Nacionalistët e ishullit sapo kanë fituar në zgjedhje, duke u përfaqësuar në parlament. Një dekadë më parë, edhe separatizmi katalanas merrej po kaq joseriozisht.
Mjafton të qëndrosh në Fozzano, një grup shtëpish prej guri vendosur në majë të bregut spektakolar perëndimor të Korsikës dhe është e lehtë të kuptosh përse banorët vendas mendojnë se janë të veçantë. Male të valëzuar ngrihen sipër kokës. Poshtë Mesdheu shndrin nga dielli.
Gilles Simeoni, një politikan shëtitës me çantë shpine, i thotë turmës se fshatrat si të tyret janë ruajtëse të “kulturës së thellë” të ishullit. Ai fiton tundje koke miratuese dhe përshpëritje mbështetëse po aq të forta sa kafja dhe çokollata e zezë që u ndahet të pranishmëve.
Korsikanët kanë nisur ta pëlqejnë Simeonin dhe nacionalistët si puna e tij. Ata votuan në 3 dhjetor për një këshill të ri territorial që do të kombinojë veriun dhe jugun e ishullit në një njësi të vetme administrative. Në raundin e parë, lëvizja “Pè a Corsica”, të cilën ai drejton aktualisht, fitoi një shifër impresionuese prej 45 për qind të votave. (“Republika në marshim”, partia e drejtuar nga presidenti i Francës, Emmanuel Macron, doli e katërta me vetëm 11 për qind). Balotazhet e zgjedhjeve në 10 dhjetor me gjasa do të konfirmojnë nacionalistët në krye të këshillit, ashtu si kanë bërë këta dy vjet.
Korsikanët që kërkojnë më shumë autonomi janë forcuar shumë së fundmi. Në vitin 2014, Fronti Çlirimtar Kombëtar i Korsikës, një grup militant separatist, hoqën dorë nga lufta e tyre 40-vjeçare kundër shtetit francez. Kjo luftë ka pasur edhe vrasje, shpërthime në banesa e siç pretendojnë disa, edhe përfshirje me rrjetet vrasëse të mafias ishullore. Në vitin 1998, militantët vranë prefektin, përfaqësuesin e Parisit në ishull. Por, pas përfundimit të dhunës, “ne fituam betejën e ideve”, thotë një figurë e lartë partiake në Ajaccio, kryeqytetin e ishullit. Partia apelon ndaj ndjesisë “dégagisme”-je, një reagimi popullor të dukshëm në të gjithë Francën kundër partive të mjedisit tradicional dhe në favor të të rejave.
Nacionalistët fituan ngushtë zgjedhjet e mëparshme lokale në vitin 2015. Më pas, këtë vit, ata morrën katër përfaqësuesit e ishullit në legjislaturën kombëtare, duke larguar përfaqësuesit e dinastive të lashta. “Ne i kemi bindur njerëzit që nuk kishin votuar kurrë për nacionalistët”, thotë një prej deputetëve të rinj. Një tjetër shton se korsikanët kërkojnë të kenë kompetenca të ngjashme me ato që gëzojnë skocezët brenda Mbretërisë së Bashkuar. Këto përfshijnë kontrollin lokal të policisë, zgjerimin e përdorimit të gjuhës korsikane (që është më afër italishtes sesa frëngjishtes) dhe disa kompetenca fiskale.
Çështja është nëse Korsika, si Katalonja, mund të kërkojë në fund të rrugës, pavarësinë në vend të autonomisë. Një gazetar në Ajaccio vë në dukje vështirësitë: ndërsa Katalonja mundëson 19 për qind të prodhimit të brendshëm të Spanjës, Korsika është e izoluar dhe një terren i vështirë. Sipas llogaritjeve, ekonomia e saj kontribuon me vetëm 1 për qind në Francë. Megjithatë, Simeoni dhe kolegët e tij nacionalistë kanë kaluar shumë kohë duke studiuar lëvizjen katalonase për Pavarësi. Disa prej tyre shkuan në Barcelonë për të parë nga afër referendumin e tetorit.
Një deputet nacionalist, që mendon se një e treta e 330 mijë banorëve të ishullit që tani kërkojnë më shumë autonomi, shpreson se mbështetja për pavarësi do të rritet mjaftueshëm sa të kërkohet referendum brenda një dekade, pak a shumë. Për momentin, të dyja fraksionet brenda partisë – separatistët radikalë dhe avokatët e moderuar të autonomisë – kanë rënë dakord ta varrosin çështjen e pavarësisë deri të paktën në vitin 2027.
Qeveria qendrore, ndërkohë, nuk ka treguar interes në bashkëpunimin me nacionalistët korsikanë. Presidenti Makron ka qëndruar mbi palët, thotë Simeoni, edhe pse kjo mund të ndryshojë pas zgjedhjeve. Ministri francez i Arsimit, Jean-Michel Blanquer, i zemëroi nacionalistët kur shkroi në rrjetet sociale në nëntor se vendi do të lejojë vetëm një gjuhë. “Ata kanë mentalitet jakobin”, thotë një politikan korsikan, duke kritikuar sistemin jashtëzakonisht të centralizuar të qeverisjes në Francë.
Makron mund të dojë të rimarrë në konsideratë intrasigjencën e tij. Vendeve si Korsika apo krahina Brittany, që po ashtu ka një lëvizje të fortë rajonaliste, mund t’u jepet më shumë autonomi nëse nacionalistët e vijës së ashpër bëhen më popullorë. Në Vico, një fshat më në veri, Paul-Félix Benedetti nga lëvizja separatiste “Rinnovu Naziunali”, tërhoqi shumë mbështetje gjatë fushatës. “Çlironi korsikanët nga shtypja”, pretendon ai, duke marshuar kundër “kolonizimit” nga Franca të ishullit. Më pas e ndryshon gjuhën në korsikançe. Partia e tij mori më pak se 7 për qind të votave në raundin e parë. Por një dekadë më parë, po ashtu shumë pak njerëz e morën seriozisht separatizmin katalanas.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
