Kur shkencëtarët zbuluan në provincën kanadeze të Albertës në 1989 një fosil të një centrosauri, një lloj dinosauri me brirë, ata vunë re një kockë të deformuar në mënyrë të konsiderueshme dhe hipotezuan se ishte një frakturë e shëruar.
Analiza e re tregoi diçka tjetër, njoftuan shkencëtarët.
Malformimi është në të vërtetë osteosarkoma, një kancer agresiv i kockave, kështu që ky centrosaur, i cili jetoi 76 milion vjet më parë, është ekzemplari i parë i njohur i një dinosauri që vuan nga një sëmundje malinje,
Tumor nodular
Rreth gjashtë metra i gjatë, centrosauri ishte një barngrënës me katër këmbë që kishte një bri të gjatë sipër hundës dhe një palë kocke sipër qafës së saj me dy brirë të vegjël të lakuar.
“Kocka më e hollë e këmbës së tij të poshtme përmbante një tumor të madh nyjor më të madh se një mollë,” tha paleontologu David Evans i Muzeut Royal Ontario në Toronto dhe një nga autorët e një studimi të botuar këtë javë në Lancet Onkology.
“Ai centrosaur ishte ndoshta i dobët dhe i paaftë për shkak të kancerit para se të vdiste. Ky zbulim i mrekullueshëm tregon se sado të mëdha apo të fuqishëm të ishin ata, dinosaurët ishin viktima të shumë sëmundjeve që ne shohim sot te njerëzit dhe kafshët e tjera, përfshirë kancerin. Ngjajnë si krijesa mitike por këto janë kafshë që kanë jetuar, kanë marrë frymë dhe kanë vuajtur nga lëndime dhe sëmundje të tmerrshme,” shtoi ai.
Për shkak se shumica e tumoreve ndodhin në inde të buta që nuk shndërrohen në fosile, ekzistojnë vetëm dëshmi sporadike të tumoreve në fosile.
“Ky konstatim tregon për biologjinë e tumorit. Nuk është diçka e re, por ka të ngjarë të ndodhë për një kohë të gjatë dhe pritet një ndërlikim në të gjitha kafshët”, thotë autori i studimit, Dr. Mark Crowther, Profesor i Mjekësisë, Patologjisë dhe Mjekësisë Molekulare në Universitetin McMaster në Ontario.
Tumori përhapet në indin kockor
“Osteosarcoma kryesisht ndodh në kocka në rritje të shpejtë dhe ndodh tek fëmijët dhe të rinjtë. Ka të ngjarë që dinozaurët gjithashtu ishin në rrezik sepse ato u rritën jashtëzakonisht shpejt”, shton Crowther.
Tumori shkatërron kockën dhe mund të përhapet në inde të tjera, thotë Crowther. Tek njerëzit, trajtimi konsiston në kimioterapi dhe kirurgji që ndonjëherë përfshin amputim.
Shkencëtarët konfirmuan se ishte një tumor duke përdorur CT me rezolucion të lartë dhe duke studiuar copa të vogla kockash nën një mikroskop.
“Jo vetëm që ne ishim në gjendje të tregonim se indi kockor ka të gjitha karakteristikat e osteosarkomës, por gjithashtu se tumori ishte përhapur nëpër inde të forta kockore, gjë që tregonte pasaktësinë e diagnozës origjinale të frakturës së shëruar”, thotë Evans.
Kanceri mund të mos ketë vrarë centrosaurus-in në fund të fundit. Kockat e tij u gjetën së bashku me eshtrat e qindra centrosaurs-ve tjerë duke sugjeruar se ai vdiq në një tufë të prekur ndoshta nga përmbytjet, përfundon Evans.
Për shkak të kancerit, kjo kafshë mund të ishte më e lëvizshme dhe kështu të shndërrohej në një shënjestër për grabitqarët e mëdhenj si gorgosaurët dhe daspletosaurët, por jeta në tufë mund të sigurojë mbrojtje, kështu që ai arriti të shmangë sulmet nga grabitqarët e mëdhenj. /tesheshi.com/
