Islanda e ka zgjidhur deri diku problemin e edukimit të të rinjve duke angazhuar prindër si “roje”, e nga ana tjetër ofruar shumë alternativa zbavitjeje.
Në fundjavë, prindërit në të gjithë kryeqytetin Rekjavik përfshihen në një patrullim dy-orësh në mbrëmje në lagjet e tyre dhe kontrollojnë se çfarë po bëjnë të rinjtë.
Një grup prindërish që patrullojnë nëpër rrethin Korar të Rekjavikut – avokatë, agjent reklamash dhe diplomatë – kontrollojnë që fëmijët nën moshën 12 vjeç të jenë në shtëpi në ora 8 e mëngjesit dhe fëmijët midis 13 dhe 16 vjeç duhet të jenë në shtëpi në ora 10:00. Në verë, kur pushon shkolla, “shtetrrethimi” është dy orë më vonë.
“Nëse fëmijët janë jashtë natës vonë, ne thjesht u vëmë në dukje se janë të mirë e të sjellshëm dhe ata shkojnë vetë në shtëpi”, tha Heidar Atlason, një veteran i “patrullimit të prindërve”. Mbi të gjitha, fëmijët në Islandë tani “rrijnë më shumë në internet sesa jetojnë jashtë”, shtoi ai.
Duke u përqëndruar te përfshirja në aktivitete kulturore dhe sportive, ky komb ishullor në Atlantikun e Veriut po i shmang adoleshentet nga veset e këqija si konsumi i alkoolit, i drogës dhe i duhanit. Ndaj dhe adoleshentët islandeze tani kanë një nga nivelet më të ulëta të abuzimit me substanca narkotike në Evropë.
“Çelësi i suksesit është krijimi i komuniteteve të shëndetshme dhe rredhimisht dhe i individëve të shëndetshëm”, tha Inga Dora Sigfusdotir, një profesore e sociologjisë që themeloi programin “Planeti i Rinisë” në ishull.
Sekreti, thotë ajo, është se të rinjtë merren me diçka, ndërsa prindërit merren me ta pa folur shumë për drogë apo alkool. Kjo është në kontrast me programet e tjera kundër varësisë, të cilat përpiqen të frenojnë adoleshentët në shkollë me mesazhe të frikshme për pirjen e duhanit dhe drogës.
“T’u thuash adoleshentëve që jo duhanit, drogës, alkoolit, kjo mund të shkaktojnë reagim të kundërt – ngacmim i kuriozitetit për t’i provuar”, tha Sigfusdotir.
Në fund të shekullit të kaluar, në vitin 1999, kur mijëra adoleshentë mblidheshin në qendër të Rekjavikut çdo fundjavë, sondazhet treguan se 56 përqind e 16-vjeçarëve islandezë ishin duke pirë alkool dhe po përpiqeshin të pinin duhan. Vite më vonë, Islanda rezultoi me nivelin më të ulët të konsumit të alkoolit dhe duhanit midis 35 vendeve të Evropës.
Mesatarisht, 80 përqind e moshave 16-vjeçare në Evropë kanë provuar alkoolin të paktën një herë, ndërsa në Islandë vetëm 35 përqind, dhe ky është i vetmi vend ku më shumë se gjysma e të rinjve abstenojnë plotësisht nga alkooli.
Kryetari i Bashkisë së Rejkjavik, Dagur B. Egertson tha se plani islandez ishte “t’i jepte shoqërisë mundësi më të mira” për adoleshentët sesa abuzimi me substancat. Ai beson se kultura e të rinjve në vendin e tij ka ndryshuar në mënyrë fantastike.
Megjithatë, opsionet më të mira kushtojnë. Komunat si Reikjavik kanë investuar në palestra, shkolla muzikore dhe qendra rinore. Për t’i bërë programet të aksesueshme, prindërve u ofrohet një kupon 500 dollarësh për programet sportive ose muzikore për fëmijët e tyre.
Egertson, 46 vjeç, kujton se ajo që ishte e pranueshme nga shoqëria kur ishte adoleshent tani është skandaloze. /tesheshi.com/
