Hungaria, politika e saj, elita, apo dhe populli, po gjenden këto ditë në qendër të vëmendjes së opinionit mbarëbotëror; kjo, për shkak të përballjes së këtij vendi me një fluks emigrantësh, që në kësi rastesh përbën dhe një test për standardin etik dhe moral të pritësve. Veç deklarimeve të kryeministrit Orban, që me gjuhën e tij polemizuese nuk ka frazë që të mos përbëjë lajm, kemi dhe episode që nuk i nderojnë aspak njerëzit e tjerë të këtij vendi, të niveleve jopolitike, por pa dyshim publike, siç ishte rasti i asaj kameramanes, e cila bëri atë gjestin harbut duke i futur stërkëmbëshin një emigranti me fëmijë në krah.
Kur përmendim Hungarinë, ne si shqiptarë nuk na shkon mendja në shumë gjëra që kanë lidhje me këtë vend, e që po ashtu na bëjnë të dhënë pas tij. Hungaria na kujton Janosh Huniadin, bashkëkohësin e Skënderbeut, që historiografia jonë na e ka servirur dhe si hero antiosman, na kujton Matias Sandorfin, filmin me të njëjtin titull që e shihnim në Televizionin Shqiptar përgjatë viteve të komunizmit, i cili i kushtohej personazhit legjendar me të njëjtin emër, na kujton Franc Listin, apo “Klubin Petëf”, Franc Nopçën e Albanologjisë, si dhe, pa dyshim, na kujton Ferenc Pushkashin e famshëm të futbollit.
Nuk kemi tagër për t`u vënë notën se ç`popull janë dhe nga ç`elitë drejtohen. Pamjet e shëmtuara që na vijnë nga ai vend jo domosdo përbëjnë një pasaportë adekuate për cilësitë e tyre. Sepse nuk ka dyshim se dhe aty mund të ketë individë me sjellje tejet humane ndaj emigrantëve, por që në mungesë “sysh” qëllimmirë nuk përfshihen në fokus. Ama, kush e ka lexuar librin “Ushtari i mirë Shvejk”, nuk mund të mos i vijë ndërmend urrejtja e personazhit Vogjiçkë ndaj hungarezëve, të cilën e përcillte gjithnjë me shprehjen, “Ti s`i njeh mirë hungarezët”, të shoqëruar me epitetin “derr” për ta. Përbën një ndër kapitujt më të bukur takimi dhe shoqërimi i Shvejkut me Vogjiçkën për disa orë, kur ky i fundit i rrëfeu një sërë aventurash me hungarezë, e se si vuante nga pasioni për t`u dhënë dru atyre sa herë t`i jepej rast. Dhe, si gjithnjë, i përligjte aksionet e tij të dhunshme ndaj hungarezëve me thënien e vet stereotipe, plot valencë urrejtjeje brenda, “Ti s`i njeh hungarezët…se ç`derra që janë.”
Sigurisht që është fjala për një “triller-humori”, siç mund të quhet ndryshe “Shvejku”, dhe Vogjiçka, fiksimet e tij, urrejtja e tij surreale ndaj hungarezëve, nuk mund të merren si target vlerësues për një vend e një popull. Por ka një përkim të habitshëm dhe me rastin e CEZ-it çek, që erdhi e na batërdisi, financiarisht e politikisht, e që na e mban dorën ende të futur thellë në xhepin tonë të telendisur financiar për të na e shkundur mirë, me pretendimin se është dëmtuar rëndë nga vitet e punës në Shqipëri. Në një pasazh të “Shvejkut” thuhet se populli çek është një bandë simulantësh! /tesheshi.com/
