Nga Shkëlzen Rrecaj
Prishtina nuk ka shumë monumente në dukjen e saj. Dominon fryma komuniste në tërësinë urbane, duke shtuar dhe trendin e ndërtimeve të këtyre viteve, që gjithsesi kanë varrosur edhe atë pak trashëgimi të vyer. Por gjithsesi në qoshka tyë ndryshme të kryeqytetit të zhurmshëm kosovar, mund të hasësh në ca mbetje befasuese të së kalurës, ku e para gjë që të vjen ndërmend, kur i sheh ashtu, të harruara, të braktisura, në degradim e sipër, të vjen të lutesh: shpëtojeni!
Vlen kjo sidomos për një nga monumentet e rralla të Prishtinës, një shatërvan me të cilin do ndihej fatlum çdo qytet nëse do e kishte, nëse do të jetohej nga njerëz me ndjeshmëri të lartë për të bukurën, të vyerën e së kaluarës. Ndodhet në oborrin e Xhamisë së Çarshisë dhe uji që del prej aty vjen nga burimi i Gërmisë
Me mermer të dekoruar, shatërvani paraqet objektin e vetëm publik të llojit të këtillë në Prishtinë i cili ka mbijetuar deri më sot. Në bazë të të dhënave të dekoracioneve, mund të thuhet se i përket fundit të shek. XVII deri në fillim të shek. XVIII. Karakteristikë e tij është se duke qenë në funksion edhe të larjeve rituale, veç konsumit publik të ujit – gjë që e tregon prania në një oborr xhamie – ai është në tërësinë e vet një objekt arkitektural islam. Dhe thuhet se të tillë, pra shatërvanë të ngjashëm publikë, ka patur me dhjetra të shpërndarë nëpër qytet.
Shatërvani ka ruajtur vetëm një pjesë të autenticitetit të tij. Në secilën pllakë të mermerit vërehen vrima në mes, të cilat tregojnë se në të kaluarën shatërvani ka pasur zhvillim më të gjerë, mirëpo ngritja e nivelit të rrugës ka mbuluar të dhënat tjera.
Sot, shatërvani nuk e ka pamjen që dikur kishte, edhe pse është në mbrojtje të trashëgimisë kulturore. Ai është në një gjendje jo të mirë; nuk ka kush që të kujdeset dhe ta mirëmbajë këtë monument, i vetmi ka shpëtuar pa u rrënuar. Edhe pse është në funksion, njerëz të papërgjegjshëm hedhin mbeturina aty duke e bërë më të zymtë pamjen e tij, më të mjerë.
Tesheshi.com kontaktoi me Instituti i Kosovës për Mbrojtjen e Monumenteve, duke u interesuar se çdo të bëhet me këtë monument.
Mimoza Dibrani, zëdhënëse, dha një përgjigje tejet zyrtare, që edhe pse sqaruese po në terma zyrtarë, nuk përçon shpresë se aty do të vihet dorë: “Sa i përket çështjes së mirëmbajtjes së shatërvanit (hedhjes së mbeturinave) konsiderojmë se mirëmbajtja është në kompetencë të Drejtorisë për Shërbime Publike, në Komunën e Prishtinës. Përzgjedhja për intervenime qoftë të karakterit mbrojtës apo të restaurimit dhe konservimit, prioritetet përcaktohen nga Qendra Rajonale për Trashëgimi Kulturore në Prishtinë. Ndërsa përzgjedhja e prioriteteve për ndërhyrje në monumentet bëhet nga Departamenti për Trashëgimi Kulturore, në MKRS. Për restaurimin e astetit në fjalë ka obligim ligjore Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, por edhe Kuvendi Komunal i Prishtinës, pasi që i njëjti konsiderohet si aset i rëndësishme edhe për Turizmin Kulturorë në Prishtinës.”
Tesheshi.com kërkoi përgjigje dhe nga Ministria e Kulturës së Kosovës dhe nga Komuna e Prishtinës, por vetëm heshtje. Ndaj, nuk mbetet veçse të thuhet klithshmërisht: Shpëtojeni shatërvanin e Prishtinës! I duhet se ardhmes! /tesheshi.com/
