Me 8,848 metra, mali Everest është më i larti në botë, por ai ende po rritet çdo vit, sipas shkencëtarëve kinezë nga Universiteti i Gjeoshkencave në Pekin, të cilët publikuan një studim mbi rritjen anormale të malit në Nature Geoscience.
Dhe ndërsa “Çatia e Botës” dhe pjesa tjetër e Himalajeve kanë vazhduar të ngrihen në mënyrë të pashmangshme që nga momenti 50 milionë vjet më parë kur nënkontinenti indian u përplas me Euroazinë, vetë Everesti po rritet edhe më shumë se sa pritej. Shkencëtarët ia atribuojnë këtë bashkimit të dy sistemeve të lumenjve aty pranë, raporton Reuters.
89,000 vjet më parë, sistemet ujore të lumit Kosi dhe lumit Arun u bashkuan, pas së cilës Everest u rrit me 0,2 deri në 0,5 milimetra në vit dhe tani është rritur me 15 deri në 50 metra.
Shkencëtari Jin-Geo Dai, një nga autorët kryesorë të studimit, shpjegon rritjen e Everestit me ngritjen e masës tokësore në koren e Tokës kur pesha e sipërfaqes zvogëlohet.
Korja e Tokës, mbulesa e jashtme e planetit tonë, në fakt noton mbi një shtresë manteli shkëmbi të nxehtë gjysmë të lëngshëm. Në këtë rast, bashkimi i lumenjve, ose më mirë një lloj pushtimi që kur Kosi sundoi Arunin për shkak të ndryshimit të rrjedhës së lumenjve në vitet e kaluara, rezultoi në erozionin e përshpejtuar që mori një sasi të madhe shkëmbi dhe dheu, duke ulur kështu peshën e zonës rreth Everestit.
Rriten edhe majat fqinje
“Kur një ngarkesë e rëndë si akulli ose shkëmbi i gërryer hiqet nga korja e Tokës, toka e poshtme ngrihet, si kur një varkë përmbyset në ujë pasi ne shkarkojmë ngarkesën,” shpjegon Dai.
Kur lumi Arun u bashkua me një lumë tjetër aty pranë, rrjedha e re gdhendi kanionin e thellë të Arunit. Sistemi i ri i lumit gdhend kanionin dhe mali ngrihet deri në dy milimetra në vit. “Sa më shumë që sistemet e lumenjve tërhiqen, humbja e materialit lumor shkakton ngritjen e malit”, shton Dai.
Bashkëautori i studimit dhe studenti i doktoraturës Adam Smith, nga University College London, thekson se edhe majat fqinje të Everestit, më të larta se 8,000 metra, Makalu dhe Lhotse, përfitojnë nga i njëjti proces gjeologjik. /tesheshi.com/
