, ndërprerja e blerjeve të pajisjeve 5G nga furnizues jo të besueshëm (Huawei kinez) dhe dënimi i organizatës shiite Hezbollah si terroriste.
Megjithëse gjithçka duket idilike, një pyetje ngre dyshime se si BE do të reagojë ndaj këtij vendimi, i cili kundërshton faktin që Jeruzalemi është kryeqyteti i Izraelit, si dhe si do reagojë një pjesë e botës islamem të cilën Serbia e ka mbështetur vitet e fundit kur drejtoi të gjithë diplomacinë për të tërhequr njohjen e Kosovës nga disa vendet e Lindjes së Mesme dhe Afikës së Veriut, shkruan Nova.rs.
Kjo pikë, që kur u njoftua se çfarë përmban marrëveshja e nënshkruar, është bërë tema numër një në Serbi, por edhe në rajon. Me këtë marrëveshje, Serbia do të ndryshojë partnerin e saj strategjik, që do të thotë se do të zëvendësojë Moskën dhe Pekinin me Uashingtonin. A e braktis kjo marrëveshje rrugën evropiane, duke pasur parasysh pozicionin e njohur të BE-së mbi unitetin e politikës së jashtme dhe të sigurisë të anëtarëve dhe kandidatëve për anëtarësim? A do e lërë Serbia rrugën e mbivendosjes në politikën e jashtme që ka mbajtur në vite? Si do reagojnë shumica e vendeve që nuk e pëlqejnë politikën e Izraelit ndaj çështjes palestineze? Janë këto pyetje pa përgjigje për momentin.
Duhet parë se ç’ecuri do ketë marrëveshja midis Izraelit dhe Emirateve të Bashkuara Arabe, si dhe nënshkrimi në Uashington i manovrës së Donald Trump (marrëveshja Prishtinë-Beograd), ky synimi padyshim është marrja e një tjetër mandati në Shtëpinë e Bardhë.
Për Stevan Nedeljkoviç nga portali američki-izbori.rs, kjo pyetje është shumë e rëndësishme për Donald Trump, si dhe gjithçka që ka të bëjë me komunitetin hebre dhe Izraelin në përgjithësi.
Nedeljkoviç shton se një qëndrim i tillë mund të shihet që nga fillimi i administratës Trump dhe njoftimi se cilat vende do të vizitojë të parat, e cila ka mbetur si një vazhdimësi e sundimit të tij deri më sot dhe e cila përfundimisht u përfshi në marrëveshjen midis Beogradit dhe Prishtinës.
“Për Donald Trump, kjo është shumë e rëndësishme sepse ai premtoi gjatë fushatës elektorale se do ta zhvendoste ambasadën nga Tel Aviv në Jeruzalem. Shumë besojnë se kjo prishi procesin e negociatave midis Izraelit dhe Palestinës. Ai u bëri thirrje vendeve të tjera të bëjnë të njëjtën gjë, por me këtë marrëveshje, Serbia pa dyshim po forcon lidhjet e saj me Izraelin. Nga ana tjetër ekziston një problem shtesë: zhvendosja e ambasadës amerikane nga Tel Aviv në Jeruzalem është dënuar nga BE, kështu që unë mendoj se zhvendosja e ambasadës serbe nga Tel Aviv do të shkaktojë probleme për Serbinë dhe BE. Për më tepër, unë jam i sigurt se do të kemi bisedime interesante në 7 shtator,” tha Nedeljkoviç, referuar një takimi në kuadër të dialogut Prishtinë – Beograd në Bruksel.
Kur u pyetën se si një pjesë e madhe e botës islame do ta shikojë vendimin e Serbisë për të zhvendosur ambasadën e saj në Jeruzalem, Nedeljkoviç shpjegon:
“Nuk kam dyshim se zhvendosja e ambasadës serbe në Jeruzalem do të prishë patjetër marrëdhëniet e Serbisë me botën arabe, por edhe me Iranin, Sirinë dhe vendin ku Hezbollah është tradicionalisht i fortë – Libanin. Kjo duket se pengon përpjekjet e Serbisë në këtë proces njohjeje. Ne gjithashtu kemi qenë në gjendje të shohim në marrëveshje që ky proces është ngrirë për një vit, por ai do të përfundojë në një moment. Më duket se dokumenti i nënshkruar minon prioritetet strategjike të vendosura nga Serbia deri më tani.”
I pyetur nëse kjo do të thotë që Serbia po vjen në luftë me BE dhe disa vende islame, si dhe duke u larguar nga vazhdimësia e politikës së mbivendosjes, Nedeljkoviç shtoi se zhvendosja e ambasadës duhet të shërbejë si një gur themeli për forcimin e marrëdhënieve me Izraelin dhe SHBA.
“Duke qenë se e dimë se sa i fortë është lobi izraelit në Amerikë dhe në Shtëpinë e Bardhë përmes Jared Kushner dhe Sheldon Adelson dhe individëve të tjerë, unë mund të supozoj vetëm që raporti i vendimmarrjes së përfaqësuesve serbë është në lidhje më të forta me SHBA dhe Izraelin përmes lobit izraelit,” tha Nedeljkoviçc dhe shton se Prishtina ka një situatë të ngjashme, e cila me këtë vendim minon pozicionin e saj të fortë në botën islame dhe se raporti i tyre lidhet gjithashtu me Shtetet e Bashkuara, dhe se ai nuk është i sigurt nëse do të ketë njohje të ndërsjelltë të Izraelit dhe Kosovës, dhe se për momentin, ne nuk mund të vlerësojmë se sa e koordinuar është e gjithë kjo në rrugën Izrael-SHBA-Serbi-Kosovë.
Për atë sa sa i fortë është vendimi i Donald Trump para zgjedhjeve presidenciale më 3 nëntorit, Nedeljkoviç thotë se shanset që Trump dhe Biden të hyjnë në Shtëpinë e Bardhë janë 50 me 50.
“Kjo është një pikë për administratën e Donald Trump sepse ai e prezantoi veten si president i paqes që nga fillimi i mandatit të parë presidencial, domethënë një president që sjell paqe dhe i cili nuk do të fillojë luftëra të reja. Me një marrëveshje si kjo midis Beogradit dhe Prishtinës dhe një marrëveshje midis Emirateve dhe Izraelit, Trump konfirmon veten si paqebërës dhe pret që kjo t’i sjellë pikë. Një marrëveshje midis Beogradit dhe Prishtinës në këtë pikë në lidhje me zhvendosjen e kryeqytetit sigurisht që do të rrisë reputacionin e tij në komunitetin hebre në Shtetet e Bashkuara, i cili nuk është i vogël”.
