Dy maturantë nga Shkodra ia kanë arritur të jenë të suksesshëm dhe të nderohen me çmimin e tretë në ISËSEEEP të zhvilluar në Texas, SHBA, ku ato kanë përfaqësuar Shqipërinë mes 70 vendeve pjesmarrëse.
Drini Draçini dhe Sheri Tuzi, nxënës të kolegjit turk “Hasan Riza Pasha” në Shkodër, kanë përfqësuar Shqipërinë në këtë konkurs ndërkombëtar dhe janë nderuar me medaljen e bronxit duke marrë çmimin e tretë.
Dy maturantët shkodranë Drini Draçini dhe Sheri Tuzi u shpallën më parë fitues të konkursit të shkencës në Tiranë ku konkurruan me një projekt, i cili nëpërmjet implementimit të dioksidit të titanit në infrastrukturë ul nivelin e smogut.
Projekti i propozuar nga dy gjimnazistët shkodranë në konkursin e shkencës të prezantuar në Tiranë u vlerësua si më i miri për impaktin që sillte në jetën e qytetit dhe në aplikueshmërinë e tij. Kjo medalje nuk ishte përfitimi i vetëm që dy të rinjtë e talentuar morën. Atyre iu krijua mundësia të prezantojnë veten mes 70 shteteve të tjera në një konkurs ndërkombëtar që do të mbahet në Teksas.
“Çmimi ose shpërblimi më emocionues nuk ishte thjesht medalja që në morëm, por fakti që përfaqësuam Shqipërinë në konkursin ISËSEEEP që zhvillohet në Texas, SHBA. Konkursi është zhvilluar nga më 7 deri më 11 maj kështu që dy të rinjtë kanë bërë disa përmirësim e projektit me të cilin morën çmimin e pare në konkursin e Tiranës.
Në të kanë marrë pjesë dhe të rinj nga kolegjet tjera në Shqipëri por kanë qenë dy shkodranët që kanë fituar duke nderuar Shqipërinë.Ato janë të dy maturantë po jo në të njëjtën klasë.
Megjithatë, pasioni i tyre për shkencën, sidomos mjekësinë ka bërë që nga qershori i vitit të kaluar të punojnë për një projekt të përbashkët dhe për tu paraqitur në edicionin e tetë të konkurit të shkencës që zhvillohet mes kolegjeve në Shqipëri.
Drini dhe Sheri tregojnë se puna për këtë projekt ka nisur rreth pesë muaj më parë. E gjithë ideja e këtij projekti është që të mos mbetet thjesht një eksperiment dhe projekt i bërë në teori, por një projekt i aplikueshëm edhe në jetën e përditshme jashtë laboratorit. Pse jo një ditë këtë projekt ta ndërmarrin edhe bashkitë e qyteteve të ndryshme në Shqipëri.
“Miqtë na kanë mbështetur që në fillim. Pas fitores janë entuziasmuar nga suksesi jonë Edhe ne ndihemi shumë mirë nga gjithë kjo atmosferë. Është gjithmonë mirë të kesh mbështetjen e shokëve për nisma të tilla”, tregojnë ata. Prindërit kanë qenë gjithmonë mbështetja më e madhe e tyre si për t’i ndihmuar ashtu edhe për t’iu mështetur ëndrrat, ku kryeson ajo e të bërit mjek.
“Është vetë kënaqësia që të jep profesioni duke ndihmuar njerëz, si dhe pafundësia e të mësuarit për njeriun dhe trupin e tij gjatë gjithë jetës ajo e cila na beri të ëndërrojmë mjekësinë një ditë”, tregojnë ata. Duke shpjeguar me pak fjalë projektin ato tregojnë se kishin synin të jepnim një mundësi efikase për pastrimin e ajrit nëpërmjet reduktimit të niveleve te smogut, një problem madhor i ditëve të sotme.
“Në projekt ne kemi paraqitur zhvillimin e disa reaksioneve kimike, nëpërmjet të cilave realizohet konvertimi i oksideve të azotit dhe karbonit, që janë faktorët kryesorë të ndotjes dhe përbërës të rrezikshëm të smogut, në substanca krejtësisht të padëmshme për mjedisin.
Kjo realizohet duke përdorur dioksidin e titanit (TiO2) si element përbërës i materialeve të ndryshme: asfaltit, çimentos, tullave apo edhe si spërkatës.Qëllimi ishte që kjo zgjidhje të mos ishte shumë e kushtueshme dhe të ishte e aplikueshme në jetën e përditshme”,u shprehën ata.Sipas tyre aplikimi i këtij projekti është mjaft i thjeshtë.
Nuk duhet asgjë tjetër përveç se inkorporimit të TiO2 (dyoksidit të titanit) në bojën, asfaltin, çimenton apo çfarëdo që të jetë duke u përdorur. Gjithë masës së asaj çfarë përpunohet i shtohet dioksidi i titanit si 5 për qind e masës.Më pak fjalë nëse kemi 100 kilogram çimento apo asfalt,5 kilogram shtohen si TiO2.
Ata shpjegojnë se i gjithë procesi realizohet në bazë të vetive fotokatilitike të TiO2, pra veti të cilat i mundësojnë të veprojë si katalist për reaksione të caktuara kur ekspozohet ndaj dritës së diellit. Këto veti e bëjnë të mundur shpërbërjen e smogun dhe mikroorganizmave të dëmshme”shpjegojnë ato.
Në konkursin e Tiranës mes 130 projekteve, ai i tyri mori pikët maksimale nga dy juritë, ndërsa në SHBA ai u rendit i treti ndërsa tërhoqi vëmendjen pasi ishte hera e pare që maturantë nga Shqipëria arrin një sukses të tillë në këtë kompeticion.
Drini Draçini tregon se u vlerësua shumë edhe aplikueshmëria dhe prakticiteti.“Mbi të gjitha ishte potenciali i këtij projekti për të kontribuar në pakësimin e ndotjes në qytetet ku do të aplikohet dhe rrjedhimisht për të përmirësuat jetën e përditshme të njerëzve.
Fakti që smogu është një problem aktual e bëri projektin tonë të veçohet prej të tjerëve, duke qenë se ne po ofronim një zgjidhje konkrete”, thotë Drini.Dy 18 vjeçaret nga Shkodra nuk kursejnë falenderimet e tyre dhe për stafin pedasgogjik të Kolegjit turk Hasan Riza Pasha në Shkodër dhe për mundësutë që u afrohen nxënësve më të mirë të këtij kolegji.
